10 cái tên làm nên lịch sử Hà Nội: Khám phá những ý nghĩa biệt danh người giỏi Sử chưa chắc đã biết
04/06/2025
Mục lục
Với lịch sử ngàn năm văn hiến, mỗi tên gọi của Hà Nội đều như một lớp trầm tích văn hóa, ghi dấu những giai đoạn lịch sử thăng trầm của dân tộc. Hãy cùng khám phá ý nghĩa đằng sau những biệt danh đã làm nên lịch sử của Thủ đô.
Đây là một trong những tên gọi cổ xưa nhất gắn với vùng đất Hà Nội. Tương truyền, thần Long Đỗ (Rồng cuộn) là vị thần cai quản núi Nùng, được coi là trung tâm của trời đất, là "rốn rồng", nơi linh khí hội tụ.
Hà Nội những năm 1980 qua ống kính của nhiếp ảnh gia người Hà Lan
Tên gọi này phản ánh tín ngưỡng thờ thần tự nhiên và quan niệm về vùng đất thiêng từ thuở sơ khai. Về sau, thần Long Đỗ được coi là Thành hoàng của kinh thành Thăng Long, thể hiện sự tiếp nối và tôn vinh giá trị bản địa.
Tống Bình và Đại La (Thành Lớn)
Ý nghĩa:
Tống Bình: Tên gọi này xuất hiện dưới thời nhà Tùy, Đường (thế kỷ VII-IX) khi nơi đây là trung tâm hành chính của An Nam đô hộ phủ.
Đại La: Nghĩa là "Thành Lớn" hoặc "Vòng Vây Lớn". Năm 866, Cao Biền, một viên quan nhà Đường, đã cho xây dựng và mở rộng thành Tống Bình, đặt tên là Đại La Thành.
Những tên gọi này ghi dấu một thời kỳ dài chịu sự cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc. Thành Đại La với quy mô lớn đã tạo tiền đề về mặt địa lý và cơ sở hạ tầng cho sự phát triển của kinh thành Thăng Long sau này. Dù là dấu tích của thời kỳ Bắc thuộc, nó cũng cho thấy vị thế trung tâm của vùng đất này.
Thăng Long (Rồng Bay Lên)
Đây là tên gọi huy hoàng và ý nghĩa bậc nhất của Hà Nội, gắn liền với vua Lý Thái Tổ. "Thăng Long" có nghĩa là "Rồng bay lên".
Năm 1010, khi Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) về thành Đại La, tương truyền ngài nhìn thấy rồng vàng bay lên từ mặt hồ, một điềm lành báo hiệu sự thịnh vượng. Từ đó, vua đặt tên cho kinh đô mới là Thăng Long. Tên gọi này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn thể hiện khát vọng về một quốc gia độc lập, hùng cường, phát triển bay cao như rồng. Thăng Long đã là kinh đô của các triều đại Lý, Trần, Lê sơ, Mạc trong suốt nhiều thế kỷ vàng son.
Ảnh Hà Nội xưa. (Nguồn: Internet)
Đông Đô (Thủ đô phía Đông)
Ý nghĩa: "Đông Đô" có nghĩa là "Thủ đô ở phía Đông".
Tên gọi này xuất hiện vào năm 1400 khi Hồ Quý Ly lập ra nhà Hồ và dời đô về Thanh Hóa, gọi là Tây Đô (Thủ đô phía Tây). Khi đó, Thăng Long được đổi tên thành Đông Đô. Tên gọi Đông Đô của Hà Nội khi đó nhằm phân biệt với Tây Đô và xác định vị thế của hai trung tâm chính trị quan trọng của đất nước lúc bấy giờ.
Đông Quan (Cửa ải phía Đông)
Ý nghĩa: "Đông Quan" có nghĩa là "Cửa ải phía Đông" hoặc "Trấn giữ phía Đông".
Trong thời kỳ nhà Minh đô hộ (1407-1427), thành Đông Đô bị đổi tên thành Đông Quan. Tên gọi này thể hiện vị thế của vùng đất như một trung tâm hành chính và quân sự quan trọng của chính quyền đô hộ.
Đông Kinh (Kinh đô phía Đông)
Ý nghĩa: Tương tự như Đông Đô, "Đông Kinh" cũng có nghĩa là "Kinh đô ở phía Đông".
Sau khi Lê Lợi lãnh đạo khởi nghĩa Lam Sơn đánh đuổi quân Minh, lập ra nhà Hậu Lê (Lê sơ) vào năm 1428, Thăng Long được khôi phục vị thế kinh đô và thường được gọi là Đông Kinh để phân biệt với Tây Kinh (Lam Sơn, Thanh Hóa - vùng đất phát tích của nhà Lê).
Bắc Thành (Thành phía Bắc)
Ý nghĩa: "Bắc Thành" có nghĩa là "Thành ở phương Bắc" hoặc "Trấn sở phía Bắc".
Dưới triều Nguyễn, khi kinh đô được chuyển về Huế (Phú Xuân), Thăng Long không còn là kinh đô trung ương nữa. Vua Gia Long đã cho cải tổ hành chính, và vùng đất Thăng Long cũ trở thành thủ phủ của Bắc Thành, một đơn vị hành chính bao gồm các trấn ở Bắc Bộ.
