Mục lục

Giới thiệu chung về Tháp bà Ponagar

Thông tin cơ bản:

• Địa chỉ: Số 61 Đường Hai Tháng Tư, Vĩnh Phước, Thành phố Nha Trang, Tỉnh Khánh Hòa.
• Thời gian tham quan: 08h00 - 18h00 hàng ngày
• Giá vé: 30.000 VNĐ/vé.

Khu di tích lịch sử Tháp bà Ponagar sở hữu vị trí đắc địa, nằm trên khu đồi cao 10 - 12m với tầm nhìn ra sông Cái. Đây là nơi thờ nữ thần Po Ina Nagar, do vậy Tháp bà Ponagar còn có tên gọi khác là Yang Po Inư Nagar hay Yang Pô Ana Gar. Trong tiếng Chăm, “Ponagar” còn có nghĩa là “mẹ xử sở”, bởi với người dân Chăm Pa xưa, nữ thần Po Ina Nagar là Thiên Y Thánh Mẫu, người khai sinh ra Trái đất, tạo ra cây cối, lúa gạo,... Do đó, người Chăm Pa tôn kính, thờ phụng bà, mong cầu cho mùa màng bội thu, cuộc sống người dân no ấm, sung túc và hạnh phúc.

Quần thể Tháp bà Ponagar (Ảnh: Sưu tầm)

Tháp bà Ponagar được xây dựng cách đây khoảng 10 thế kỷ, từ thời kỳ đạo Hindu và vương quốc Chăm Pa phát triển thịnh vượng. Sở hữu kiến trúc độc đáo, quần thể Tháp bà được xây dựng với 3 tầng chính: tầng đầu là tháp cổng, tầng 2 Mandapa là nơi người dân sửa soạn trang phục, đồ lễ để đưa lên chính điện và tầng trên cùng là tháp thờ và là địa điểm tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật khi có lễ hội. 

Đặc biệt, trên đỉnh tháp là tượng thần Shiva cưỡi ngưu thần Nandin và nhiều linh vật khác, phía bức tường được trang trí những hình điêu khắc độc đáo như: người xay gạo, người chèo thuyền, người đi săn,... Vì đóng vai trò quan trọng trong đời sống, tín ngưỡng, văn hóa của người Chăm, do đó Tháp bà Ponagar đã được xếp hạng Di tích cấp quốc gia vào năm 1979 và là một trong những địa điểm thu hút đông đảo khách du lịch tại Nha Trang.

Thời gian lý tưởng đi tham quan Tháp bà Ponagar

Tháp bà Ponagar mở cửa quanh năm, do đó bạn có thể đến đây bất kỳ thời gian nào trong giờ mở cửa. Tuy nhiên khoảng thời gian lý tưởng nhất để ghé thăm quần thể Tháp bà Ponagar đó là từ tháng 3 đến tháng 9 hàng năm thời điểm này là mùa khô, trời nắng, ít mưa sẽ dễ dàng tham quan, di chuyển. Còn nếu bạn đến Tháp bà Ponagar vào mùa mưa từ tháng 9 đến tháng 12 nên kiểm tra trước thời tiết và mang theo áo mưa, ô để đề phòng những cơn mưa bất chợt. 

Tham quan khu di tích vào mùa nắng để thấy rõ vẻ đẹp nơi đây (Ảnh: Sưu tầm)

Bên cạnh đó, khoảng thời gian từ 20 - 23 tháng 3 Âm lịch sẽ diễn ra Lễ hội Tháp bà Ponagar với sự tham gia của dân tộc Chăm cùng một số dân tộc thiểu số khác ở khu vực Trung, Tây Nguyên. Lễ hội hứa hẹn sẽ mang đến những trải nghiệm thú vị và là cơ hội giao lưu, gặp gỡ, tìm hiểu văn hóa, lịch sử nơi đây. Khoảng thời gian tháng 3 âm lịch là thời điểm Tháp bà Ponagar nhộn nhịp, tưng bừng nhất với không khí lễ hội sôi động cùng những màn biểu diễn độc đáo, ấn tượng.

