"Nóng" cuộc đua siêu sân bay châu Á: Việt Nam chính thức nhập cuộc

Theo báo Thanh Niên, hàng không và du lịch đang bước vào giai đoạn bùng nổ trở lại sau đại dịch, kéo theo áp lực lớn về năng lực phục vụ và hạ tầng sân bay. Ngày 15.5 vừa qua, Singapore chính thức khởi công nhà ga T5 tại sân bay Changi – một công trình được ví như “siêu” cảng hàng không của Đông Nam Á. Với diện tích hơn 1.080 ha, nhà ga T5 sẽ kết nối trực tiếp với 4 nhà ga hiện có, sở hữu 3 đường băng riêng biệt và dự kiến hoàn thành vào năm 2030. Khi đi vào hoạt động, T5 sẽ nâng công suất phục vụ lên đến 140 triệu hành khách mỗi năm – cao hơn 1,5 lần hiện tại.

Phát biểu tại lễ khởi công, Thủ tướng Singapore nhấn mạnh: sự phát triển của ngành hàng không là xu thế tất yếu, đặc biệt ở châu Á – Thái Bình Dương, nơi nhu cầu du lịch và kết nối đang gia tăng mạnh mẽ. Việc đầu tư vào hạ tầng hàng không không chỉ mang ý nghĩa giao thông, mà còn là động lực tăng trưởng cho du lịch, logistics và cả nền kinh tế. Hiện hệ sinh thái hàng không đóng góp khoảng 5% GDP của Singapore – một con số minh chứng rõ nét cho vai trò chiến lược của ngành này.

Sự cảnh báo về cạnh tranh khu vực cũng hoàn toàn có cơ sở. Theo Hội đồng Sân bay Quốc tế (ACI), nhu cầu di chuyển bằng đường hàng không toàn cầu sẽ tăng gần 7% trong vòng 25 năm tới, với trọng tâm tăng trưởng nằm ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương và Trung Đông. Để đáp ứng nhu cầu này, từ năm 2025 đến 2035, khu vực này cần đầu tư khoảng 240 tỷ USD vào mở rộng và xây dựng mới sân bay.

Không chỉ Singapore, nhiều quốc gia trong khu vực đã tăng tốc vào cuộc. Hồng Kông chuẩn bị vận hành đường băng thứ ba vào cuối năm 2024, cùng kế hoạch mở rộng nhà ga số 2 để phục vụ 120 triệu hành khách và 10 triệu tấn hàng hóa mỗi năm vào 2035. Bangkok khai trương đường băng mới tại sân bay Suvarnabhumi, trong khi Hàn Quốc hoàn tất giai đoạn 4 mở rộng sân bay Incheon, nâng công suất lên 106 triệu hành khách/năm.

Việt Nam cũng không đứng ngoài cuộc đua. Từ Bắc vào Nam, hàng loạt dự án sân bay được đẩy nhanh tiến độ, mang theo kỳ vọng đưa Việt Nam trở thành trung tâm hàng không mới của khu vực. Một trong những điểm sáng là nhà ga T3 – sân bay Tân Sơn Nhất, chính thức vận hành từ tháng 4.2024.

Với công suất thiết kế 20 triệu hành khách/năm, nhà ga này đã góp phần giảm tải đáng kể cho Tân Sơn Nhất – vốn thường xuyên quá tải trong nhiều năm. Không chỉ có hạ tầng hiện đại, nhà ga T3 còn tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ sinh trắc học, tự động hóa thủ tục từ check-in đến kiểm tra an ninh, giúp nâng cao trải nghiệm hành khách và tăng hiệu suất khai thác.

Một “át chủ bài” khác chính là Cảng hàng không quốc tế Long Thành, với tổng vốn đầu tư hơn 336.000 tỷ đồng. Dự kiến giai đoạn 1 sẽ đi vào khai thác năm 2026, Long Thành được kỳ vọng chia sẻ gánh nặng với Tân Sơn Nhất và vươn mình trở thành cảng hàng không lớn nhất Việt Nam. Trong tương lai, sân bay này có thể phục vụ tới 100 triệu hành khách mỗi năm – con số sánh ngang với các sân bay tầm cỡ trong khu vực như Incheon hay Changi.

Ở phía Bắc, sân bay Gia Bình (Bắc Ninh) cũng đang được phát triển theo hướng chuyên sâu. Với công suất thiết kế giai đoạn đầu là 5 triệu hành khách/năm và tầm nhìn đến năm 2050 đạt 15 triệu khách/năm cùng 1 triệu tấn hàng hóa, sân bay này sẽ hỗ trợ đắc lực cho sân bay Nội Bài, đồng thời phục vụ khu công nghiệp công nghệ cao đang phát triển mạnh ở vùng Thủ đô.

Không thể không nhắc đến sân bay quốc tế Phú Quốc, nơi vừa được công bố quy hoạch mở rộng quy mô lớn. Với diện tích hơn 1.050 ha và tổng vốn đầu tư lên tới 52.000 tỷ đồng, sân bay này đặt mục tiêu nâng công suất lên 50 triệu hành khách/năm vào năm 2050 – gấp hơn 12 lần so với hiện tại. Điều này phù hợp với định hướng biến Phú Quốc thành trung tâm du lịch quốc tế và thành phố đảo đầu tiên của Việt Nam.

Trong bối cảnh châu Á trở thành tâm điểm mới của hàng không toàn cầu, Việt Nam đang tận dụng lợi thế “người đi sau” để đầu tư mạnh về kiến trúc, công nghệ và quy hoạch hiện đại. Sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ từ Trung ương đến địa phương thể hiện rõ quyết tâm đưa hàng không trở thành động lực phát triển mới – không chỉ cho du lịch mà còn cho logistics, thương mại và cả nền kinh tế quốc dân.

Cuộc đua hạ tầng hàng không đang nóng hơn bao giờ hết – và Việt Nam đã chính thức vào vạch xuất phát, sẵn sàng bứt tốc.