Các nghi thức và hoạt động văn hóa đặc sắc tại lễ Giỗ Tổ Hùng Vương

Phần lễ 

Phần lễ của lễ hội Đền Hùng được tổ chức một cách trang trọng và hoành tráng, thu hút sự tham gia của các chính khách từ Trung ương cùng những vị chức sắc, lãnh đạo địa phương. Mở đầu buổi lễ, khi âm thanh phường bát âm vang lên, chủ tế sẽ đọc lời cầu nguyện trước ngai thờ của vua Hùng. Mỗi lần kết thúc lời cầu nguyện sẽ kèm theo hồi trống và chiêng hiệu, sau đó, đoàn tế tiến lên tiền đường, thực hiện nghi thức quỳ lạy rồi lùi về sau, thể hiện sự trang nghiêm và tôn kính.

Lễ hội Đền Hùng còn được tô điểm bởi những đoàn kiệu sơn son thiếp vàng, cờ hoa, ô lọng rực rỡ sắc màu, được rước bởi những nam thanh, nữ tú trong làng, tạo nên không khí lễ hội nhộn nhịp và đầy sắc thái văn hóa đặc sắc.

Các nghi thức quan trọng trong phần lễ của lễ hội Đền Hùng gồm có:

• 1/3 - 5/3 âm lịch: Lễ dâng hương của đại diện các huyện, thành phố gần khu vực đền thờ.
• 6/3 âm lịch: Lễ Giỗ Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân và Lễ Dâng Hương tưởng niệm Tổ Mẫu Âu Cơ.
• 7/3 âm lịch: Các địa phương thực hiện lễ rước kiệu về Đền Hùng. Lễ dâng hương tại các di tích thờ Hùng Vương và các danh tướng, danh nhân trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.
• Ngày lễ chính 10/3 âm lịch: Giỗ Tổ Hùng Vương và dâng hương tại bức tượng phù điêu "Bác Hồ nói chuyện với cán bộ và chiến sĩ Đại đoàn quân tiên phong".

Phần hội 

• Chiêm ngưỡng các tác phẩm, ấn phẩm, tư liệu về Hùng Vương: Từ ngày 1/3 đến 2/3 âm lịch, bạn có thể tham quan Bảo tàng và khu di tích Đền Hùng để ngắm nhìn những tác phẩm, tư liệu quý giá về Hùng Vương cùng các phong tục, tín ngưỡng thờ cúng của người dân.
• Thưởng thức các tiết mục văn hóa dân gian đặc sắc: Vào ngày 6/3 đến 7/3 âm lịch, khu vực Đền Hùng tổ chức các chương trình biểu diễn nghệ thuật truyền thống như đánh trống đồng, hát xoan, đâm đuống, múa rối nước, mang đến không khí văn hóa đặc sắc cho du khách.
• Tham gia các hội thi mang đậm văn hóa cội nguồn: Vào ngày 8/3 và 9/3 âm lịch, các hội thi thú vị như thi nấu bánh chưng, giã bánh dày, và thi bơi chải trên Hồ công viên Văn Lang sẽ thu hút sự quan tâm của rất nhiều du khách. Những hoạt động này mang đậm tính văn hóa và tạo nên không khí vui tươi, náo nhiệt, là dịp tuyệt vời để du khách tham gia và trải nghiệm không gian lễ hội đầy hấp dẫn.

Ý nghĩa ngày Giỗ tổ Hùng Vương 10/3

Ngày Giỗ tổ Hùng Vương, mùng 10 tháng 3 âm lịch, đã trở thành một phần không thể thiếu trong tâm thức người Việt qua bao thế hệ. Câu ca dao nổi tiếng "Dù ai đi ngược về xuôi, nhớ ngày Giỗ tổ mùng mười tháng ba..." vẫn vang vọng trong lòng mỗi người, nhắc nhở về một ngày trọng đại trong lịch sử dân tộc.

Theo truyền thuyết, Lạc Long Quân và Âu Cơ, tổ phụ và tổ mẫu của dân tộc Việt, đã sinh ra 100 người con, trong đó người con cả lên ngôi và lấy hiệu là Hùng Vương. 18 đời vua Hùng đã trị vì, đưa đất nước vào thời kỳ dựng nước và giữ nước vĩ đại. Ngày Giỗ tổ Hùng Vương, với hình thức sơ khai, đã được tổ chức từ hơn 2000 năm trước và được duy trì qua từng triều đại, thể hiện lòng thành kính và tri ân đối với các bậc tiền nhân.

Cột mốc lịch sử quan trọng về ngày Quốc giỗ có thể kể đến:

• Thời Thục Phán - An Dương Vương: Cột đá trên núi Nghĩa Lĩnh khắc ghi lời thề bảo vệ lăng miếu vua Hùng và gìn giữ giang sơn đất nước.
• Các triều đại nhà Triệu, Đinh, Lê, Lý, Trần, Hậu Lê: Dân sở tại được giao trọng trách trông nom, thờ cúng Đền Hùng và tổ chức giỗ, cúng tế hàng năm, được miễn sưu thuế và phu lính.
• Triều đại nhà Nguyễn (1917): Dưới thời vua Khải Định, tuần phủ tỉnh Phú Thọ Lê Trung Ngọc đã đề xuất ngày Giỗ tổ Hùng Vương chính thức vào mùng 10 tháng 3 âm lịch. Trước đó, ngày giỗ được tổ chức vào mùng 11 tháng 3. Từ đó, ngày Giỗ tổ Hùng Vương được ấn định và được công nhận là quốc giỗ.

Đến nay, ngày Giỗ tổ Hùng Vương vẫn được Nhà nước và nhân dân duy trì, thể hiện truyền thống "uống nước nhớ nguồn", tưởng nhớ công ơn các vua Hùng. Đây không chỉ là dịp để tôn vinh các bậc tiền nhân mà còn là cơ hội để mỗi người dân hướng về cội nguồn, gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Ngoài ra, tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2012, giúp nâng cao giá trị văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế và lan tỏa những giá trị truyền thống quý báu đến bạn bè toàn cầu.

Lưu ý khi đi lễ hội Đền Hùng

• Lựa chọn lễ vật phù hợp: Nếu bạn muốn dâng lễ cầu bình an, may mắn, hãy chọn lễ vật như xôi, thịt gà (hoặc thịt bò, thịt dê), rượu trắng, hoa quả tươi, bánh chưng (tượng trưng cho Rồng) và bánh dày (tượng trưng cho Tiên), đây là những lễ vật không thể thiếu trong lễ hội.
• Đền Hùng ở đâu và cách Hà Nội bao xa? Đền Hùng cách Hà Nội khoảng 90km, mất khoảng 1h30p di chuyển. Tuy nhiên, vào dịp lễ hội, lượng người đông có thể làm thời gian di chuyển lâu hơn, vì vậy bạn cần chủ động thời gian để không bỏ lỡ các hoạt động quan trọng.