Lễ hội Kate Ninh Thuận: Tìm về những giá trị văn hóa đặc sắc
Mục lục
Không chỉ thu hút cộng đồng người Chăm tham gia, lễ hội Kate Ninh Thuận còn hấp dẫn nhiều du khách tới tham gia. Bao gồm những nghi lễ và tiết mục biểu diễn mang đậm văn hóa truyền thống của cộng đồng người Chăm, lễ hội này sẽ là trải nghiệm khám phá mà bạn không nên bỏ lỡ khi tới mảnh đất này.
Tìm hiểu về lễ hội Kate của Ninh Thuận
Cái tên Kate có nguồn gốc từ Kattika trong tiếng Phạn của người Ấn Độ và từ Katik của người Hindu (Hindu giáo). Khi dịch theo nghĩa hẹp, từ này có nghĩa là lễ cúng vào tháng 7 theo lịch của Chăm. Trong khi, theo nghĩa chung và rộng hơn thì từ Kate dùng để chỉ lễ hội tưởng nhớ thần linh, tổ tiên và những nhân vật đã có công với dân tộc.
Lễ hội Kate Ninh Thuận chịu ảnh hưởng của Ấn giáo và Hồi giáo
Do đó, Lễ hội Kate Ninh Thuận có bản sắc riêng của Chăm Pa cổ. Thế nhưng, về sau, do ảnh hưởng của nền văn hóa Ấn Độ và Hồi giáo mà lễ hội Ninh Thuận này đã có một số thay đổi. Điều đó được thể hiện rõ ràng qua việc 3 cộng đồng tôn giáo là Chăm Awal, Chăm Ahier và Chăm Islam đều có phần lễ nghi, lễ tục ban đầu giống nhau, tuy nhiên sau đó chịu ảnh hưởng của Ấn giáo và Hồi giáo nên mỗi nơi sẽ có những sự khác nhau về nghi thức.
Khám phá lịch sử lễ hội Kate Ninh Thuận
Không nhiều tài liệu ghi chép về lịch sử hay thông tin thời gian cụ thể của lễ hội Kate Ninh Thuận. Tuy nhiên, theo những thông tin còn sót lại và lưu truyền, có thể dựa vào quá trình lịch sử từ thế kỉ II đến thế kỷ XII khi Vương quốc Chăm Pa thịnh vượng nhất để hiểu được bối cảnh ra đời của lễ hội.
Cộng đồng người Chăm ở Ninh Thuận nói riêng và Việt Nam nói chung vẫn chia làm những cộng đồng theo tín ngưỡng khác nhau
Sự du nhập của Ấn độ giáo vào Vương quốc Chăm Pa đã ảnh hưởng khá mạnh tới các nghi lễ cúng tế của dân tộc Chăm khi thực hiện những sự kiện quan trọng như đánh thắng trận, thu hoạch mùa màng, hay lễ đăng cơ của vua chúa. Thủ đô Vijaya (hiện nay là Bình Định) bị suy tàn vào thế kỷ XV (khoảng năm 1471). Sự kiện này là dấu mốc đánh dấu nền văn minh Chăm Pa sụp đổ, kéo theo đó là những ảnh hưởng của Ấn Độ giáo ngày càng mờ nhạt, nhường chỗ cho tín ngưỡng Hồi giáo phát triển.
Dù đạo Hồi phát triển cực thịnh ở thời kỳ này, song nền văn minh Chăm Pa vẫn chịu ảnh hưởng từ những tàn dư của Ấn Độ giáo. Do đó, mãi tới ngày nay, cộng đồng người Chăm ở Ninh Thuận nói riêng và Việt Nam nói chung vẫn chia làm những cộng đồng theo tín ngưỡng khác nhau, trong đó 2 cộng đồng đông đúc nhất là người Chăm Awal theo tôn giáo Bà Ni và người Chăm Ahier theo tôn giáo Bà La Môn. Lễ hội Kate Ninh Thuận là lễ hội truyền thống của người Chăm Bà La Môn, còn lễ hội Ramưwan là truyền thống của người Chăm Bà Ni.
