Xây dựng đề án là động thái cần thiết, cho thấy nỗ lực của Khánh Hòa trong việc đảm bảo phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Thế nhưng, cần đánh giá và có những giải pháp thiết thực với tình hình tại địa phương để chuyển đổi xanh ngành du lịch đạt hiệu quả.

Nhiều điểm nghẽn cần được tháo gỡ

Tình hình kinh tế của tỉnh Khánh Hòa từ đầu năm 2024 đến nay tiếp tục có nhiều chuyển biến khởi sắc. Trong quý I/2024, tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh (GRDP) tăng 12,4% so với cùng kỳ năm trước, theo đó đưa tỉnh Khánh Hòa trở thành địa phương có tốc độ tăng trưởng GRDP xếp thứ 4 trên cả nước. Du lịch trong bức tranh kinh tế của tỉnh là gam màu chính, là lĩnh vực mũi nhọn. Tỉnh Khánh Hòa đặt mục tiêu năm 2024 sẽ đón hơn 9 triệu lượt du khách với doanh thu đạt trên 40.000 tỷ đồng, trong đó phấn đấu đón 3 triệu lượt khách quốc tế và 6 triệu lượt khách nội địa.

TP Nha Trang là đô thị hạt nhân của tỉnh, có nền kinh tế phát triển, tốc độ đô thị hóa cao và đón lượng lớn du khách tới tham quan mỗi năm. Do đó, việc tiên phong trong triển khai chuyển đổi xanh ngành du lịch là nhiệm vụ cấp thiết, là động thái hiệu quả để tiến tới đạt được những mục tiêu về kinh tế. Ngoài ra, đó cũng là giải pháp giúp xây dựng ngành công nghiệp du lịch phát triển bền vững, bảo vệ thiên nhiên, môi trường.

Thế nhưng, việc phát triển du lịch xanh vẫn còn gặp những khó khăn lớn. Sở Du lịch tỉnh Khánh Hòa cho biết trên địa bàn tỉnh, quy mô các trường đại học còn nhỏ nên việc cung cấp nhân lực du lịch còn hạn chế, phân loại chất thải sinh hoạt chưa tốt, và hệ thống thu gom rác không đồng bộ. Đáng chú ý, có trường hợp người dân không có phương tiện, thiết bị chuyên dùng phù hợp phân loại rác để vận chuyển rác đã phân loại.

Sau khi phân loại, bãi chôn lấp không có quy trình thích hợp phục vụ cho việc phân tác và xử lý chất thải. Nhiều hoạt động xây dựng, kinh doanh ven biển đã tác động trực tiếp tới sức khỏe của hệ sinh thái.

Ngoài ra, trào lưu khám phá, du lịch thiên nhiên tự phát cũng gây rủi ro đến môi trường. Theo anh Nguyễn Ngọc Tùng (trú tại phường Vĩnh Nguyên, TP Nha Trang) chia sẻ, bản thân thích đi phượt với bạn bè ở những địa điểm vắng vẻ, còn hoang sơ và chưa chịu sự tác động của con người. Dẫu vậy, anh thừa nhận rằng việc được đắm mình ở không gian thiên nhiên sau những giờ phút lao động mệt mỏi là một nhu cầu chính đáng, song nhiều người lại chưa có ý thức bảo vệ thiên nhiên, khi xả rác sau mỗi lần cắm trại, bẻ cành cây để đốt lửa, ăn uống trong rừng… làm ảnh hưởng xấu đến môi trường tự nhiên xung quanh.

Ngày càng có nhiều nhà hàng, khách sạn, cơ sở lưu trú, homestay xuất hiện không theo quy hoạch vì cầu có ắt sẽ có cung, thậm chí còn xây dựng trái phép, làm ảnh hưởng đến diện tích rừng tự nhiên. Không ít mô hình không có giải pháp phân loại và xử lý rác thải, nước thải chưa qua xử lý đã xả trực tiếp vào môi trường gây ô nhiễm đối với hệ sinh thái biển đảo và núi rừng.

