Cẩm nang du lịch

Yên Bái

Cốm Tú Lệ: Hương vị của mùa vàng Tây Bắc

Mục lục
Mùa thu Tây Bắc, khi những thửa ruộng bậc thang khoác lên mình sắc vàng óng ả, cũng là lúc hương cốm Tú Lệ lan tỏa khắp bản làng, níu chân du khách. Giữa mênh mông đất trời, hạt cốm xanh non, dẻo thơm như chắt chiu tinh hoa của nắng gió, của đất trời, của bàn tay khéo léo người dân tộc Thái.

Cốm Tú Lệ không chỉ là món quà của lúa non, mà còn là hương vị đặc trưng của mùa vàng Tây Bắc, mang đến những cảm xúc ngọt ngào khó quên cho bất kỳ ai từng một lần nếm thử.

Nguồn gốc của Cốm Tú Lệ

Cốm Tú Lệ, món quà đặc biệt của mùa thu Tây Bắc, không chỉ đơn thuần là một loại thức quà mà còn mang trong mình cả câu chuyện về vùng đất và con người nơi đây. Nguồn gốc của cốm Tú Lệ gắn liền với đồng bào dân tộc Thái trắng, cư dân bản địa của xã Tú Lệ, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Từ bao đời nay, người Thái đã biết tận dụng loại lúa nếp tan đặc sản của vùng đất này để tạo nên thứ cốm dẻo thơm, mang hương vị đặc trưng của núi rừng.

Loại lúa nếp tan này chỉ sinh trưởng tốt trên những thửa ruộng bậc thang của Tú Lệ, nơi có khí hậu mát mẻ, thổ nhưỡng phì nhiêu, được tưới tiêu bởi dòng nước tinh khiết từ đỉnh Khau Phạ. Chính điều kiện tự nhiên thuận lợi ấy đã góp phần tạo nên hương vị độc đáo cho hạt cốm Tú Lệ, khác biệt với bất kỳ loại cốm nào khác.

Không chỉ là sản vật của thiên nhiên, cốm Tú Lệ còn là kết tinh của sự khéo léo, tỉ mỉ và kinh nghiệm truyền đời của người Thái. Từ khâu lựa chọn lúa, gặt hái, đến rang, giã, sàng sảy đều được thực hiện cẩn thận, tuân theo những quy tắc riêng. Chính sự trân trọng, nâng niu từng hạt lúa, cộng với tình yêu dành cho quê hương đã giúp người Thái tạo nên món cốm dẻo thơm, mang đậm hồn cốt của núi rừng Tây Bắc.

Cốm Tú Lệ không chỉ là thức quà dân dã, mà còn là nét đẹp văn hóa, là niềm tự hào của người dân Tú Lệ. Mỗi hạt cốm xanh non ấy đều mang trong mình hương vị của đất trời, của truyền thống và tâm hồn người Thái, góp phần làm nên bản sắc văn hóa độc đáo của vùng đất này.

Quy trình chế biến Cốm Tú Lệ

Cốm Tú Lệ nổi tiếng với hương vị thơm ngon đặc trưng, điều này có được là nhờ quy trình chế biến công phu, tỉ mỉ, kết tinh từ kinh nghiệm lâu đời của người Thái.

Để có được những hạt cốm xanh non, dẻo thơm, người dân phải lựa chọn loại lúa nếp tan ngon nhất, trồng trên những thửa ruộng bậc thang được bồi đắp bởi phù sa của dòng suối Mường Lò. Lúa làm cốm phải là lúa đang thì con gái, khi hạt lúa còn ngậm sữa, vỏ mới ngả sang màu vàng nhạt.

Giai đoạn thu hoạch cũng đòi hỏi sự khéo léo, nhanh chóng. Lúa được gặt về phải chế biến ngay trong ngày để giữ được độ tươi ngon. Sau khi tuốt hạt, lúa được đãi sạch, loại bỏ hạt lép rồi cho vào chảo gang lớn rang trên bếp lửa. Đây là công đoạn quan trọng nhất, đòi hỏi người rang phải có kinh nghiệm, canh lửa vừa đủ, đảo đều tay để hạt lúa chín đều mà không bị cháy.

