Huế nổi tiếng với nhiều món ăn truyền thống đặc sắc, trong đó cơm âm phủ là món cơm trộn giản dị nhưng đầy tinh tế. Cái tên “âm phủ” gợi lên sự bí ẩn, nhưng món ăn lại mang trong mình câu chuyện văn hóa sâu sắc và hương vị hòa quyện của nhiều nguyên liệu đặc trưng xứ Huế.
Tên gọi “cơm âm phủ” thoạt nghe có phần rùng rợn, gợi lên hình ảnh u tối, ma mị. Thế nhưng, ít ai biết rằng ẩn sau cái tên độc đáo này là một giai thoại thú vị gắn liền với triều đại nhà Nguyễn.
Tương truyền, trong một lần vi hành, nhà vua đã cải trang thành dân thường để thăm dò cuộc sống của thần dân. Khi đi ngang qua một con ngõ nhỏ tại kinh thành Huế, người dừng lại nghỉ chân và xin bữa tại một ngôi nhà tranh nghèo nàn. Bà lão chủ nhà tuy không dư dả nhưng vẫn hiếu khách, nhanh chóng dọn ra một bữa cơm đơn sơ: chén cơm trắng với nhiều món ăn bình dị như thịt ram, rau thơm, trứng thái sợi,… tất cả đều được chuẩn bị sẵn và bày xung quanh đĩa.
Khung cảnh khi ấy khá u ám, chỉ có ánh sáng leo lét từ ngọn đèn dầu soi mờ mờ trên mâm cơm. Ấy vậy mà chính sự đơn sơ, mộc mạc ấy lại để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng nhà vua. Sau khi trở về cung, vua đặt cho món ăn ấy cái tên “cơm âm phủ” – không phải vì ý nghĩa tiêu cực, mà như một cách để ghi nhớ cái cảm giác đặc biệt của buổi tối dưới ánh sáng âm u ấy. Kể từ đó, cái tên lạ kỳ này được người dân truyền miệng và lưu giữ cho đến hôm nay.
Cơm âm phủ là món ăn mang đậm nét ẩm thực Huế, kết hợp nhiều nguyên liệu quen thuộc như thịt nướng, giò lụa, nem chua, trứng tráng, tôm chấy, rau thơm và dưa món. Tất cả được sắp xếp hài hòa quanh cơm trắng, ăn kèm nước mắm pha cay ngọt.
Điểm đặc sắc của món ăn nằm ở cách chế biến công phu: thịt nướng phải xém thơm nhưng không khô, trứng tráng thật mỏng, tôm chấy tơi và đậm đà. Các thành phần được thái chỉ đều tay, bày biện đẹp mắt theo bố cục tỏa tròn đặc trưng.
Để thưởng thức trọn vẹn, thực khách trộn đều các nguyên liệu, chan nước mắm vừa miệng, sao cho cân bằng với vị chua đã có từ món kèm. Dù thành phần có thể linh hoạt, cơm âm phủ luôn cần đủ cơm trắng, rau xanh và các món mặn thái chỉ – làm nên linh hồn của món cơm trộn đất cố đô.
Tại Huế, không khó để tìm được một đĩa cơm âm phủ, nhưng có những quán đã gắn liền với danh tiếng của món ăn này suốt hàng chục năm:
Dù cái tên có phần kỳ bí, cơm âm phủ Huế vẫn là lựa chọn không thể bỏ qua khi khám phá ẩm thực cố đô. Món ăn giản dị mà tinh tế này sẽ giúp bạn cảm nhận trọn vẹn hương vị và nét văn hóa đặc trưng của Huế qua từng miếng cơm trộn đậm đà.