Cách di chuyển đến Tháp bà Ponagar

Tháp bà Ponagar nằm khá gần trung tâm thành phố Nha Trang (cụ thể: đường Trần Phú), chỉ cách khoảng 3,2km, do đó để đến được đây bạn có thể lựa chọn những phương tiện di chuyển như sau:

Xe taxi

Hệ thống taxi tại thành phố Nha Trang rất phát triển, bạn có thể bắt taxi trực tiếp trên đường hoặc sử dụng các ứng dụng công nghệ như: Xanh SM, Grab, Bee,... để đến Tháp bà Ponagar. Gợi ý một số hãng taxi phổ biến tại Nha Trang để bạn tham khảo: Emasco Taxi, Mai Linh Taxi, Nha Trang Taxi,... Chi phí: từ 12.000 VNĐ - 15.000 VNĐ/km.

Xe máy

Với những du khách muốn trải nghiệm, khám phá nhiều địa điểm và có thể chủ động lịch trình tham quan có thể thuê xe máy tại thành phố để đến Tháp bà Ponagar. Từ trung thâm thành phố, bạn chỉ cần đi theo đường Trần Phú, sau đó đi qua cầu và rẽ vào đường Tháp Bà. Đi dọc đến cuối đường sẽ thấy quần thể Tháp bà Ponagar hiện ra trước mắt.

Gợi ý một số địa chỉ thuê xe máy theo ngày uy tín: Anh Cường - 0906.545.402, A.Rin - 0392.485.774, Lily Tran - 0938.936.618,... Chi phí thuê từ 120.000 VNĐ - 150.000 VNĐ/xe/ngày.

Xe bus

Để tiết kiệm chi phí, bạn có thể lựa chọn xe bus là phương tiện di chuyển đến Tháp bà Ponagar. Nếu đi xe bus, bạn hãy bắt tuyến xe số 04, xe sẽ đi qua đường Hai Tháng 4 và qua Tháp Bà. Chi phí: 10.000 VNĐ/lượt.

Xe điện

Tại trung tâm thành phố Nha Trang, bạn sẽ dễ dàng đặt xe điện di chuyển đến Tháp bà Ponagar với mức giá từ 35.000 VNĐ/km, sức chứa từ 8 - 14 chỗ, như vậy nếu chia ra đầu người thì chi phí cũng không quá cao. Tour xe điện sẽ đưa bạn đến các địa điểm du lịch nổi tiếng tại thành phố, trong đó có Tháp bà Ponagar. 

Di chuyển từ đường Trần Phú đến Tháp bà Ponagar (Ảnh: Sưu tầm)

Điểm du lịch với những bí ẩn văn hoá không phải ai cũng biết

Bí ẩn về pho tượng ngàn năm

Khu đền tháp Po Nagar, chứng tích lịch sử thăng trầm, từng bị tàn phá bởi chiến tranh, khiến các tượng thờ phải được phục dựng nhiều lần. Nơi đây còn lưu giữ kho báu quý giá với khoảng 20 bia ký cổ, khắc bằng cả chữ Phạn và chữ Champa cổ. Đây là một trong những di tích Champa sở hữu nhiều bia ký cổ nhất miền Trung, hé lộ những thông tin lịch sử quan trọng về khu đền thờ thông qua nội dung được giải mã từ những văn tự này.

Các bia ký cổ như những mảnh ghép lịch sử, hé lộ rằng trên ngọn đồi thấp ven biển xứ Kauthara xưa kia từng tồn tại một ngôi đền gỗ linh thiêng. Năm 774, biến cố ập đến khi quân Java tràn vào cướp phá, thiêu rụi ngôi đền và cướp đi những linh vật quý giá. Vượt qua gian khó, sau khi đẩy lùi quân xâm lược, vua Satyavarman vào năm 784 đã cho tái thiết ngôi đền, và trong số những linh vật mới được phụng thờ có tượng nữ thần Bhagavati.

Tuy nhiên, số phận lại một lần nữa thử thách ngôi đền. Hơn 30 năm sau, bức tượng nữ thần Bhagavati bị thất lạc do một nguyên nhân chưa rõ. Đến năm 817, vua Harivarman, với lòng thành kính, đã cho tạc một bức tượng Bhagavati mới bằng đá để tiếp tục thờ phụng. Vào khoảng năm 854, triều đại Champa có sự chuyển biến lớn, kinh đô được dời từ Virapura (Phan Rang ngày nay) ra Indrapura ở phía bắc (vùng Đồng Dương, Quảng Nam). Sự kiện này có thể đã khiến khu đền tháp Po Nagar tạm thời bị rơi vào quên lãng.

