Tham quan Đền Trần Thương: Kiến trúc linh thiêng ở Hà Nam

Hành trình tham quan Đền Trần Thương sẽ đưa bạn ngược dòng thời gian, khám phá những giá trị văn hóa, tâm linh và chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc linh thiêng của vùng đất Hà Nam.

Đền Trần Thương ở đâu Hà Nam?

• Địa chỉ: Nhân Đạo, Lý Nhân, Hà Nam

Đền Trần Thương, một trong những di tích lịch sử văn hóa quốc gia đặc biệt, tọa lạc tại huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Ngôi đền nằm bên bờ sông Hồng, mang trong mình vẻ đẹp cổ kính và linh thiêng, thu hút đông đảo du khách thập phương đến tham quan, chiêm bái.

Đền Trần Thương là nơi thờ phụng Quốc công tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn, vị anh hùng dân tộc có công lao to lớn trong ba lần kháng chiến chống quân Nguyên Mông xâm lược. Tương truyền, nơi đây từng là kho lương thảo của quân đội nhà Trần trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ hai. Sau khi Hưng Đạo Vương mất, nhân dân địa phương đã lập đền thờ ngay trên nền đất cũ của kho lương để tưởng nhớ công ơn của Ngài.

Trải qua bao thăng trầm lịch sử, Đền Trần Thương vẫn giữ được nét kiến trúc cổ kính với những họa tiết chạm khắc tinh xảo, độc đáo. Ngôi đền gồm ba tòa: Tiền tế, Trung tế và Hậu cung. Tiền tế là nơi du khách dâng hương, bày tỏ lòng thành kính với Đức Thánh Trần. Trung tế là nơi đặt bàn thờ các quan, tướng lĩnh dưới trướng Hưng Đạo Vương. Hậu cung là nơi thờ bài vị Hưng Đạo Đại vương và gia quyến. Bên cạnh đó, đền còn có giếng Ngọc - nơi tương truyền là nơi an táng hài cốt của Hưng Đạo Vương.

Hàng năm, cứ vào ngày 14 - 15 tháng Giêng và ngày 20 tháng 8 âm lịch, người dân địa phương lại tổ chức lễ hội truyền thống tại Đền Trần Thương. Lễ hội với nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc như rước kiệu, tế lễ, hát chèo, múa rối nước,... thu hút đông đảo du khách thập phương về tham gia, góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Đến với Đền Trần Thương, du khách không chỉ được dâng hương tưởng niệm vị anh hùng dân tộc mà còn có cơ hội tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc độc đáo của ngôi đền. Đây thực sự là một điểm đến tâm linh hấp dẫn, góp phần làm phong phú thêm hành trình du lịch của du khách khi đến với mảnh đất Hà Nam.

Cách di chuyển tới đền Trần Thương

Đền Trần Thương là điểm đến tâm linh thu hút đông đảo du khách thập phương. Để đến với ngôi đền cổ kính này, du khách thường lựa chọn di chuyển bằng phương tiện cá nhân hoặc xe khách.

Nếu sử dụng ô tô hoặc xe máy cá nhân, bạn có thể lựa chọn một trong hai tuyến đường sau:

Tuyến thứ nhất: Di chuyển theo cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ, đến nút giao Liêm Tuyền thì rẽ theo hướng đi Nam Định (QL21B). Tiếp tục hành trình, bạn rẽ trái vào đường có biển chỉ dẫn hướng cầu Hưng Hà, sau đó đi tiếp trên đường đô thị 971 là đến đền Trần Thương.

Tuyến thứ hai: Lựa chọn cao tốc 5B, đến nút giao Yên Mỹ, bạn chạy thẳng qua cầu Hưng Hà là tới nơi.

Theo kinh nghiệm của nhiều du khách, tuyến đường thứ hai sẽ ngắn hơn khoảng 10km so với tuyến thứ nhất. Đặc biệt, với tuyến đường này, bạn có thể kết hợp tham quan chùa Tam Chúc trước khi đến với đền Trần Thương.