Lúa rang xong được đổ ra nia, để nguội rồi cho vào cối giã. Cối giã cốm thường được làm bằng gỗ tốt, chắc chắn. Người giã cốm phải có sức khỏe và kỹ thuật điêu luyện, nhịp nhàng giã đều tay, kết hợp với người đảo cốm để hạt cốm được tách vỏ mà không bị nát. Cứ giã một lúc, người ta lại sàng sảy để loại bỏ trấu, lấy hạt cốm cho vào cối giã tiếp. Công đoạn này được lặp đi lặp lại nhiều lần cho đến khi hạt cốm đạt được độ dẻo thơm, mịn màng như ý muốn.

Cuối cùng, cốm được sàng sảy kỹ lưỡng lần cuối để loại bỏ hoàn toàn vỏ trấu và tạp chất. Cốm thành phẩm có màu xanh non bắt mắt, hạt dẹt, dẻo thơm, ăn có vị ngọt dịu, thanh mát. Cốm Tú Lệ thường được gói trong lá dong, lá chuối hoặc bọc trong túi nilon hút chân không để bảo quản được lâu hơn.

Ngày nay, một số công đoạn trong quy trình làm cốm Tú Lệ đã được cơ giới hóa để tiết kiệm thời gian và công sức. Tuy nhiên, nhiều gia đình vẫn giữ cách làm truyền thống để tạo ra những mẻ cốm thơm ngon, đậm đà hương vị quê hương.

Đặc điểm và ý nghĩa của cốm Tú Lệ

Cốm Tú Lệ không chỉ đơn thuần là một món ăn, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật được tạo nên từ sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và bàn tay khéo léo của con người. Sở dĩ cốm Tú Lệ có hương vị đặc biệt thơm ngon là nhờ loại lúa nếp tan đặc sản của vùng đất này. Gieo trồng trên những thửa ruộng bậc thang được bồi đắp bởi dòng nước mát lành từ suối Mường Lùng, lúa nếp tan Tú Lệ cho hạt gạo tròn mẩy, trắng trong, mang hương thơm tự nhiên thanh khiết.

Để làm ra cốm, người Thái phải lựa chọn những bông lúa nếp vừa chín tới, thu hoạch cẩn thận rồi đem rang trên lửa nhỏ cho đến khi hạt lúa dậy mùi thơm. Sau đó, lúa được giã nhẹ nhàng trong cối đá, tách vỏ trấu mà vẫn giữ nguyên hạt cốm xanh non, dẻo thơm. Cốm thành phẩm có màu xanh ngọc bích đẹp mắt, hạt cốm mềm dẻo, khi ăn có vị ngọt dịu, thanh mát, thoảng hương lúa non đặc trưng.

Cốm Tú Lệ thường được thưởng thức ngay khi còn tươi mới để cảm nhận trọn vẹn hương vị tinh tế. Người ta có thể ăn cốm trực tiếp, hoặc dùng kèm với chuối chín trứng cuốc, hồng đỏ, tạo nên sự kết hợp hài hòa giữa vị ngọt bùi và hương thơm dịu nhẹ. Ngoài ra, cốm Tú Lệ còn được dùng làm nguyên liệu cho nhiều món ăn hấp dẫn khác như chả cốm, xôi cốm, chè cốm...

Đối với người Thái, cốm Tú Lệ không chỉ là món ăn ngon mà còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Cốm là biểu tượng cho sự no đủ, may mắn, thường được dùng trong các dịp lễ tết, cưới hỏi, mừng nhà mới... như một món quà quý giá, thể hiện tấm lòng thành kính và sự trân trọng của người tặng.

Mua Cốm Tú Lệ ở đâu?

