Vẻ đẹp cổ kính và những điều thú vị ít người biết về Chùa Bà Đanh, Hà Nam

Ngôi chùa với kiến trúc độc đáo, gắn liền với những câu chuyện huyền bí, truyền thuyết dân gian hấp dẫn, từ lâu đã trở thành điểm đến tâm linh thu hút đông đảo du khách thập phương. Hành trình khám phá chùa Bà Đanh sẽ đưa bạn lạc vào không gian trầm mặc, cổ kính, đồng thời hé lộ những bí mật thú vị về lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng của người dân nơi đây.

Đôi nét về chùa Bà Đanh - nơi có biệt danh “Đệ nhất vắng khách”

• Địa chỉ: thôn Đanh, Kim Bảng, Hà Nam

Chùa Bà Đanh, tọa lạc tại thôn Đanh, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, là một ngôi chùa cổ kính với lịch sử lâu đời, gắn liền với nhiều câu chuyện ly kỳ và huyền bí. Nằm nép mình bên dòng sông Đáy thơ mộng, chùa Bà Đanh nổi bật với không gian thanh tịnh, kiến trúc độc đáo mang đậm dấu ấn thời gian.

Ngôi chùa được xây dựng từ thế kỷ VII, ban đầu chỉ là một am nhỏ. Trải qua nhiều lần trùng tu, tôn tạo, chùa Bà Đanh ngày nay sở hữu quy mô rộng lớn với nhiều công trình kiến trúc ấn tượng như: Tam quan, chùa chính, nhà Mẫu, gác chuông... Đặc biệt, chùa còn lưu giữ nhiều pho tượng cổ có giá trị nghệ thuật cao, thu hút sự quan tâm của du khách và các nhà nghiên cứu.

Không chỉ là điểm đến tâm linh nổi tiếng, chùa Bà Đanh còn gắn liền với câu ca dao quen thuộc: "Vắng như chùa Bà Đanh". Tuy nhiên, ngày nay, chùa Bà Đanh đã không còn "vắng vẻ" như xưa nữa. Với vẻ đẹp cổ kính, huyền bí cùng những câu chuyện thú vị, chùa Bà Đanh đã trở thành điểm du lịch tâm linh hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách thập phương đến tham quan, chiêm bái.

Lịch sử hình thành chùa Bà Đanh Hà Nam

Chùa Bà Đanh (Hà Nam) - ngôi chùa cổ kính với bề dày lịch sử hàng trăm năm tuổi, nép mình bên dòng sông Đáy thơ mộng, mang đến không gian yên bình, tĩnh lặng cho du khách thập phương. 

Nơi đây không chỉ sở hữu vẻ đẹp kiến trúc độc đáo với nghệ thuật điêu khắc dân gian tinh xảo mà còn được bao bọc bởi thiên nhiên hữu tình. Phía Nam chùa là bến lên cổng tam quan với tam cấp trải dài, hai hàng trụ chóp uy nghi mang hình dáng búp sen.

Phía Bắc là núi Ngọc xanh mát với cành lá sum suê, điểm nhấn là cây si cổ thụ hàng trăm năm tuổi với vô số rễ buông xuống vách đá tạo nên khung cảnh kỳ vĩ. Chính vẻ đẹp hài hòa giữa kiến trúc và thiên nhiên đã thu hút ngày càng đông du khách đến vãn cảnh chùa Bà Đanh.

Ít ai biết rằng, bên cạnh vẻ đẹp thanh tịnh, chùa Bà Đanh còn là "căn cứ địa" quan trọng trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Từ năm 1946 đến 1950, nơi đây là địa điểm tập luyện của lực lượng du kích, đầu não của cách mạng, nơi bộ đội đóng quân và là đầu mối giao thông huyết mạch, góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến.

Chùa Bà Đanh thờ ai?

Cổ kính và linh thiêng, chùa Bà Đanh (Hà Nam) có nguồn gốc từ thế kỷ VII, ban đầu chỉ là một am nhỏ. Mãi đến thời vua Lê Thánh Tông, ngôi chùa mới được mở rộng quy mô, kiến tạo nên diện mạo khang trang như ngày nay. Chùa Bà Đanh thờ Tứ Pháp (Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện), tín ngưỡng Tứ Phủ phổ biến ở miền Bắc Việt Nam, thể hiện sự giao thoa giữa Phật giáo và tín ngưỡng dân gian bản địa.