Theo nhận định của ông Phạm Minh Nhựt, Phó chủ tịch Thường trực Hiệp hội Du lịch TNha Trang-Khánh Hòa, du lịch xanh nghĩa là gắn hoạt động du lịch với nhiệm vụ bảo vệ môi trường, sử dụng, khai thác tài nguyên và nguồn lực hiệu quả cũng như đảm bảo sự hài hòa trong phát triển du lịch và giữ gìn yếu tố tự nhiên, chủ động tạo nên không gian xanh trong cuộc sống, mà không phải cứ lên núi, vào rừng thì gọi là du lịch xanh. 

Ông Nhựt cho rằng các hoạt động phát triển khu du lịch sinh thái cần tuân theo quy hoạch của địa phương. Thế nhưng, việc quản lý mô hình này đang gặp khó khăn do chưa có hành lang pháp lý chi tiết.

Khi phát triển du lịch xanh, một trong những hạn chế tồn tại là số lượng mẫu mã các sản phẩm có chất liệu thân thiện với môi trường chưa lớn. Ông Vũ Hồng Quảng, chủ nhà hàng ẩm thực 5 Viên (đường Hoàng Diệu, TP Nha Trang) cho rằng người dân và doanh nghiệp rất ủng hộ việc chuyển đổi xanh ngành du lịch và các lĩnh vực khác, thế nhưng, việc mua sản phẩm có chất liệu thân thiện với môi trường như chai giấy, ống hút giấy, túi giấy, cốc giấy… còn gặp khó vì những sản phẩm này chưa phổ biến ở các cửa hàng và siêu thị tại Nha Trang. Ngoài ra, do giá những sản phẩm này đa số cao hơn so với nhựa truyền thống nên ảnh hưởng đáng kể đến tâm lý người dùng.

Nâng cao nhận thức 

Đồng chí Hồ Văn Mừng, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Nha Trang cho biết dù việc phát triển du lịch xanh tại Nha Trang còn gặp nhiều khó khăn, song phải tìm cách tháo gỡ với quyết tâm bảo vệ môi trường. Thành phố đề ra mục tiêu chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng xanh hóa các ngành kinh tế. Trong đó, cần thúc đẩy phát triển các loại hình theo hướng tăng trưởng xanh, du lịch bền vững đối với lĩnh vực du lịch.

Thành phố cũng đề nghị các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch đầu tư vào hệ thống phân loại, thu gom và tái chế để tái sử dụng nước thải, rác thải cho các mục đích khác nhau; hạn chế dùng túi nilon và sản phẩm nhựa 1 lần, dùng năng lượng hiệu quả, tiết kiệm, giảm cường độ phát thải khí nhà kính. Bên cạnh đó, triển khai kế hoạch tổng thể hồi phục vịnh Nha Trang đến năm 2030 hiệu quả.

Theo ông Vũ Hồng Quảng, các cơ quan quản lý nên có lộ trình thay thế sản phẩm gây hại đến môi trường, song cần đảm bảo hài hòa sự tiện lợi của người dân và lợi ích của doanh nghiệp. Bận cạnh đó cũng cần có cơ chế ưu đãi nhằm động viên, khuyến khích gia tăng sản xuất sản phẩm thân thiện với môi trường, hạn chế phát sinh chi phí ở khâu sản xuất tối đa, giúp giảm giá thành sản phẩm tới tay người tiêu dùng.

Ngoài ra, cần chú trọng việc nâng cao nhận thức của người dân, doanh nghiệp về lợi ích khi bảo vệ môi trường. Sở Du lịch tỉnh Khánh Hòa cần làm việc với Sở Thông tin và Truyền thông để tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động tuyên truyền, cung cấp kiến thức, thông tin về mô hình hiệu quả, cách làm hay trong việc triển khai xanh hóa không gian sống và không gian du lịch. Ngoài ra, các cơ quan chức năng cần thúc đẩy tiếp nhận thông tin phản ánh, kiểm tra cũng như xử lý các hoạt động gây hại cho môi trường nghiêm ngặt.