Cẩm nang du lịch

Yên Bái

Cốm Tú Lệ: Hương vị của mùa vàng Tây Bắc
Mục lục
Mùa thu Tây Bắc, khi những thửa ruộng bậc thang khoác lên mình sắc vàng óng ả, cũng là lúc hương cốm Tú Lệ lan tỏa khắp bản làng, níu chân du khách. Giữa mênh mông đất trời, hạt cốm xanh non, dẻo thơm như chắt chiu tinh hoa của nắng gió, của đất trời, của bàn tay khéo léo người dân tộc Thái.

Cốm Tú Lệ không chỉ là món quà của lúa non, mà còn là hương vị đặc trưng của mùa vàng Tây Bắc, mang đến những cảm xúc ngọt ngào khó quên cho bất kỳ ai từng một lần nếm thử.

Nguồn gốc của Cốm Tú Lệ

Cốm Tú Lệ, món quà đặc biệt của mùa thu Tây Bắc, không chỉ đơn thuần là một loại thức quà mà còn mang trong mình cả câu chuyện về vùng đất và con người nơi đây. Nguồn gốc của cốm Tú Lệ gắn liền với đồng bào dân tộc Thái trắng, cư dân bản địa của xã Tú Lệ, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Từ bao đời nay, người Thái đã biết tận dụng loại lúa nếp tan đặc sản của vùng đất này để tạo nên thứ cốm dẻo thơm, mang hương vị đặc trưng của núi rừng.

Loại lúa nếp tan này chỉ sinh trưởng tốt trên những thửa ruộng bậc thang của Tú Lệ, nơi có khí hậu mát mẻ, thổ nhưỡng phì nhiêu, được tưới tiêu bởi dòng nước tinh khiết từ đỉnh Khau Phạ. Chính điều kiện tự nhiên thuận lợi ấy đã góp phần tạo nên hương vị độc đáo cho hạt cốm Tú Lệ, khác biệt với bất kỳ loại cốm nào khác.

Không chỉ là sản vật của thiên nhiên, cốm Tú Lệ còn là kết tinh của sự khéo léo, tỉ mỉ và kinh nghiệm truyền đời của người Thái. Từ khâu lựa chọn lúa, gặt hái, đến rang, giã, sàng sảy đều được thực hiện cẩn thận, tuân theo những quy tắc riêng. Chính sự trân trọng, nâng niu từng hạt lúa, cộng với tình yêu dành cho quê hương đã giúp người Thái tạo nên món cốm dẻo thơm, mang đậm hồn cốt của núi rừng Tây Bắc.

Cốm Tú Lệ không chỉ là thức quà dân dã, mà còn là nét đẹp văn hóa, là niềm tự hào của người dân Tú Lệ. Mỗi hạt cốm xanh non ấy đều mang trong mình hương vị của đất trời, của truyền thống và tâm hồn người Thái, góp phần làm nên bản sắc văn hóa độc đáo của vùng đất này.

Quy trình chế biến Cốm Tú Lệ

Cốm Tú Lệ nổi tiếng với hương vị thơm ngon đặc trưng, điều này có được là nhờ quy trình chế biến công phu, tỉ mỉ, kết tinh từ kinh nghiệm lâu đời của người Thái.

Để có được những hạt cốm xanh non, dẻo thơm, người dân phải lựa chọn loại lúa nếp tan ngon nhất, trồng trên những thửa ruộng bậc thang được bồi đắp bởi phù sa của dòng suối Mường Lò. Lúa làm cốm phải là lúa đang thì con gái, khi hạt lúa còn ngậm sữa, vỏ mới ngả sang màu vàng nhạt.

Giai đoạn thu hoạch cũng đòi hỏi sự khéo léo, nhanh chóng. Lúa được gặt về phải chế biến ngay trong ngày để giữ được độ tươi ngon. Sau khi tuốt hạt, lúa được đãi sạch, loại bỏ hạt lép rồi cho vào chảo gang lớn rang trên bếp lửa. Đây là công đoạn quan trọng nhất, đòi hỏi người rang phải có kinh nghiệm, canh lửa vừa đủ, đảo đều tay để hạt lúa chín đều mà không bị cháy.