Lịch sử xây dựng đền Trần Thương

Bí ẩn chôn cất Hưng Đạo Vương

Theo ghi chép trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, trước khi mất vào mùa thu năm 1300, Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn đã để lại lời trăn trối cho con cháu. Ông mong muốn được hỏa táng, tro cốt đựng trong vật hình tròn và bí mật chôn cất tại vườn An Lạc (nay thuộc Chí Linh, Hải Dương). Vị tướng tài ba chỉ thị san phẳng mộ phần, trồng cây che phủ để tránh sự dòm ngó của người đời.

Lời di huấn ấy đến nay vẫn là một ẩn số lịch sử, khơi gợi nhiều giả thuyết về nơi an nghỉ cuối cùng của Hưng Đạo Vương. Trong số đó, đền Trần Thương (Hà Nam) nổi lên như một điểm đến tâm linh đặc biệt, lưu giữ nhiều hiện vật quý giá gắn liền với vị anh hùng dân tộc.

Không chỉ là nơi thờ phụng, đền Trần Thương còn là một minh chứng cho sự tài hoa của người xưa với lối kiến trúc độc đáo và nghệ thuật trang trí tinh xảo. Tuy nhiên, điều khiến ngôi đền trở nên khác biệt chính là những bí ẩn xoay quanh mối liên hệ với Hưng Đạo Vương. Liệu nơi đây có phải là nơi vị tướng tài ba yên nghỉ nghìn thu? Câu hỏi này vẫn còn bỏ ngỏ, chờ đợi sự giải mã của các nhà nghiên cứu lịch sử.

Lịch sử hình thành

Nằm yên bình bên bờ sông Hồng, đền Trần Thương (Hà Nam) không chỉ là một công trình kiến trúc độc đáo với thế đất "hình nhân bái phượng", mà còn là nơi lưu giữ những câu chuyện lịch sử hào hùng. Theo lời ông Phạm Hải Hưng, thủ nhang đền Trần Thương, Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn đã chọn làng Miễu xưa, nay là làng Trần Thương, làm nơi cất giữ lương thảo phục vụ kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ hai (1285). Vị trí đắc địa này nằm giữa sông Hồng và sông Châu Giang, nơi hội tụ của 6 nhánh sông nhỏ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển lương thực.

Sau chiến thắng oanh liệt, Trần Hưng Đạo đã về đây mở kho lương khao thưởng quân dân, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với những người đã sát cánh cùng triều đình. Truyền thống này vẫn được người dân gìn giữ cho đến ngày nay, thông qua lễ hội truyền thống được tổ chức vào dịp rằm tháng Giêng hàng năm.

Lịch sử đền Trần Thương gắn liền với những giai thoại ly kỳ về sự ra đi của vị anh hùng dân tộc. Tương truyền, khi Hưng Đạo Vương qua đời, 5 cỗ quan tài đã được đưa đi theo 5 hướng khác nhau để làm lễ táng, nhằm bảo vệ thi hài Ngài khỏi sự xâm phạm của kẻ thù. Tuy nhiên, bản chú thích tại đền lại ghi nhận con số lên đến 70 cỗ quan tài. Sự bí ẩn này càng khiến cho đền Trần Thương trở nên linh thiêng và thu hút sự tò mò của du khách.

Ngôi đền được xây dựng sau khi Trần Hưng Đạo được sắc phong là Thánh. Cái tên Trần Thương cũng ra đời từ đó, mang ý nghĩa là "kho lương của nhà Trần", ghi dấu ấn một thời kỳ lịch sử oai hùng của dân tộc.

Đền Trần Thương có kiến trúc gì đặc biệt?

Đền Trần Thương nổi bật với lối kiến trúc cổ kính, hài hòa, mang đậm dấu ấn lịch sử. Hệ thống công trình được bố trí cân đối, gồm nhiều hạng mục chính:

Nghi Môn Ngoại: Cổng Nghi Môn uy nghi với kiến trúc 3 tầng mái, gồm 3 cổng và 2 trụ biểu hai bên. Cổng giữa là lối vào chính, dẫn du khách bước trên con đường lát đá xanh mát dưới bóng cây cổ thụ.