Thời gian và địa điểm tổ chức Lễ hội Kate Ninh Thuận
Bắt đầu vào ngày 1/7 theo lịch Chăm, lễ hội Kate Ninh Thuận sẽ diễn ra trong thời gian 3 ngày (từ 25/9 đến 5/10 dương lịch). Đền tháp Ponagar (thuộc địa phận thôn Hữu Đức, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước), tháp Po Rome (thuộc địa phận thôn Hậu Sanh, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước) và Tháp Po Klong Garai (thuộc địa phận phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang – Tháp Chàm) là những địa điểm tổ chức lễ hội này.
Lễ hội Kate Ninh Thuận sẽ diễn ra trong thời gian 3 ngày, từ 25/9 đến 5/10 dương lịch
Về trình tự, các nghi thức của lễ hội Kate sẽ bắt đầu từ đền tháp cho tới các làng xã và về mỗi gia đình. Đây được xem là một dòng chảy từ cá nhân tới cộng đồng, được gìn giữ bởi người Chăm hàng ngàn năm qua.
Các nghi lễ của Lễ hội Kate Ninh Thuận
Tại Ninh Thuận, lễ hội Kate của người Chăm sẽ tổ chức các nghi lễ ở đồng thời cả 3 đền tháp. Nhìn chung, các nghi lễ đều tương tự nhau với ngày đầu tư là cúng tế tại đền, ngày thứ 2 tại làng và ngày thứ 3 là cúng tế tại nhà.
Nghi lễ tại đền tháp
Nghi lễ cúng tế tại đền tháp sẽ là mở đầu của lễ hội Kate. Thầy cả sư, hay còn gọi là người chủ lễ sẽ chỉ đạo nghi lễ này. Sau khi kéo đàn Kanhi và hát vàng bài thánh ca, bà bóng làm lễ dâng lên các vị thần, chủ lễ sẽ chủ trì lễ tắm tượng được thực hiện bởi một số tu sĩ Bà La Môn.
Trong lễ hội Kate ở đền tháp, các lễ vật bao gồm 3 con gà để làm lễ tẩy uế trong tháp, 1 con dễ lớn, 1 mâm cơm với muối vừng, 5 mâm cơm với canh và thịt dê, thêm 3 ổ bánh gạo cùng hoa quả. Bên cạnh đó, người dân còn chuẩn bị thêm xôi chè, trứng, rượu, trầu cau… Phần lễ cúng vật này sẽ được bày trên các tháp, trong khi ở dưới chân tháp sẽ có hàng trăm mâm lễ khác nhau của người dự lễ mang tới.
Về quy trình lễ hội Kate tại tháp, khởi đầu là nghi lễ người Chăm đón y phục từ người em út Raglai mang từ trên núi xuống. Thông thường, lễ rước y phục sẽ diễn ra vào lúc 7h sáng. Mọi nghi thức đều được thực hiện một cách tôn nghiêm và trang trọng.
Tiếp đó, người chủ lẽ sẽ mở cửa tháp để đón mời thần linh đến dự và thụ hưởng các lễ vật được dâng lên. Sau đó sẽ là lễ tắm tượng thần, còn được gọi là Manei yang theo ngôn ngữ của người Chăm. Và cuối cùng là phần đại lễ quan trọng nhất - Adaoh tama. Bắt đầu vào lúc 9h sáng, đại lẽ sẽ kéo dài chừng 3 tiếng đến 11h trưa. Hoàn thành xong, người dân sẽ trở về làng để có thể tiếp tục các nghi thức lễ hội khác.
Nghi lễ tại làng và gia đình
Tại làng, nghi thức cúng lễ hội Kate sẽ được tổ chức cùng với phân hội. Trước đó, dân hội sẽ cùng nhau phân công quét dọn đền thờ, trang hoàng cho Nhà làng, cũng như chuẩn bị sân bãi, thức uống và đồ ăn. Bên cạnh đó, người dân còn chuẩn bị các tiết mục văn nghệ để góp vui trong buổi lễ hội.
Tại làng bản, các nghi thức làm lễ cũng được triển khai một cách trang trọng không kém nghi lễ ở đền tháp. Tín ngưỡng cho thấy mỗi làng sẽ thờ một vị thần khác nhau, tuy nhiên nhìn chung đều là cúng tế thần làng, giống như người Kinh vẫn thờ Thành Hoàng. Thông thường, chủ tế tại làng không phải chức sắc tôn giáo mà sẽ là người uy tín được dân tin tưởng. Ông sẽ thay mặt cho dân làng để dâng cúng lễ vật lên thần, cầu mong phước lành phù hộ cho tất cả gia đình và người dân trong làng bản.
