Khám phá làng cổ Hùng Lô Phú Thọ - Hơi thở vẻ đẹp truyền thống

Hùng Lô - Ngôi làng cổ đậm nét lịch sử 

Hùng Lô là một làng cổ mang đậm dấu ấn lịch sử và văn hóa, gắn liền với thời kỳ Hùng Vương tại tỉnh Phú Thọ. Trước đây, làng có tên Khả Lãm Trang, sau này lần lượt đổi thành An Lão thôn, Kẻ Xốm và cuối cùng mang tên Hùng Lô như ngày nay. Nằm ven dòng sông Lô thơ mộng, Hùng Lô hiện nay có gần 2.000 hộ gia đình với hơn 6.000 người sinh sống trên diện tích khoảng 1,2 km².

Với vị trí trù phú, nơi đây từng là trung tâm giao thương phát triển mạnh mẽ, là điểm kết nối các vùng lân cận. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, người dân nơi đây đã cùng nhau khai hoang, lập làng, xây dựng những nền móng vững chắc cho cộng đồng và gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống quý báu. Những giá trị ấy vẫn tồn tại, trở thành niềm tự hào và điểm tựa tinh thần cho người dân Hùng Lô, truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác như một nét đẹp không phai mờ của vùng đất cổ

Tới làng cổ Hùng Lô như thế nào?

Hiện nay, tỉnh Phú Thọ chưa có sân bay, vì vậy nếu bạn đang ở miền Trung hoặc Nam Bộ, việc di chuyển đến Phú Thọ sẽ cần một chặng bay đến Hà Nội hoặc các tỉnh lân cận. 

Từ đó, bạn có thể tiếp tục hành trình đến Phú Thọ bằng xe máy, ô tô hoặc xe khách. Từ Hà Nội, bạn chỉ cần di chuyển khoảng 100km để đến thành phố Việt Trì, trung tâm tỉnh Phú Thọ.

Ngắm nhìn những nét văn hóa truyền thống tại làng cổ Hùng Lô

Miếu Cổ Hùng Lô

Theo cuốn An Lão Thần Tích và những truyền thuyết được lưu truyền trong dân gian, khi Vua Hùng cùng công chúa và các quan thần đi tuần du ngoại cảnh, họ đã dừng chân nghỉ tại làng cổ Hùng Lô. 

Tại đây, họ được tiếp đón nồng hậu bởi các bô lão và người dân trong làng. Vua Hùng nhìn thấy vùng đất này tươi tốt, màu mỡ, cây cối xanh tươi, lại có huyệt thiên giáp canh, với linh khí từ lòng đất bốc lên. Người cho rằng đây là vùng đất linh thiêng, phú cường, nơi sẽ phát triển vượt bậc, điều này được minh chứng qua sự thịnh vượng của người dân nơi đây. Để tưởng nhớ công ơn, nhân dân đã lập miếu Hùng Lô thờ vua Hùng, và hương khói được duy trì cho đến ngày nay.

Theo một truyền thuyết khác, khi Hai Bà Trưng khởi nghĩa năm 40, đánh giặc phương Bắc xâm lược, trong khi hành quân qua khu vực này, hai nữ tướng đã cảm nhận được khí thiêng từ miếu Hùng Lô. 

Cảm nhận được sức mạnh linh thiêng, Hai Bà liền dừng lại, xuống voi vào miếu dâng hương cầu nguyện, và sau đó giành được thắng lợi vang dội trước quân Tô Định. Để tạ ơn thần linh, Hai Bà đã chỉ đạo quân dân tu sửa lại miếu. Hai truyền thuyết này hiện nay vẫn được ghi lại trên hai đốc tam quan trước miếu, nhắc nhớ công ơn của các bậc tiền nhân.

Đình Cổ Hùng Lô

Đình Hùng Lô, nằm tại làng cổ Hùng Lô, là nơi thờ Tam Vị Đại Vương, bao gồm Ất Sơn Đại Vương, Viễn Sơn Đại Vương và Áp Đạo Quan Đại Vương. Được xây dựng với mục đích tưởng nhớ công ơn của các vị Vua Hùng, đình là biểu tượng của tín ngưỡng thờ cúng và sự tri ân đối với các bậc tiền nhân.