Đền Chính: Đây là công trình trung tâm với quy mô bề thế (16,8m x 24,18m), bao gồm Cổ lâu, Tiền tế, Tả hữu vu, Hồ khẩu, Trung điện, Hậu cung.

• Cổ Lâu: Nằm trước Tiền tế, Cổ Lâu cao hai tầng, kiến trúc chồng diêm tám mái lợp ngói mũi hài. Bờ nóc và các bờ dải được trang trí rồng, phượng tinh xảo.
• Tiền Tế: Gồm 5 gian 2 chái, nổi bật với 6 vì kèo gỗ lim vững chắc. Hai bên Tiền tế là hai giếng nước cổ xưa kè đá xanh.
• Giếng Hồ Khẩu: Nằm giữa Tiền tế và Trung điện, giếng Hồ Khẩu không có mái che, rộng 6,39m, sâu 2,9m. Thành giếng được xây bằng gạch chỉ. Hai bên giếng là nhà Tả vu và Hữu vu.
• Trung Điện: Nơi đây được dùng cho các hoạt động cúng bái, giải hạn, hầu đồng. Điểm nhấn của Trung Điện là tòa Cổ Lâu 2 mái với 8 con rồng uốn lượn trên mái ngói, mang đậm giá trị văn hóa.
• Hậu Cung: Nối liền với Trung điện, Hậu cung là nơi thờ tự linh thiêng, thường đóng cửa và chỉ mở vào các ngày lễ, ngày tuần.

Nhà thờ Mẫu: Tách biệt phía sau đền chính, nhà thờ Mẫu có lối đi riêng từ cổng sau. Phía trước bên phải là một giếng nước nhỏ.

Tổng thể kiến trúc Đền Trần Thương là một sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố tâm linh và nghệ thuật, tạo nên một không gian cổ kính, linh thiêng, xứng đáng là di tích lịch sử văn hóa quốc gia đặc biệt.

Tìm hiểu lễ hội đền Trần Thương

Hàng năm, cứ vào dịp Rằm tháng Giêng và tháng Tám âm lịch, không khí lễ hội lại rộn ràng khắp vùng đất Trần Thương, xã Trần Hưng Đạo, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Đây là một trong ba lễ hội lớn nhất của tỉnh, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương về tham gia. Lễ hội Đền Trần Thương nổi tiếng với những hoạt động văn hóa dân gian đặc sắc, được lưu truyền từ bao đời nay.

Lễ hội chính thức diễn ra trong 3 ngày, tuy nhiên trên thực tế, không khí lễ hội có thể kéo dài hơn, với mật độ dày đặc các hoạt động tế lễ. Mỗi ngày có đến 4 - 5 đám rước với nghi thức trang nghiêm, thành kính. Vào ngày chính hội, phần lễ gồm các nghi thức rước kiệu, dâng hương và tế lễ long trọng. Phần hội lại sôi nổi với các trò chơi dân gian như bơi chải trên sông, đi cầu kiều, đánh cờ tướng,... tạo nên không gian văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc.

Đặc biệt, từ năm 2010, Ban tổ chức lễ hội Đền Trần Thương đã thêm vào một nghi thức độc đáo - Lễ phát lương, được tổ chức vào ngày 14 tháng Giêng âm lịch. Nghi thức này nhanh chóng thu hút sự quan tâm của đông đảo du khách gần xa. Lễ phát lương gồm 3 phần chính: rước lương thảo từ kho lương vào đền làm lễ, châm đuốc và dâng hương, rước lương thảo vào hậu cung làm mật lễ.

Điểm nhấn của lễ hội chính là phần phát lộc cho du khách. Những túi lương tượng trưng chứa 5 loại hạt (đỗ đỏ, đỗ xanh, đậu nành, ngô đỏ, thóc nếp cái hoa vàng) cùng ấn phù của đền được ban phát với mong muốn cầu chúc cho mọi người một năm mới an khang, thịnh vượng, hạnh phúc và ấm no.

Lễ hội Đền Trần Thương không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ công ơn Đức Thánh Trần, mà còn là nơi gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.