Sau nghi lễ ở làng, người Chăm sẽ tiếp tục lễ hội Kate Ninh Thuận khi trở về nhà và làm lễ. Chủ lễ sẽ là người nhiều tuổi nhất trong họ, đại diện cho cả gia đình tiến hành dâng lễ lên tổ tiên. Trong gia đình, toàn bộ các thành viên sẽ có mặt đầy đủ, trang phục chỉn chu và thành tâm để cầu nguyện tổ tiên và phù hộ để có sức khỏe tốt và làm ăn phát đạt. Do đó, lễ hội Kate cũng có ý nghĩa gắn kết gia đình. Đó là dịp những người đi làm xa xứ trở về bên người thân.
Bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu hơn về lễ hội Kate Ninh Thuận, để có cái nhìn rõ hơn về giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Chăm. Nếu có dịp đến Ninh Thuận vào đúng mùa lễ hội, du khách không nên bỏ lỡ cơ hội khám phá lễ hội ấn tượng này.
Crystal Bay Tourism Group - Cùng trải nghiệm, cùng yêu thương!
Với sứ mệnh mang đến những trải nghiệm du lịch trọn vẹn nhất, chúng tôi không ngừng cập nhật những thông tin du lịch hữu ích và giới thiệu những điểm đến hấp dẫn tại Việt Nam và trên thế giới. Với nhiều năm kinh nghiệm, Crystal Bay tự hào là đơn vị uy tín, luôn đặt sự hài lòng của khách hàng lên hàng đầu. Hãy để chúng tôi giúp bạn lên kế hoạch cho chuyến đi hoàn hảo của mình.
Hòn Bà Cam Lâm – cách Nha Trang khoảng 2 giờ xe – được ví như chốn bồng lai với hồ nước xanh trong, suối quanh co, rừng nguyên sinh hoang sơ và khí hậu mát lành. Nơi đây đang trở thành điểm đến đầy cuốn hút tại Khánh Hòa.
Sự kiện tỉnh Yên Bái chính thức sáp nhập vào Lào Cai mới từ tháng 7/2025 này không chỉ mở ra một chương mới về hành chính mà còn tạo nên một "siêu điểm đến" ở vùng Tây Bắc, nơi những địa danh của Lào Cai như Sa Pa, Y Tý sẽ sánh vai cùng những viên ngọc quý của xứ Yên Bái.
Quảng Ngãi đang dần trở thành điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu vẻ đẹp hoang sơ và mong muốn khám phá một miền Trung yên bình. Với hành trình 2 ngày 1 đêm, du khách có thể cảm nhận được sự mộc mạc, gần gũi nhưng cũng rất đặc sắc của vùng đất này.
Phan Thiết Bình Thuận (hiện đã sáp nhập vào Lâm Đồng mới) là điểm đến mơ ước cho những cặp đôi đang tìm kiếm một kỳ nghỉ lãng mạn. Không gian yên bình, cảnh sắc nên thơ cùng nhịp sống chậm rãi khiến nơi đây trở thành lựa chọn hoàn hảo để bắt đầu hành trình hạnh phúc.
Từ lâu, lá ngón được biết đến như một loài thực vật nguy hiểm “khét tiếng” trong tự nhiên. Chỉ cần vài lá là đủ gây ngộ độc nặng, thậm chí tử vong. Thế nhưng, tại Lai Châu, lá ngón lại trở thành một món ăn đặc sản, được người dân địa phương yêu thích và truyền lại từ đời này sang đời khác.
Nằm cách trung tâm phường Tích Lương (TP. Thái Nguyên cũ) chưa đầy 20km, Hồ Ghềnh Chè được ví như “viên ngọc xanh” giữa vùng đất trung du miền núi phía Bắc.
Nếu bạn đang tìm kiếm một điểm đến đậm đà bản sắc miền Tây, mang hơi thở truyền thống hòa quyện cùng kiến trúc hiện đại, thì nhà hát Cao Văn Lầu chính là một lựa chọn không thể bỏ qua.