Bạn có thể mua cốm Tú Lệ ở những nơi sau:

Mua trực tiếp tại Tú Lệ, Yên Bái:

Đây là cách tốt nhất để bạn mua được cốm tươi ngon, đảm bảo chất lượng. Bạn có thể đến các bản làng ở Tú Lệ, nơi người dân trực tiếp làm cốm và bán cho du khách. Giá cốm mua tại đây thường dao động từ 100.000 - 150.000 VNĐ/kg.

Các cửa hàng đặc sản Tây Bắc:

Tại Hà Nội và các thành phố lớn, có rất nhiều cửa hàng bán đặc sản Tây Bắc, trong đó có cốm Tú Lệ. Bạn nên lựa chọn những cửa hàng uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Giá cốm ở các cửa hàng này thường cao hơn so với mua tại Tú Lệ, khoảng 150.000 - 200.000 VNĐ/kg.

Mua online:

Hiện nay, nhiều trang web và sàn thương mại điện tử cũng bán cốm Tú Lệ. Bạn có thể tìm kiếm trên các trang web như Shopee, Lazada, Tiki... hoặc các website chuyên bán đặc sản vùng miền.

Giá cốm online cũng khá đa dạng, tùy thuộc vào nhà cung cấp và loại cốm. Tuy nhiên, khi mua online, bạn cần lưu ý lựa chọn những shop uy tín, có đánh giá tốt để đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Lưu ý:

  • Cốm Tú Lệ ngon nhất là khi còn tươi mới, vì vậy bạn nên mua cốm vào đúng mùa (tháng 9 - tháng 10) và sử dụng trong vòng 2-3 ngày.
  • Nếu muốn bảo quản cốm được lâu hơn, bạn có thể cho vào ngăn đá tủ lạnh.

Hương vị thơm dẻo, ngọt ngào của cốm không chỉ níu chân du khách mà còn là niềm tự hào của người dân Tây Bắc. Cốm Tú Lệ xứng đáng là một nét chấm phá độc đáo trong bức tranh ẩm thực vùng cao mà bạn không nên bỏ qua.

Như Ý , 23:44 05/10/2024
Crystal Bay Tourism Group - Cùng trải nghiệm, cùng yêu thương!

Với sứ mệnh mang đến những trải nghiệm du lịch trọn vẹn nhất, chúng tôi không ngừng cập nhật những thông tin du lịch hữu ích và giới thiệu những điểm đến hấp dẫn tại Việt Nam và trên thế giới. Với nhiều năm kinh nghiệm, Crystal Bay tự hào là đơn vị uy tín, luôn đặt sự hài lòng của khách hàng lên hàng đầu. Hãy để chúng tôi giúp bạn lên kế hoạch cho chuyến đi hoàn hảo của mình.

Thông tin liên hệ:

 

ĐỌC TIẾP

Du khách Hàn, Nhật, Mỹ thích đi đâu nhất khi đến Việt Nam?

Các thành phố biển như Đà Nẵng, Nha Trang và Phú Quốc tiếp tục nằm trong danh sách những điểm đến được du khách quốc tế lựa chọn nhiều nhất khi đến Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2025.

5 điểm đến du lịch đẹp nhất Sapa an toàn cho người đi chơi một mình hè 2025

Sapa luôn có một sức hút mãnh liệt với những tâm hồn yêu thiên nhiên và thích khám phá. Du lịch một mình đến Sapa là một cơ hội tuyệt vời để bạn tự do chiêm ngưỡng vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng Tây Bắc và kết nối sâu sắc hơn với bản thân.

Ghé qua 5 địa điểm du lịch tại đường Trần Phú Nha Trang

Trần Phú – trục đường ven biển sôi động bậc nhất Nha Trang, nơi hội tụ hàng loạt điểm check-in nổi tiếng. Cùng khám phá những địa điểm hấp dẫn nằm dọc cung đường huyết mạch này!

Khám phá Đà Nẵng sau sáp nhập: Hành trình từ cố đô Chăm Pa đến phố cổ trầm mặc

Sự kiện lịch sử sáp nhập giữa thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam mang đến cho du khách có cơ hội trải nghiệm một hành trình liền mạch, kết nối hoàn hảo giữa sự năng động của một thành phố biển hiện đại và chiều sâu văn hóa của một vùng đất di sản.