Năm 918, vua Indravarman III tôn vinh nữ thần Bhavagati bằng cách đặt một bức tượng vàng lộng lẫy tại khu đền. Nhưng vận đen lại ập đến, năm 950, người Khmer tràn vào Kauthara, cướp bóc và thiêu rụi khu đền, tượng vàng của nữ thần Bhavagati cũng bị lấy đi. Tuy nhiên, niềm tin vào thần linh vẫn bền vững, 15 năm sau (965), vua Jaya Indravarman I đã cho phục dựng lại tượng nữ thần Bhavagati bằng đá, tiếp nối sự tôn thờ tại khu đền thiêng.

Kể từ khi vua Jaya Indravarman I cho tái thiết tượng nữ thần Bhavagati vào năm 965, lịch sử dường như đã dịu dàng hơn với khu đền Po Nagar. Các bia ký về sau không còn ghi chép bất kỳ sự kiện nào liên quan đến việc khu đền bị xâm hại hay tượng nữ thần bị thay thế. Theo dòng chảy thời gian, nữ thần Bhagavati (hiện thân nữ tính của thần Siva) dần dần hòa quyện vào tín ngưỡng bản địa, trở thành nữ thần Po Inu Nagar (hay Po Nagar) - vị Nữ thần Mẹ xứ sở được người Champa tôn kính. Và rồi, đến ngày nay, người Việt tiếp nối sự tôn thờ ấy với hình tượng Thánh Mẫu Thiên Y Ana đầy linh thiêng.

Kiến trúc độc đáo

Quần thể di tích lịch sử Tháp bà Ponagar được xây dựng với 3 tầng chính. Đến đây, bạn sẽ bắt đầu tham quan từ tầng đầu (khu vực tháp cổng). Khu vực này sở hữu kiến trúc tráng lệ, tuy nhiên do dấu vết của thời gian nên hiện chỉ còn sót lại những bậc đá, chân cột trụ và những bậc thang đá để dẫn lên tầng kế tiếp.

Đến tầng thứ 2 là khu tiền đình hay còn được gọi là Mandapa, đây là khu vực mà người Chăm sẽ chuẩn bị lễ vật trước khi đưa lên điện chính. Kiến trúc tại tầng 2 gồm 10 cột trụ lớn được chia thành 2 hàng với chiều cao hơn 3m và đường kính 1m. Xung quanh khu tiền đình là 12 cột nhỏ được đặt lên được đặt trên bệ với chiều cao 1m. Sau khi đi hết tầng thứ 2, du khách tiếp tục di chuyển theo những bậc thang để lên tầng 3.

Khu di tích khi nhìn từ trên cao (Ảnh: Sưu tầm)

Tầng 3 là khu đền tháp, hiện nay chỉ còn tồn tại 4 ngôi tháp ở đây, tháp chính giữa lớn nhất, cao 23m và được gọi là Tháp Ponagar (dinh Bà). Tháp giữa là dinh Ông, tháp phía Đông Nam là dinh Cố thờ bố mẹ nuôi của Bà Thiên Y A Na và tháp phía Tây Bắc là dinh Cô, dinh Cậu. Bên cạnh đó, đây cũng là nơi tổ chức lễ hội, các hoạt động văn hóa, nghệ thuật,... 

Theo các chuyên gia khảo cổ học, khu di tích Tháp bà Ponagar là một trong những công trình có kiến trúc độc đáo và tương đối hoàn chỉnh. Khu di tích được xây dựng theo kiến trúc Chăm Pa ấn tượng, trải qua hàng thế kỷ, Tháp bà Ponagar vẫn còn lưu giữ nguyên vẹn những giá trị về văn hóa, nghệ thuật, tín ngưỡng vô cùng giá trị. Mọi chi tiết của Tháp bà Ponagar đều được thiết kế tinh xảo, độc đáo với những ngôi tháp được xây dựng theo kiểu Chăm cùng hàng gạch xây rít khít, không hề nhìn thấy chất kết dính. Nếu là người yêu thích văn hóa, lịch sử, đam mê tìm hiểu về Hindu giáo và kiến trúc Chăm Pa thì Tháp bà Ponagar chính là địa điểm tham quan, khám phá không thể bỏ lỡ.  

Chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo của Tháp bà Ponagar (Ảnh: Sưu tầm)

Llễ hội mang đậm nét văn hóa

Bên cạnh việc tham quan, tìm hiểu văn hóa và những nét đẹp trong kiến trúc, đến với quần thể Tháp bà Ponagar, du khách còn được hòa mình vào không khí sôi động của những lễ hội từ khoảng 20/3 - 23/3 Âm lịch hàng năm. Lễ hội được tổ chức nhằm tỏ lòng biết ơn, sự tôn kính đến với vị thần Ponagar - người đã mang đến sự ấm no, sung túc, mùa màng bội thu cho người Chăm.