Hà Nội (Bên trong những dòng sông)
Ý nghĩa: Đây là tên gọi chính thức của thành phố từ năm 1831 cho đến ngày nay. "Hà Nội" có nghĩa là "vùng đất nằm bên trong (giữa) các con sông", ám chỉ vị trí của thành phố được bao bọc bởi sông Hồng và sông Đuống.
Năm 1831, vua Minh Mạng thực hiện cải cách hành chính lớn, bãi bỏ Bắc Thành và thành lập tỉnh Hà Nội. Từ đó, tên gọi Hà Nội chính thức ra đời và gắn liền với thủ đô qua bao biến động lịch sử, từ thời Pháp thuộc, đến hai cuộc kháng chiến trường kỳ và công cuộc đổi mới, phát triển ngày nay.
Kẻ Chợ - Hồn cốt phố phường
Ý nghĩa: "Kẻ" là một từ cổ chỉ người, nơi chốn; "Chợ" chỉ sự buôn bán, sầm uất. "Kẻ Chợ" là tên gọi dân gian, nôm na để chỉ khu vực đô thị Thăng Long - Đông Kinh xưa, đặc biệt là khu 36 phố phường.
Dù không phải là tên gọi hành chính chính thức, "Kẻ Chợ" lại phản ánh sinh động nhất đặc trưng kinh tế, văn hóa của Thăng Long - Hà Nội như một trung tâm thương mại sầm uất, nơi giao thương tấp nập. Tên gọi này thể hiện sức sống mãnh liệt và bản sắc riêng của phố phường Hà Nội.
Thành phố vì Hòa Bình
Ý nghĩa: Đây là danh hiệu cao quý được UNESCO trao tặng Hà Nội vào năm 1999.
Danh hiệu này ghi nhận những đóng góp của Hà Nội trong cuộc đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, cũng như những thành tựu trong công cuộc đổi mới và phát triển, sự thân thiện và lòng mến khách của người dân Thủ đô. Đây là một niềm tự hào, khẳng định vị thế của Hà Nội trên trường quốc tế trong thời kỳ hiện đại.
Mỗi cái tên, mỗi biệt danh đều là một mảnh ghép quý giá, làm nên bức tranh lịch sử đa sắc màu của Hà Nội. Việc tìm hiểu ý nghĩa của chúng không chỉ giúp chúng ta thêm yêu và tự hào về Thủ đô ngàn năm văn hiến mà còn khơi gợi ý thức gìn giữ, phát huy những giá trị tốt đẹp mà cha ông đã dày công vun đắp.
Crystal Bay Tourism Group - Cùng trải nghiệm, cùng yêu thương!
Với sứ mệnh mang đến những trải nghiệm du lịch trọn vẹn nhất, chúng tôi không ngừng cập nhật những thông tin du lịch hữu ích và giới thiệu những điểm đến hấp dẫn tại Việt Nam và trên thế giới. Với nhiều năm kinh nghiệm, Crystal Bay tự hào là đơn vị uy tín, luôn đặt sự hài lòng của khách hàng lên hàng đầu. Hãy để chúng tôi giúp bạn lên kế hoạch cho chuyến đi hoàn hảo của mình.
Lục địa già với đường bờ biển dài và đa dạng luôn là điểm đến mơ ước của du khách toàn cầu. Tuy nhiên, việc lựa chọn giữa sức hấp dẫn của những bãi biển Nam Âu sôi động hay vẻ đẹp hoang sơ, trầm lắng của Bắc Âu lại là một câu hỏi khiến nhiều người băn khoăn.
Không chỉ nổi tiếng với biển xanh cát trắng, Nha Trang còn là điểm đến lý tưởng cho hoạt động cắm trại. Từ picnic, BBQ đến team building, nhu cầu trải nghiệm ngoài trời tại đây ngày càng thu hút du khách, nhưng không phải ai cũng biết những địa điểm đẹp và phù hợp để tận hưởng trọn vẹn chuyến đi.
Tây Ninh đang dần trở thành điểm đến hấp dẫn cho những chuyến đi ngắn ngày, đặc biệt trong dịp hè. Không chỉ nổi bật bởi cảnh quan thiên nhiên độc đáo, nơi đây còn mang đến cảm giác thư giãn và khám phá rất riêng.
Du lịch một mình không còn là một khái niệm xa lạ, mà đã trở thành một hành trình quý giá để khám phá bản thân, nạp lại năng lượng và tự do trải nghiệm thế giới theo cách riêng. Nếu bạn đang tìm kiếm một điểm đến hoàn hảo cho chuyến đi như vậy, Đà Nẵng chính là câu trả lời trọn vẹn nhất.
Nằm bình yên giữa vùng quê Kinh Bắc trù phú, chùa Bút Tháp (Ninh Phúc Tự) thuộc xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, từ lâu đã nức tiếng là một trong những danh lam cổ tự đẹp và độc đáo bậc nhất miền Bắc Việt Nam.
