Đề án quản lý du thuyền vừa được phê duyệt sẽ được thí điểm như thế nào?

Bộ GTVT vừa phê duyệt Đề án quản lý du thuyền (Quyết định 1521), với mục tiêu phát triển ngành du thuyền Việt Nam theo hướng bền vững, hiện đại, gắn liền với bảo vệ môi trường và du lịch. Đề án ưu tiên nâng cao chất lượng dịch vụ, đảm bảo an toàn hàng hải và mang đến trải nghiệm cao cấp cho khách hàng, hướng tới đưa Việt Nam trở thành điểm đến du thuyền hàng đầu khu vực. Đặc biệt, Đề án tập trung phát triển cả du thuyền thương mại và phi thương mại, nhằm đa dạng nguồn lực phát triển, tạo sự cân bằng giữa lợi ích kinh tế và bảo tồn tài nguyên.

Đề án được xây dựng với mục tiêu tổng quát là nâng cao hiệu quả quản lý và khai thác du thuyền tại Việt Nam. Để đạt được mục tiêu này, đề án tập trung vào một số mục tiêu cụ thể sau: Thứ nhất, đánh giá toàn diện các hạn chế, tồn tại, bất cập trong hoạt động quản lý và khai thác du thuyền hiện nay. Thứ hai, nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế về quản lý du thuyền, từ đó đề xuất mô hình quản lý phù hợp với điều kiện và đặc điểm của Việt Nam. Thứ ba, đề xuất các giải pháp, cơ chế chính sách nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đồng thời tạo động lực phát triển cho ngành du thuyền Việt Nam.

Nhằm thúc đẩy ngành du thuyền Việt Nam phát triển trong ngắn hạn (2025-2026), đề án đề xuất một số giải pháp trọng tâm. Trước hết, cần tập trung khuyến khích đầu tư và thu hút nguồn lực để phát triển cơ sở hạ tầng, đồng thời chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh quảng bá hình ảnh du lịch du thuyền Việt Nam ra thị trường quốc tế thông qua các hoạt động như: tăng cường quảng bá trực tuyến, tham gia hội chợ du lịch quốc tế, hợp tác với các hãng lữ hành để đưa du thuyền vào tour du lịch. Đồng thời, cần nghiên cứu, thí điểm mô hình quản lý du thuyền phù hợp với điều kiện Việt Nam. Việc thí điểm sẽ được triển khai từng bước, tập trung vào các khu vực trọng điểm có tiềm năng du lịch biển mạnh mẽ và cơ sở hạ tầng phù hợp, đồng thời đánh giá, điều chỉnh kịp thời để đảm bảo hiệu quả.

Để đảm bảo hiệu quả, phương án thí điểm cần được xây dựng chi tiết, bao gồm các chỉ tiêu cụ thể, kế hoạch thực hiện rõ ràng và cơ chế giám sát chặt chẽ. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp đóng vai trò then chốt quyết định sự thành công của phương án này. Trên cơ sở đó, UBND các tỉnh, thành phố có tiềm năng phát triển du lịch du thuyền sẽ chủ động đề xuất và xây dựng Phương án thí điểm, sau đó gửi Bộ Giao thông vận tải xem xét, báo cáo cấp có thẩm quyền phê duyệt và tổ chức thực hiện.

Quá trình thí điểm cần tuân thủ nguyên tắc ưu tiên phát triển du thuyền cao cấp, dịch vụ chất lượng cao, nhắm đến đối tượng khách du lịch quốc tế. Khu vực thí điểm cần có tiềm năng du lịch lớn, cảnh quan hấp dẫn và sở hữu sẵn một số hạ tầng cơ bản. Bên cạnh đó, cần đa dạng hóa sản phẩm du lịch, kết hợp du thuyền với các hoạt động như lặn biển, câu cá, tham quan đảo. Đồng thời, tích hợp du thuyền với du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái, hướng đến việc đa dạng hóa sản phẩm và thu hút nhiều phân khúc khách hàng.

Thí điểm tập trung vào một số nội dung chính. Thứ nhất, về mô hình quản lý, cần áp dụng mô hình hiện đại, minh bạch, hiệu quả, có sự tham gia của chính quyền địa phương, doanh nghiệp và cộng đồng, đồng thời tham khảo kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển trong khu vực. Thứ hai, về quy trình đăng ký, đăng kiểm, cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, rút gọn quy trình và ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả quản lý. Cuối cùng, về cơ chế thu phí và quản lý môi trường, cần thiết lập cơ chế thu phí hợp lý, minh bạch, đảm bảo nguồn lực cho hoạt động quản lý và bảo vệ môi trường, đồng thời thực hiện nghiêm các quy định về bảo vệ môi trường biển.

Để đảm bảo sự thành công của đề án, việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt, bao gồm đào tạo về vận hành, bảo trì, sửa chữa du thuyền, hướng dẫn viên du lịch, quản lý bến cảng, v.v. Song song với đó, cần đẩy mạnh xúc tiến quảng bá, thu hút đầu tư thông qua các chương trình quảng bá du lịch du thuyền tại các thị trường mục tiêu. Thời gian thí điểm dự kiến từ 1 đến 2 năm. Sau giai đoạn này, cần tiến hành đánh giá toàn diện hiệu quả của mô hình quản lý, quy trình, cơ chế chính sách để rút ra bài học kinh nghiệm, làm cơ sở cho việc nhân rộng mô hình ra các khu vực khác trên cả nước.