Không khí rộn ràng của lễ hội (Ảnh: Sưu tầm)

Ngoài ra, tại khu di tích Tháp bà Ponagar, bạn còn được tham gia các hoạt động thú vị như: dâng hương tại Mẫu, thưởng thức trình diễn múa lân, múa bóng, hát văn, lễ thả hoa đăng,... Qua đây, bạn sẽ hiểu hơn về tập tục, văn hóa cũng như các nghi lễ trang nghiêm truyền thống của dân tộc Chăm. 

Ăn gì và ở đâu gần Tháp bà Ponagar?

Ăn gì gần Tháp bà Ponagar?

Gần quần thể Tháp bà Ponagar có rất nhiều quán ăn ngon như:

Các quán ăn gần khu di tích

Bún cá lá Ninh Hòa đặc sản (Ảnh: Sưu tầm)

Ở đâu gần Tháp bà Ponagar?

Tháp bà Ponagar cách trung tâm không quá xa, do vậy bạn có thể lưu trú tại các khách sạn, resort dưới đây:

Gợi ý các khách sạn nằm gần Tháp bà Ponagar (Đơn vị: VNĐ/phòng)

Champa Island Nha Trang (Ảnh: Sưu tầm)

Lưu ý đi Tháp bà Ponagar

Vì khu di thích Tháp bà Ponagar là nơi linh thiêng, do đó khi đến đây tham quan, khám phá, bạn cần lưu ý những điều sau:

• Lựa chọn trang phục lịch sự, kín đáo khi tham quan, thắp hương và khấn bái trong điện. Nếu không may mặc trang phục chưa phù hợp, bạn nên mượn áo lam ở khu vực tháp chính.
• Tham quan Tháp bà Ponagar vào mùa khô và vào khoảng thời gian diễn ra lễ hội để hiểu hơn về văn hóa, lịch sử của Chăm Pa xưa.
• Giữ gìn cảnh quan sạch sẽ, vứt rác đúng nơi quy định.
• Nói chuyện nhẹ nhàng, tránh làm ồn, không bình phẩm, nói lời khiếm nhã tại khu di tích
• Không mang thức ăn từ bên ngoài vào khu di tích
• Nên mang theo các vật dụng chống nắng: kính râm, mũ và thoa kem chống nắng đầy đủ
• Lưu ý khung giờ đóng, mở cửa Tháp bà Ponagar để tránh việc đến nơi khu di tích đóng cửa. 

Tour tham quan Tháp bà Ponagar

Hiện nay tại Nha Trang cung cấp rất nhiều tour tham quan Tháp bà Ponagar với nhiều loại hình, dịch vụ hấp dẫn phù hợp với nhu cầu da dạng của mỗi du khách: tour 1 ngày, tour 2 ngày 1 đêm, tour 3 ngày 2 đêm,... Tùy theo lịch trình tour, bạn sẽ được tham quan, tìm hiểu về văn hóa, lịch sử của quần thể Tháp bà Ponagar, đồng thời có thể khám phá nhiều điểm đến khác trong tour như: VinWonders Nha Trang, chùa Long Sơn, Viện Hải dương học Nha Trang, tour 3 đảo,....

Nếu lựa chọn đi theo tour, bạn sẽ được đưa đón tận nơi, được hướng dẫn viên giới thiệu về khu di tích lịch sử Tháp bà Ponagar. Bên cạnh đó, tour trọn gói đã bao gồm phòng nghỉ qua đêm, các bữa ăn cùng nhiều dịch vụ tiện ích đi kèm, chắc chắn sẽ mang đến trải nghiệm thú vị với mỗi du khách.

Du khách trải nghiệm tour và check in tại Tháp bà Ponagar (Ảnh: Sưu tầm)

Nếu có dịp đến Nha Trang bạn đừng quên ghé thăm Tháp Bà Ponagar nhé! Với những chia sẻ trên đây, hy vọng bạn đã “bỏ túi” được những thông tin hữu ích cho chuyến tham quan khu di tích Tháp bà Ponagar sắp tới. Chúc các bạn sẽ có một chuyến đi bổ ích, thú vị và đáng nhớ!