Sở dĩ có tên gọi độc đáo "chùa Bà Đanh" là do gắn liền với truyền thuyết địa phương. Ngôi chùa thờ một nữ thần thiên nhiên, người dân tin rằng bà có thể điều khiển mưa gió, ban cho mùa màng tươi tốt, nên tôn kính gọi là "Đức Bà làng Đanh", sau lược bớt thành "chùa Bà Đanh". Câu chuyện này góp phần tạo nên nét huyền bí, thu hút du khách tìm về khám phá ngôi chùa cổ kính này.

Truyền thuyết về chùa Bà Đanh: Tại sao vắng người?

Câu nói "Vắng như chùa Bà Đanh" đã trở thành một câu thành ngữ quen thuộc trong dân gian. Nhiều lý giải được đưa ra để lý giải cho sự "vắng vẻ" này của chùa Bà Đanh. Thuyết phục nhất có lẽ là do vị trí địa lý đặc biệt của ngôi chùa. Xưa kia, chùa nằm biệt lập giữa rừng núi, bao quanh là sông nước, đường đi lại vô cùng khó khăn, hiểm trở. Hơn nữa, khu vực này còn xuất hiện nhiều thú dữ, khiến người dân e ngại khi đến đây hành hương, chiêm bái.

Bên cạnh yếu tố địa lý, còn có một lý do khác được người dân truyền tai nhau. Người ta cho rằng, chùa Bà Đanh rất linh thiêng, nếu ai đi qua chùa mà có lời nói khiếm nhã, hành xử bất kính sẽ bị thần linh quở phạt. Chính vì sự linh thiêng này mà người dân hạn chế đến chùa, tránh "vạ miệng" dẫn đến tai họa.

Khám phá kiến trúc của chùa Bà Đanh Hà Nam

Chùa Bà Đanh sở hữu lối kiến trúc dân gian đặc sắc, thể hiện rõ nét nhất qua cổng tam quan, nhà Trung đường và nhà Thượng điện.

Cổng tam quan chào đón du khách bằng khu vườn nhỏ xinh xắn với những khóm hoa nhài, mẫu đơn khoe sắc cùng hàng cau khẳng khiu tỏa bóng mát. Hai dãy hành lang dẫn vào Bái đường được dựng bằng gỗ lim quý, lợp ngói lam, nổi bật trên nền sân gạch rộng. Bức tường bao quanh chùa với những họa tiết trang trí độc đáo càng làm tăng thêm vẻ cổ kính cho công trình.

Nhà Trung đường gồm 5 gian liền kề với Bái đường, hai đầu hồi bít đốc, mái lợp ngói lam. Màn che và chấn song con tiện bằng gỗ trước nhà được chạm khắc tinh xảo, vừa chắc chắn vừa mang tính thẩm mỹ cao. Hệ thống cột trụ và tường xây vuông vức, vững chãi, thể hiện sự khéo léo của những người thợ xưa.

Nhà Thượng điện tuy có diện tích nhỏ hơn nhưng vẫn toát lên vẻ trang nghiêm. Công trình được bao bọc bởi lớp gỗ lim chắc chắn, thiết kế theo kiểu 3 gian truyền thống.

Lễ hội chùa Bà Đanh diễn ra khi nào?

Hàng năm, cứ vào tháng 2 âm lịch, chùa Bà Đanh (Ngọc Sơn, Kim Bảng, Hà Nam) lại tưng bừng mở hội, thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách thập phương về tham dự. Lễ hội không chỉ là dịp để người dân bày tỏ lòng thành kính, tri ân công đức của Đức Bà - người đã che chở, ban phước lành cho cuộc sống bình yên, mùa màng bội thu, mà còn là lời cầu nguyện cho một năm mới mưa thuận gió hòa, vạn sự hanh thông.

Chùa Bà Đanh, với vẻ đẹp cổ kính trầm mặc cùng những câu chuyện huyền bí, ly kỳ, xứng đáng là điểm đến không thể bỏ qua cho những ai muốn tìm về chốn bình yên, khám phá những nét độc đáo trong văn hóa tâm linh của người dân Hà Nam. Chúc bạn có chuyến tham quan đáng nhớ.