Lúa rang xong được đổ ra nia, để nguội rồi cho vào cối giã. Cối giã cốm thường được làm bằng gỗ tốt, chắc chắn. Người giã cốm phải có sức khỏe và kỹ thuật điêu luyện, nhịp nhàng giã đều tay, kết hợp với người đảo cốm để hạt cốm được tách vỏ mà không bị nát. Cứ giã một lúc, người ta lại sàng sảy để loại bỏ trấu, lấy hạt cốm cho vào cối giã tiếp. Công đoạn này được lặp đi lặp lại nhiều lần cho đến khi hạt cốm đạt được độ dẻo thơm, mịn màng như ý muốn.

Cuối cùng, cốm được sàng sảy kỹ lưỡng lần cuối để loại bỏ hoàn toàn vỏ trấu và tạp chất. Cốm thành phẩm có màu xanh non bắt mắt, hạt dẹt, dẻo thơm, ăn có vị ngọt dịu, thanh mát. Cốm Tú Lệ thường được gói trong lá dong, lá chuối hoặc bọc trong túi nilon hút chân không để bảo quản được lâu hơn.

Ngày nay, một số công đoạn trong quy trình làm cốm Tú Lệ đã được cơ giới hóa để tiết kiệm thời gian và công sức. Tuy nhiên, nhiều gia đình vẫn giữ cách làm truyền thống để tạo ra những mẻ cốm thơm ngon, đậm đà hương vị quê hương.

Đặc điểm và ý nghĩa của cốm Tú Lệ

Cốm Tú Lệ không chỉ đơn thuần là một món ăn, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật được tạo nên từ sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và bàn tay khéo léo của con người. Sở dĩ cốm Tú Lệ có hương vị đặc biệt thơm ngon là nhờ loại lúa nếp tan đặc sản của vùng đất này. Gieo trồng trên những thửa ruộng bậc thang được bồi đắp bởi dòng nước mát lành từ suối Mường Lùng, lúa nếp tan Tú Lệ cho hạt gạo tròn mẩy, trắng trong, mang hương thơm tự nhiên thanh khiết.

Để làm ra cốm, người Thái phải lựa chọn những bông lúa nếp vừa chín tới, thu hoạch cẩn thận rồi đem rang trên lửa nhỏ cho đến khi hạt lúa dậy mùi thơm. Sau đó, lúa được giã nhẹ nhàng trong cối đá, tách vỏ trấu mà vẫn giữ nguyên hạt cốm xanh non, dẻo thơm. Cốm thành phẩm có màu xanh ngọc bích đẹp mắt, hạt cốm mềm dẻo, khi ăn có vị ngọt dịu, thanh mát, thoảng hương lúa non đặc trưng.

Cốm Tú Lệ thường được thưởng thức ngay khi còn tươi mới để cảm nhận trọn vẹn hương vị tinh tế. Người ta có thể ăn cốm trực tiếp, hoặc dùng kèm với chuối chín trứng cuốc, hồng đỏ, tạo nên sự kết hợp hài hòa giữa vị ngọt bùi và hương thơm dịu nhẹ. Ngoài ra, cốm Tú Lệ còn được dùng làm nguyên liệu cho nhiều món ăn hấp dẫn khác như chả cốm, xôi cốm, chè cốm...

Đối với người Thái, cốm Tú Lệ không chỉ là món ăn ngon mà còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Cốm là biểu tượng cho sự no đủ, may mắn, thường được dùng trong các dịp lễ tết, cưới hỏi, mừng nhà mới... như một món quà quý giá, thể hiện tấm lòng thành kính và sự trân trọng của người tặng.

Mua Cốm Tú Lệ ở đâu?