An Giang không chỉ nổi tiếng với sông nước hữu tình mà còn thu hút du khách bởi 7 ngọn núi huyền bí, mang vẻ đẹp hoang sơ, gắn liền với nhiều truyền thuyết và giá trị tâm linh độc đáo.
Côn Đảo là điểm đến lý tưởng cho kỳ nghỉ hè 2025 nhờ sở hữu nhiều bãi biển đẹp, hoang sơ và yên bình. Nếu bạn đang lên kế hoạch du lịch, đừng bỏ lỡ 5 bãi biển đẹp nhất Côn Đảo để check-in và tận hưởng trọn vẹn mùa hè.
Nếu bạn đang tìm kiếm một hành trình khám phá bản thân trong mùa hè 2025, Quy Nhơn sẽ là điểm dừng chân không thể bỏ qua. Với sự hòa quyện giữa thiên nhiên hoang sơ và nét văn hóa đặc trưng miền Trung, nơi đây mang đến cảm giác yên bình nhưng không kém phần thú vị.
Ẩm thực Việt Nam là một bản giao hưởng đa sắc màu, và mỗi vùng miền lại góp một nốt nhạc độc đáo, khó quên. Nếu Hà Nội tự hào với phở, Huế mộng mơ cùng bún bò, thì khi nhắc đến thành phố biển Đà Nẵng xinh đẹp, người ta không thể không kể tên Bánh tráng cuốn thịt heo.
Đến Huế, ngoài việc tham quan danh lam cổ kính, nhiều du khách còn muốn tìm mua đặc sản về làm quà. Bài viết dưới đây sẽ gợi ý 5 món đặc sản Huế tiêu biểu, dễ mang theo, phù hợp để biếu tặng người thân, bạn bè.
Mảnh đất địa đầu Tổ quốc - Cao Bằng không chỉ có những trang sử hào hùng mà còn sở hữu cảnh sắc thiên nhiên kỳ vĩ, độc đáo. Mùa hè chính là thời điểm lý tưởng để khám phá vẻ đẹp của Cao Bằng, khi cây cối xanh tươi và những dòng thác tuôn trào mạnh mẽ nhất.
Núi Cậu (Dầu Tiếng, Bình Dương) là điểm đến hữu tình, nơi du khách vừa ngắm cảnh “tiền thủy, hậu sơn” tuyệt đẹp, vừa tìm về sự bình yên, thanh tịnh trong tâm hồn – như một chốn “chữa lành” giữa cuộc sống bộn bề.
Phú Yên là vùng đất bình yên nằm giữa miền Trung, mang một vẻ đẹp giản dị mà sâu sắc. Tên gọi của nơi này luôn khiến nhiều người tò mò và muốn tìm hiểu kỹ hơn.
Bình Thuận luôn biết cách níu chân du khách bằng những buổi chiều ngập nắng nơi đường chân trời. Vào mùa hè, ánh hoàng hôn ở đây càng trở nên rực rỡ và cuốn hút lạ thường. Giữa không gian biển trời mênh mông, khoảnh khắc mặt trời dần khuất sau đường viền sóng tạo nên vẻ đẹp khó quên.
An Giang không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên mà còn là vùng đất linh thiêng với nhiều ngôi chùa cổ kính. Nếu bạn đang tìm địa điểm hành hương, chiêm bái hay khám phá kiến trúc tâm linh, hãy cùng điểm qua top 5 ngôi chùa đẹp và nổi tiếng nhất tại An Giang.
Ba Lan, Séc, Đức được xem là những thị trường nguồn tiềm năng bậc nhất tại châu Âu. Chuỗi sự kiện quảng bá du lịch Việt Nam diễn ra tại ba quốc gia này đang mở ra hướng đi chiến lược cho ngành du lịch Việt Nam trong giai đoạn phục hồi.
Lựa chọn địa điểm chụp ảnh cưới là một trong những quyết định quan trọng, góp phần tạo nên bộ ảnh để đời của các cặp đôi. Hà Nội, với sự hòa quyện giữa nét đẹp cổ kính và hơi thở hiện đại, luôn mang đến vô vàn lựa chọn lý tưởng.
Du lịch Quảng Bình hè 2025 là cơ hội lý tưởng để khám phá những kỳ quan dưới lòng đất. Với hệ thống hang động độc đáo, nơi đây hứa hẹn mang đến hành trình trải nghiệm thiên nhiên đầy ấn tượng.
Long An từ lâu đã nổi danh với những món ăn vặt vừa ngon vừa lạ miệng. Không chỉ hấp dẫn bởi hương vị, nơi đây còn có nhiều địa điểm ăn vặt nổi tiếng, thu hút đông đảo thực khách ghé qua để thưởng thức ẩm thực đặc trưng của vùng đất miền Tây này.
Du lịch Vũng Tàu không chỉ là tận hưởng biển xanh và ẩm thực phong phú mà còn là dịp để chọn những món quà mang về cho người thân. Vậy đi Vũng Tàu nên mua gì làm quà? Dưới đây là những gợi ý đáng cân nhắc nhất.