Dưới bầu không khí trong lành và mây mù bảng lảng nơi vùng núi cao Tuyên Quang, chè Shan Tuyết Na Hang từ lâu đã nổi danh như một “viên ngọc xanh” của đất trời.
Có 1 ngày ở Hội An nên đi đâu, làm gì để không bỏ lỡ những trải nghiệm sắc nhất? Từ khám phá phố cổ, thưởng thức đặc sản đến trải nghiệm văn hóa đặc trưng. Dưới đây là 6 hoạt động bạn nhất định phải thử khi đến Hội An (hiện thuộc TP. Đà Nẵng từ 1/7/2025)
Vũng Tàu (hiện thuộc TP. HCM từ 1/7/2025) và Phan Thiết (thuộc Lâm Đồng từ 1/7/2025) đều là những điểm đến nổi bật ở miền Nam với cảnh đẹp và vô số trải nghiệm thú vị. Tuy nhiên, nếu chỉ chọn một nơi cho kỳ nghỉ sắp tới, nên đi Vũng Tàu hay Phan Thiết?
Sông Cầu Phú Yên (hiện đã sáp nhập vào tỉnh Đắk Lắk mới) không chỉ níu chân du khách bởi cảnh sắc nên thơ mà còn bởi những góc quán cà phê mang đậm hơi thở biển trời. Ngồi nhâm nhi ly cà phê giữa không gian chan hòa nắng gió, du khách dễ dàng quên đi những bộn bề thường nhật.
Ẩm thực vùng cao Bắc Bộ luôn ẩn chứa những điều bất ngờ – không chỉ đến từ nguyên liệu mộc mạc, cách chế biến thủ công mà còn bởi những tên gọi mang màu sắc huyền thoại. “Bánh trời” (hay còn gọi là Pẻng Phạ trong tiếng Tày) của vùng đất Bắc Kạn là một món ăn tiêu biểu như vậy.
Du lịch Vũng Tàu không chỉ có biển đẹp mà còn có vô số món ngon hấp dẫn. Nếu bạn đang băn khoăn ăn gì ở Vũng Tàu 2025, hãy cùng khám phá ngay 7 món ngon nhất định phải thử trong chuyến đi sắp tới.
Vĩnh Long là thiên đường ẩm thực miền Tây với hàng loạt quán ăn ngon – giá hợp lý, hương vị đậm đà. Đến đây, đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức đặc sản địa phương, nạp đầy năng lượng để tiếp tục hành trình khám phá sông nước hữu tình và miệt vườn trù phú.
Mùa hè không chỉ là thời điểm của biển xanh, cát trắng, nắng vàng, mà còn là mùa của những buổi chiều hoàng hôn huyền ảo, nơi mặt trời từ từ lặn xuống Vịnh Thái Lan, vẽ nên những bức tranh thiên nhiên diễm lệ.
Tây Ninh là một trong số ít địa phương ở Việt Nam sở hữu dấu tích núi lửa cổ. Những ngọn núi này không chỉ góp phần tạo nên địa hình đặc trưng mà còn gắn liền với lịch sử hình thành vùng đất.
Nhắc đến du lịch Lào Cai, hình ảnh những ruộng bậc thang kỳ vĩ của Sapa thường hiện lên đầu tiên trong tâm trí du khách. Nhưng kể từ tháng 7/2025, khi bản đồ hành chính của tỉnh được mở rộng với sự sáp nhập của Yên Bái, du lịch Lào Cai còn có thêm Mù Cang Chải với vẻ đẹp không hề kém cạnh.
Tiền Giang (hiện nay thuộc tỉnh Đồng Tháp) không chỉ hút hồn du khách bởi vẻ đẹp sông nước yên bình mà còn sở hữu nhiều quán cà phê view đẹp, đậm chất miền Tây. Nếu bạn đang tìm nơi vừa nhâm nhi cà phê vừa check-in sống ảo “cháy máy”, thì đây chính là những địa điểm lý tưởng không nên bỏ lỡ.
Từ tắm nổi trên biển Chết, nghỉ dưỡng trong khách sạn dưới lòng đại dương đến khám phá ngôi làng Hobbit kỳ thú – đó đều là những trải nghiệm độc đáo mà bất kỳ tín đồ xê dịch nào cũng nên thử một lần trong đời.