Bạn có thể mua cốm Tú Lệ ở những nơi sau:

Mua trực tiếp tại Tú Lệ, Yên Bái:

Đây là cách tốt nhất để bạn mua được cốm tươi ngon, đảm bảo chất lượng. Bạn có thể đến các bản làng ở Tú Lệ, nơi người dân trực tiếp làm cốm và bán cho du khách. Giá cốm mua tại đây thường dao động từ 100.000 - 150.000 VNĐ/kg.

Các cửa hàng đặc sản Tây Bắc:

Tại Hà Nội và các thành phố lớn, có rất nhiều cửa hàng bán đặc sản Tây Bắc, trong đó có cốm Tú Lệ. Bạn nên lựa chọn những cửa hàng uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Giá cốm ở các cửa hàng này thường cao hơn so với mua tại Tú Lệ, khoảng 150.000 - 200.000 VNĐ/kg.

Mua online:

Hiện nay, nhiều trang web và sàn thương mại điện tử cũng bán cốm Tú Lệ. Bạn có thể tìm kiếm trên các trang web như Shopee, Lazada, Tiki... hoặc các website chuyên bán đặc sản vùng miền.

Giá cốm online cũng khá đa dạng, tùy thuộc vào nhà cung cấp và loại cốm. Tuy nhiên, khi mua online, bạn cần lưu ý lựa chọn những shop uy tín, có đánh giá tốt để đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Lưu ý:

  • Cốm Tú Lệ ngon nhất là khi còn tươi mới, vì vậy bạn nên mua cốm vào đúng mùa (tháng 9 - tháng 10) và sử dụng trong vòng 2-3 ngày.
  • Nếu muốn bảo quản cốm được lâu hơn, bạn có thể cho vào ngăn đá tủ lạnh.

Hương vị thơm dẻo, ngọt ngào của cốm không chỉ níu chân du khách mà còn là niềm tự hào của người dân Tây Bắc. Cốm Tú Lệ xứng đáng là một nét chấm phá độc đáo trong bức tranh ẩm thực vùng cao mà bạn không nên bỏ qua.

Như Ý , 23:44 05/10/2024

ĐỌC TIẾP

Trải nghiệm Gáo Giồng Đồng Tháp: Ngắm chim, chèo thuyền và thưởng thức đặc sản

Khu du lịch sinh thái Gáo Giồng, điểm đến lý tưởng cho những ai muốn hòa mình vào thiên nhiên hoang sơ, đậm chất miền Tây sông nước.

Núi Hầm Hô - Bình Định: Trải nghiệm thiên nhiên kỳ thú

Núi Hầm Hô, một điểm đến du lịch sinh thái hấp dẫn, nổi tiếng với vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ của núi rừng và dòng sông Kút thơ mộng. Đến du lịch núi Hầm Hô, du khách sẽ có cơ hội được hòa mình vào thiên nhiên và có trải nghiệm đáng nhớ.

Tham quan bảo tàng Gốm sứ Mậu dịch Hội An: Tái hiện lịch sử rực rỡ của gốm sứ

Bảo tàng Gốm sứ Mậu Dịch, một điểm đến hấp dẫn, không thể bỏ qua khi du lịch Hội An. Đến đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những tuyệt tác gốm sứ cổ mà còn có cơ hội tìm hiểu về lịch sử giao thương, văn hóa của thương cảng Hội An sầm uất một thời.

"Vũ nữ chân dài" An Giang: Món ngon độc lạ miền Tây

"Vũ nữ chân dài" - món đặc sản độc lạ chỉ có ở An Giang. Với cái tên gợi sự tò mò và hương vị thơm ngon đặc trưng, món ăn này hứa hẹn mang đến cho bạn trải nghiệm ẩm thực khó quên.