Trại ngựa Bá Vân - Du ngoạn thảo nguyên Mông Cổ ngay tại Thái Nguyên

Không cần đi đây xa, ngay giữa lòng Thái Nguyên có một nơi khiến ai cũng phải ngỡ ngàng bởi không gian thảo nguyên xanh mướt, đàn ngựa tung vó đầy khí chất viễn du như xứ Mông Cổ – đó chính là Trại ngựa Bá Vân.

Trải nghiệm 7 resort đẹp, view cực phẩm ở Hoà Bình

Chỉ cách Hà Nội từ 1,5 đến 3 giờ di chuyển, Hòa Bình (hiện thuộc tỉnh Phú Thọ mới) từ lâu đã khẳng định vị thế là điểm đến nghỉ dưỡng hàng đầu của khu vực phía Bắc. Với lợi thế về cảnh quan, nơi đây đã trở thành mảnh đất lý tưởng cho sự phát triển của các khu nghỉ dưỡng cao cấp.

Bảng xếp hạng du lịch Việt Nam nửa đầu năm: Thành phố nào dẫn đầu?

Trong bức tranh tăng trưởng ấn tượng của du lịch Việt Nam 6 tháng đầu năm 2025, TP.HCM đã khẳng định vị thế dẫn đầu tuyệt đối khi đứng đầu cả nước về cả lượng khách và doanh thu.

Việt Nam có một ngôi chùa lạ mắt với tượng “chín đầu rồng” uốn lượn giữa hồ sen ở An Giang

Ở An Giang (hiện đã sáp nhập với Kiên Giang thành tỉnh An Giang mới từ 1/7/2025) có một ngôi chùa nổi bật với tượng “chín đầu rồng” uốn lượn giữa hồ sen. Với không gian thanh tịnh, kiến trúc lạ mắt cùng những điểm nhấn độc đáo khiến nơi đây trở thành điểm dừng chân không thể bỏ lỡ.

Khám phá thủ phủ du lịch của Bà Rịa - Vũng Tàu: Tại sao lại gọi Hồ Tràm?9

Hồ Tràm không chỉ là điểm đến nghỉ dưỡng nổi bật ở Bà Rịa - Vũng Tàu, mà còn gây tò mò bởi tên gọi lạ tai. Vậy “Hồ Tràm” bắt nguồn từ đâu và có ý nghĩa gì đặc biệt? Cùng khám phá ngay sau đây.

Top 5 nhà nghỉ Trà Vinh giá rẻ, gần trung tâm, đầy đủ tiện nghi

Bạn đang tìm một nhà nghỉ giá rẻ ở Trà Vinh (hiện thuộc tỉnh Vĩnh Long mới từ ngày 1/7/2025), vừa tiện nghi, vừa gần trung tâm? Bài viết này sẽ giúp bạn dễ dàng chọn được nơi lưu trú phù hợp với nhu cầu và ngân sách.

Ghé thăm nhà thờ Bảo Nham – Biểu tượng tôn giáo và nghệ thuật trăm năm ở Nghệ An

Nhà thờ đá Bảo Nham là công trình tôn giáo nổi bật ở Nghệ An, gây ấn tượng với kiến trúc Gothic cổ kính. Được xây dựng từ đá ong lấy từ núi Lam Sơn (Thanh Hóa), nhà thờ mang vẻ đẹp uy nghi, trầm mặc, là điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu lịch sử và kiến trúc.

Sau sáp nhập, Thái Nguyên có thêm 3 điểm thác mới tuyệt đẹp

Nếu bạn đã từng mê mẩn những thác nước như Mưa Rơi, Khuôn Tát hay Đát Đắng ở Thái Nguyên, thì tin vui là giờ đây danh sách các điểm thác đẹp ở khu vực này vừa được “mở rộng biên giới” sau khi Bắc Kạn chính thức sáp nhập. 

