Là kinh đô của triều Nguyễn suốt hơn một thế kỷ, Huế sở hữu hệ thống di tích lịch sử phong phú, phản ánh rõ nét một giai đoạn quan trọng trong dòng chảy văn hóa – chính trị Việt Nam.
Đại Nội là trung tâm chính trị và nghi lễ của triều Nguyễn – triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Nằm bên bờ sông Hương, công trình này bao gồm Hoàng Thành và Tử Cấm Thành, được xây dựng theo quy tắc phong thủy nghiêm ngặt và kiến trúc cung đình phương Đông.
Những công trình nổi bật như Ngọ Môn, điện Thái Hòa hay khu vực Tử Cấm Thành không chỉ thể hiện sự uy nghiêm mà còn lưu giữ giá trị nghệ thuật độc đáo. Dù trải qua chiến tranh và thời gian, Đại Nội vẫn là biểu tượng của kinh đô Huế xưa và được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới từ năm 1993.
Hệ thống lăng tẩm các vua triều Nguyễn là quần thể kiến trúc mang đậm tính triết lý và cá tính của từng vị vua. Nổi bật có Lăng Minh Mạng với sự hài hòa giữa kiến trúc và thiên nhiên; Lăng Tự Đức thanh thoát, thi vị như một công viên cổ điển và Lăng Khải Định mang phong cách Á – Âu pha trộn cầu kỳ, độc đáo. Mỗi lăng tẩm không chỉ là nơi an nghỉ mà còn là một kiệt tác nghệ thuật thể hiện tư tưởng, quan niệm sống và cái chết của hoàng đế xưa.
Cung An Định là một công trình đặc biệt thuộc quần thể di tích Cố đô Huế, đã được UNESCO xếp hạng Di sản Văn hóa Thế giới. Tọa lạc bên dòng sông An Cựu, cung có diện tích hơn 23.000m² và từng là nơi ở riêng của vua Khải Định khi còn là thái tử. Sau này, nơi đây tiếp tục là nơi sinh sống của gia đình vua Bảo Đại.
Cung An Định nổi bật với phong cách kiến trúc pha trộn giữa châu Âu hiện đại và nghệ thuật trang trí Á Đông truyền thống. Những chi tiết hoa văn tinh tế, đặc biệt là tại điện Khải Tường – công trình chính của cung – khiến nơi đây trở thành một điểm đến ấn tượng với du khách yêu lịch sử và kiến trúc.
Chùa Thiên Mụ được chúa Nguyễn Hoàng cho xây dựng vào năm 1601, tọa lạc trên bờ Bắc sông Hương, cách trung tâm thành phố Huế khoảng 5km. Nhìn từ xa, khuôn viên chùa như một chú rùa khổng lồ đang cõng ngôi chùa cổ kính.
Cấu trúc chùa gồm hai khu vực chính: phía trước là các công trình mang giá trị biểu tượng như chuông đồng, bia đá; phía sau là khu vực thờ tự và sinh hoạt của tăng chúng. Hai khu vực này được ngăn cách bởi cổng Tam Quan bề thế, tạo nên một tổng thể hài hòa, trang nghiêm và giàu tính biểu tượng.
Tọa lạc trên núi Ngọc Trản bên dòng sông Hương thơ mộng, điện Hòn Chén là điểm giao thoa giữa tín ngưỡng dân gian và văn hóa cung đình Huế. Điện thờ Thiên Y A Na – vị nữ thần được cả người Việt lẫn Chăm tôn kính, với không gian linh thiêng, hòa quyện giữa sông núi và kiến trúc cổ. Hằng năm, lễ hội điện Hòn Chén thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia các nghi lễ rước thuyền, cầu an mang đậm chất tâm linh Huế.
Đàn Nam Giao là nơi các vua Nguyễn tổ chức lễ tế trời đất – một nghi lễ trọng đại nhằm thể hiện mối quan hệ giữa thiên tử và thượng đế. Được xây dựng từ năm 1806, đàn gồm ba tầng đất tượng trưng cho trời, đất và con người. Đây là một trong những đàn tế hiếm hoi còn tồn tại đến ngày nay, thể hiện triết lý “thiên nhân hợp nhất” trong tư tưởng phương Đông. Với giá trị tâm linh và lịch sử đặc biệt, Đàn Nam Giao là nơi không thể bỏ qua khi tìm hiểu văn hóa triều Nguyễn.
Phu Văn Lâu được xây dựng năm 1819, nằm bên bờ sông Hương, đối diện Kỳ Đài, là nơi công bố các chiếu chỉ của triều đình và niêm yết kết quả các kỳ thi. Công trình nhỏ nhắn, hai tầng mái, không vách nhưng mang đậm dấu ấn quyền lực thời phong kiến.
Đây không chỉ là điểm nhấn kiến trúc độc đáo mà còn xuất hiện trên tờ tiền 50.000 đồng như một biểu tượng văn hóa Huế. Phu Văn Lâu là nơi lý tưởng để ngắm nhìn vẻ đẹp thơ mộng của dòng sông Hương và khám phá phần nào nhịp sống xưa của kinh đô.
Không chỉ lưu giữ dấu ấn của một thời kỳ vàng son, các di tích lịch sử ở Huế còn mang đến cho du khách những trải nghiệm văn hóa đầy chiều sâu. Danh sách 7 di tích tiêu biểu kể trên sẽ là hành trang quý giá, giúp bạn khám phá trọn vẹn vẻ đẹp lịch sử và bản sắc văn hóa của vùng đất cố đô.