Về giải pháp dài hạn (2025-2030), ngoài việc sửa đổi, hoàn thiện hệ thống văn bản, chính sách liên quan đến đăng ký, quy chuẩn kỹ thuật, giá dịch vụ cầu bến, phao neo cho du thuyền, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và khuyến khích đầu tư, Đề án còn yêu cầu rà soát, bổ sung quy hoạch về bến du thuyền, khu neo đậu. Cụ thể, cần xác định rõ các vùng biển, đường thủy nội địa cho phép du thuyền mang cờ quốc tịch Việt Nam hoặc nước ngoài hoạt động, đảm bảo sự phát triển bền vững và an toàn cho ngành du thuyền.

Để ngành du thuyền phát triển bền vững, cần nghiên cứu, xây dựng quy hoạch bến du thuyền chuyên dụng, có khả năng tiếp nhận du thuyền trong và ngoài nước. Bên cạnh chức năng neo đậu, các bến du thuyền này cần được tích hợp thêm các dịch vụ thương mại, giải trí, vui chơi, góp phần thúc đẩy loại hình du lịch chất lượng, đa dạng hóa dịch vụ và mang lại tiềm lực kinh tế mới cho quốc gia. Đồng thời, cần bổ sung các quy định về quản lý hoạt động của cảng, bến du thuyền, đặc biệt chú trọng đến công tác cấp phép và quản lý các hoạt động cung cấp dịch vụ phụ trợ như duy tu, sửa chữa, vệ sinh, cung cấp nhiên liệu, tiếp nhận nước thải... nhằm đảm bảo hoạt động của bến du thuyền diễn ra hiệu quả, an toàn và thân thiện với môi trường.

Để nâng cao chất lượng dịch vụ du thuyền, cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng vận hành, bảo trì, sửa chữa du thuyền. Cần tổ chức các chương trình chứng chỉ quốc tế, đồng thời xây dựng chương trình đào tạo chính quy về điều khiển du thuyền, hàng hải, du lịch và quản lý du thuyền tại các trường hàng hải và du lịch. Bên cạnh kiến thức chuyên môn, cần bổ sung các khóa đào tạo về kỹ năng mềm như giao tiếp, dịch vụ khách hàng và xử lý tình huống, giúp thuyền viên đáp ứng tốt nhu cầu của du khách. Ngoài ra, cần có chính sách hỗ trợ tài chính, cấp học bổng cho sinh viên theo học ngành điều khiển du thuyền, thu hút nhân tài cho ngành.

Để nâng cao năng lực đội ngũ nhân sự ngành du thuyền, cần tăng cường hợp tác quốc tế. Cụ thể, cần hợp tác với các nước có nền công nghiệp du thuyền phát triển như Singapore, Úc và Châu Âu để xây dựng chương trình đào tạo chung, học hỏi kinh nghiệm và cập nhật công nghệ mới. Đồng thời, tạo điều kiện cho thuyền viên tham gia các chương trình thực tập và trao đổi tại nước ngoài, giúp họ phát triển kỹ năng và tích lũy kinh nghiệm quốc tế. Bên cạnh đó, cần xây dựng chính sách lương, thưởng và chế độ phúc lợi hấp dẫn, cạnh tranh để thu hút và giữ chân nhân tài. Cuối cùng, cần tổ chức các chiến dịch truyền thông để quảng bá về nghề nghiệp trong ngành du thuyền, nêu bật tiềm năng phát triển và cơ hội nghề nghiệp, thu hút nguồn nhân lực trẻ, năng động gia nhập ngành.

Để đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành du thuyền, việc nâng cấp và phát triển các cơ sở đào tạo hàng hải hiện đại là rất cần thiết. Các cơ sở này cần được trang bị công nghệ tiên tiến, phù hợp với yêu cầu của tàu thuyền mới. Đồng thời, cần xây dựng hệ thống đánh giá định kỳ, chặt chẽ về chất lượng đào tạo và hiệu quả của các chương trình đào tạo cho ngành du thuyền, đảm bảo nguồn nhân lực được đào tạo bài bản, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Ngoài ra, Đề án cũng đề xuất các giải pháp khác như kiến nghị Bộ Công thương quy định hình thức cung ứng nhiên liệu phù hợp cho du thuyền mang cờ quốc tịch nước ngoài. Điều này nhằm giải quyết tình trạng khó khăn trong việc cung ứng nhiên liệu cho du thuyền do số lượng nguồn cung và đầu mối có chức năng kinh doanh xăng dầu tạm nhập tái xuất còn hạn chế.

Để tạo môi trường thuận lợi cho phát triển du thuyền, cần rà soát, đánh giá và cải thiện thủ tục hành chính. Cụ thể, cần bãi bỏ những thủ tục không còn phù hợp, đồng thời sửa đổi các thủ tục còn lại theo hướng cụ thể, rõ ràng, đơn giản, tăng tính khả thi, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Ứng dụng công nghệ thông tin là giải pháp quan trọng để cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực này. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu miễn giảm thủ tục vào, hoạt động, rời cảng biển đối với du thuyền cá nhân và du thuyền kinh doanh thương mại hoạt động thường xuyên trong vùng nước cảng biển hoặc khu vực hàng hải. Đặc biệt, cần xem xét cho phép các du thuyền cá nhân không có số hiệu IMO được thực hiện thủ tục điện tử, qua đó tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho hoạt động du thuyền.