Thư giãn ở nơi được ví như "thiên đường nghỉ dưỡng xanh" cách Hà Nội chỉ 50km

Giữa nhịp sống hối hả của thủ đô, nhiều người có nhu cầu tìm về một không gian trong lành để tái tạo năng lượng vào mỗi cuối tuần. Nếu bạn đang tìm kiếm một nơi chốn như vậy, khu du lịch Đại Lải (Vĩnh Phúc cũ, Phú Thọ mới) chính là câu trả lời hoàn hảo, chỉ cách trung tâm Hà Nội khoảng 50km.

Các quán ăn đêm Nha Trang mở cửa tới khuya cho dân “cú đêm”

Nha Trang không chỉ mê hoặc du khách bởi biển xanh, đảo đẹp mà còn ghi dấu ấn với nền ẩm thực đặc sắc. Đặc biệt, ẩm thực đường phố về đêm nơi đây là trải nghiệm hấp dẫn, níu chân bao thực khách gần xa.

Vì sao không nên chụp ảnh ở một số nơi linh thiêng?

Đình chùa là chốn linh thiêng, việc chụp ảnh tại đây thường bị hạn chế không chỉ vì yếu tố mỹ quan, mà còn xuất phát từ quan niệm tâm linh lâu đời, cho rằng ánh sáng và ống kính có thể làm xáo trộn sự thanh tịnh của không gian thờ tự.

Top 5 loại bánh cung đình Huế ngon, nổi tiếng nhất cố đô

Bánh cung đình Huế là tinh hoa ẩm thực một thời vàng son, nổi bật với hình thức đẹp mắt và hương vị thanh nhã. Cùng khám phá top 5 loại bánh cung đình Huế ngon, nổi tiếng nhất được nhiều du khách yêu thích.

Lý giải tên gọi tháp Poshanư - Biểu tượng văn hóa Chăm nổi tiếng Phan Thiết

Giữa lòng Phan Thiết, Bình Thuận đầy nắng gió (hiện đã sáp nhập vào tỉnh Lâm Đồng mới), tháp Poshanư sừng sững như một biểu tượng trường tồn của văn hóa Chăm cổ. Không chỉ gây ấn tượng bởi kiến trúc độc đáo, nơi đây còn chất chứa nhiều giá trị tâm linh và lịch sử thiêng liêng.

Đền Phủ Dầy thờ ai? Giải mã sự linh thiêng của chốn tâm linh Nam Định

Giữa miền quê thanh bình Nam Định, Phủ Dầy nổi bật là quần thể di tích tâm linh quan trọng trong tín ngưỡng thờ Mẫu, thu hút hàng vạn du khách hành hương và chiêm bái mỗi năm.

Mãn nhãn với không gian nghệ thuật độc đáo trên bãi biển Đà Nẵng

Khám phá không gian nghệ thuật sắp đặt "Câu chuyện làng chài" tại bãi biển Mân Thái, Đà Nẵng trong lễ hội Tận hưởng Đà Nẵng 2025. Trải nghiệm hành trình văn hóa độc đáo với bốn cụm chủ đề tái hiện đời sống ngư dân miền Trung qua ánh sáng và hình khối sống động.

Trải nghiệm làm nông dân miệt vườn miền Tây - Điểm danh Top 3 vườn trái ngọt “ăn tại gốc”

Miền Tây Nam Bộ – nơi con người chân chất, sông nước hiền hòa và những vườn trái cây trĩu quả luôn là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm về cảm giác thảnh thơi giữa thiên nhiên.

Sam Chiêm - Toạ độ cắm trại mới sáp nhập vào Thái Nguyên có gì hay ho?

Trong bức tranh du lịch miền Bắc ngày càng được làm mới sau đợt sáp nhập tỉnh, thảo nguyên Sam Chiêm – vùng đất trước thuộc Bắc Kạn, nay sáp nhập về Thái Nguyên – đang nổi lên như một tọa độ cắm trại cực chill mới tinh mà cực kỳ hút hồn.