Khám phá Đỉnh Tiên Sơn - "Nóc nhà" Phú Quốc, thu trọn vẻ đẹp đảo ngọc trong tầm mắt

Không chỉ nổi tiếng với những bãi biển trải dài cát trắng, Phú Quốc mà còn ẩn chứa những bí mật thiên nhiên đang chờ được khám phá. Một trong số đó chính là Đỉnh Tiên Sơn, "nóc nhà" của đảo ngọc, nơi bạn có thể thu trọn vẻ đẹp hùng vĩ của Phú Quốc vào tầm mắt.

Hang Mỏ Luông: Vẻ đẹp kỳ ảo giữa núi rừng Mai Châu

Mai Châu - Hòa Bình không chỉ nổi tiếng với những cánh đồng lúa xanh mướt, những bản làng yên bình mà còn ẩn chứa trong mình những kỳ quan thiên nhiên tuyệt mỹ. Một trong số đó chính là hang Mỏ Luông, một tuyệt tác mang vẻ đẹp kỳ ảo, huyền bí, níu chân bao du khách.

Top 5 bản làng đẹp nhất Hà Giang: Những bức tranh thủy mặc “nơi đất đá nở hoa”

Hà Giang vốn rất nổi tiếng với những cung đường đèo hiểm trở, hùng vĩ nhưng không chỉ vậy, vùng đất đá nở hoa này còn cuốn hút bởi vẻ đẹp bình yên, thơ mộng của những bản làng nép mình bên sườn núi.

Tạm rời thành phố, ghé thăm Bãi Lữ - Chốn bình yên dịu dàng của mảnh đất Nghệ An

Bãi Lữ là một bãi biển đẹp nằm ở huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An. Đây là một trong những điểm du lịch nổi tiếng ở miền Trung Việt Nam, thu hút du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ, nước biển trong xanh và bãi cát trắng mịn.

Du lịch Sa Đéc Đồng Tháp: Khám phá vườn chà là "độc nhất vô nhị"

Sa Đéc (Đồng Tháp) không chỉ nổi tiếng với làng hoa rực rỡ sắc màu mà còn ẩn chứa một điểm đến độc đáo, vườn chà là. Đây là vườn chà là lớn nhất Việt Nam, với hàng ngàn cây chà là sai trĩu quả, tạo nên khung cảnh "miền Tây thu nhỏ" giữa lòng Đồng Tháp.

Đền thờ Huyền Trân Công Chúa ở Huế - Giai thoại về nàng công chúa và dải đất phương Nam

Đền thờ Huyền Trân Công Chúa, hay còn gọi là Trung tâm Văn hóa Huyền Trân, tọa lạc dưới chân núi Ngũ Phong, phường An Tây, thành phố Huế, là điểm đến tâm linh thu hút du khách bởi câu chuyện lịch sử cảm động về nàng công chúa thời Trần.

Khám phá Hồ Bàu Tró và kho tàng khảo cổ học quý giá tại Quảng Bình

Ngay giữa lòng thành phố Đồng Hới, ẩn mình giữa những đồi cát trắng mịn là một hồ nước ngọt mang tên Bàu Tró. Không chỉ là một nguồn cung cấp nước quý giá, Bàu Tró còn là một chứng nhân lịch sử sống động, nơi lưu giữ những dấu tích của người Việt cổ cách đây hàng ngàn năm.

Lơ lửng bên vách núi chinh phục con đường mòn nguy hiểm nhất thế giới để tới Hoa Sơn: “Thần kinh thép” mới dám thử

Dù con đường dẫn lên đỉnh Hoa Sơn cheo leo hiểm trở, men theo vách đá dựng đứng trên độ cao 2.154m, với những tấm ván gỗ đã trải qua 700 năm lịch sử, nhiều du khách vẫn không ngần ngại thử thách bản thân để chinh phục ngọn núi huyền thoại này.

Ngôi làng cổ hơn 550 tuổi mới được đề nghị là di tích quốc gia đặc biệt nằm ở đâu?