Tại đình, du khách có thể chiêm ngưỡng những tác phẩm chạm khắc tinh xảo, thể hiện trình độ nghệ thuật điêu luyện của các nghệ nhân xưa. Những hình ảnh như Đường Tăng đi lấy kinh, Bát Tiên quá, Ngũ Lão Đăng Sơn, Võ Tòng Đả Hổ, Long Vân Đại, Hội Hát Xoan hay Hội Đấu Vật... đều được tái hiện sống động, mang đậm giá trị văn hóa truyền thống.

Đặc biệt, đình còn được coi là một "Bảo Tàng Văn Hóa Lịch Sử" thu nhỏ, nơi lưu giữ nhiều cổ vật quý giá, có niên đại trên 300 năm tuổi, là những chứng tích lịch sử vô giá. Đình Hùng Lô trở thành điểm đến hấp dẫn, thu hút không chỉ những tín đồ lịch sử mà còn là nơi để du khách thưởng ngoạn vẻ đẹp cổ kính và tìm hiểu về văn hóa, tín ngưỡng của vùng đất Phú Thọ.

Lễ hội làng Phú Thọ

Nếu bạn ghé thăm Phú Thọ vào tháng 3 âm lịch, khi các lễ hội truyền thống sôi động diễn ra, đừng bỏ lỡ cơ hội tham gia lễ hội tại làng cổ Hùng Lô. Đây là thời điểm mà lễ rước kiệu quy mô hoành tráng được tổ chức, thu hút sự tham gia của hơn 200 nam trung trong trang phục đồng phục rực rỡ và gọn gàng. Lễ hội diễn ra với không khí náo nhiệt, trống dong cờ mở, và những tiếng hò reo "tiền hô hậu ủng", tạo nên một không gian đầy sinh động, mang đậm dấu ấn văn hóa.

Ngoài tín ngưỡng thờ cúng các vua Hùng và các nghi lễ truyền thống đặc sắc, Hùng Lô còn là nơi bảo tồn và phát huy Di sản Văn hóa phi vật thể Hát Xoan Phú Thọ. Làn điệu dân ca này, đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của nhân loại cần bảo vệ khẩn cấp vào năm 2011, là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người dân địa phương. 

Hát Xoan thường được trình diễn trong các nghi lễ trước cửa đình vào mùa xuân hằng năm, với những câu hát mượt mà, nhịp điệu trầm bổng.

Theo truyền thuyết, Hát Xoan ra đời từ thời kỳ Hùng Vương và đến nay vẫn được lưu giữ, truyền dạy qua các thế hệ tại làng cổ Hùng Lô, là minh chứng sống động cho nền văn hóa cổ truyền của vùng đất này.

Làng nghề truyền thống Hùng Lô

Từ lâu, Hùng Lô đã nổi danh với những làng nghề truyền thống phong phú và đa dạng, như làng nghề làm bánh chưng, bánh giầy, làng nghề làm miến gạo, bún, mì sợi… Cho đến nay, những nghề này vẫn được người dân Hùng Lô gìn giữ và phát triển như một phần không thể thiếu trong cuộc sống mưu sinh, đồng thời tạo ra tiếng vang lớn trong khu vực. 

Mỗi sản phẩm được làm ra đều được chăm chút tỉ mỉ, từ khâu chọn nguyên liệu đến quy trình sản xuất, mang đến những sản phẩm chất lượng được người dân trong và ngoài vùng yêu mến.

Chính nhờ sự tận tâm và cẩn trọng trong từng công đoạn, các sản phẩm từ các làng nghề Hùng Lô đã chiếm được lòng tin và sự ưa chuộng của khách hàng. Các thương hiệu truyền thống của làng ngày càng có vị thế vững chắc trên thị trường. Đặc biệt, làng nghề làm mì và làng nghề làm bánh chưng ở Hùng Lô đang được đông đảo người dân lựa chọn và tin dùng, khẳng định giá trị và thương hiệu của mình qua thời gian.