Là làng cổ thứ Việt Nam chỉ sau làng cổ Đường Lâm (Hà Nội) được công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia, ngôi làng 554 tuổi này gần đây đã được Bộ Văn hóa Thể thao & Du lịch thống nhất lập hồ sơ di tích quốc gia đặc biệt.

Trekking Hòn Hèo Nha Trang: Chinh phục đỉnh cao, ngắm trọn vịnh ngọc

Hòn Hèo, điểm đến lý tưởng dành cho những du khách đam mê trekking khi du lịch Nha Trang. Nơi đây níu chân du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ của rừng núi hòa quyện cùng nét thơ mộng của những eo biển cát trắng nắng vàng.

Khám phá vẻ đẹp an yên của sông Lý Hòa Quảng Bình

Sông Lý Hòa với vẻ đẹp an yên, hữu tình từ lâu đã trở thành một biểu tượng gắn liền với vùng đất, con người Quảng Bình. Dòng sông không chỉ là nguồn cung cấp nước ngọt quý giá mà còn là điểm đến du lịch hấp dẫn, thu hút du khách bởi vẻ đẹp tự nhiên và những câu chuyện lịch sử thú vị.

Suối Rao Ecolodge – Tọa độ nghỉ dưỡng mới tại Bà Rịa - Vũng Tàu

Nằm ẩn mình giữa thiên nhiên hoang sơ của huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Suối Rao Ecolodge là điểm đến lý tưởng cho những ai tìm kiếm một không gian nghỉ dưỡng xanh, yên bình và gần gũi với thiên nhiên.

Điều gì giúp du lịch Khánh Hòa “bỏ xa” các điểm đến nổi tiếng, chiếm 30% tổng khách quốc tế đến Việt Nam?

Trong bức tranh du lịch Việt Nam sôi động, Khánh Hòa nổi lên như một điểm sáng rực rỡ, thu hút lượng lớn du khách quốc tế. Với con số ấn tượng - chiếm tới 30% tổng lượng khách quốc tế đến Việt Nam, Khánh Hòa đã "bỏ xa" nhiều điểm đến nổi tiếng khác. Điều gì đã tạo nên sức hút khó cưỡng này?

Du lịch Hà Nội 1 ngày nên đi đâu? Top 7 địa điểm hấp dẫn nhất ở ngoại thành

Nếu bạn chỉ có một ngày để khám phá Hà Nội hay đơn giản là muốn thư giãn vào ngày nghỉ, hãy thử thoát khỏi sự ồn ào, náo nhiệt của phố thị và hòa mình vào thiên nhiên trong lành, khám phá những nét đẹp văn hóa độc đáo tại các điểm đến ngoại thành dưới đây.

Đậu hũ Huế: Nét đặc trưng làm nên thương nhớ

Ghé thăm Huế mộng mơ, bạn đừng quên thưởng thức món đậu hũ Huế dân dã mà tinh tế. Nóng hổi trong ghè sành, đậu hũ mềm mịn tan chảy trong miệng, hòa quyện cùng vị ngọt thanh của đường, chút chua nhẹ của chanh và cay nồng của gừng.

Lễ hội đền Huyền Trân Công Chúa: Nét đẹp văn hóa tâm linh Huế

Lễ hội đền thờ Huyền Trân Công chúa là một sự kiện văn hóa tâm linh quan trọng, được tổ chức thường niên tại thành phố Huế nhằm tưởng nhớ công đức của Huyền Trân Công chúa - người con gái tài sắc đã hy sinh hạnh phúc riêng tư vì sự nghiệp mở mang bờ cõi đất nước.

Top 4 thác nước nổi tiếng Cao Bằng đẹp như “tuyệt tác” khiến ai cũng trầm trồ

Cao Bằng vốn được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho hệ thống thác nước hùng vĩ, đẹp tựa chốn bồng lai. Trong số đó, có 4 thác nước được xem là “cực phẩm” của tạo hóa, khiến bất cứ ai chiêm ngưỡng cũng phải trầm trồ thán phục.