Việc tìm hiểu nguồn gốc tên gọi không chỉ giải đáp sự tò mò mà còn giúp ta thấu hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa phong phú của vùng đất phương Nam này.
Tên gọi "Cao Lãnh" của thành phố và huyện thuộc tỉnh Đồng Tháp bắt nguồn từ tên gọi "Câu Lãnh", gắn liền với ông Đỗ Công Tường – một nhân vật có công lớn trong việc khai phá và phát triển vùng đất này vào đầu thế kỷ 19.
Ông Đỗ Công Tường, tục danh là Lãnh, cùng vợ từ miền Trung vào lập nghiệp tại làng Mỹ Trà (nay thuộc thành phố Cao Lãnh) vào khoảng năm 1817, dưới triều vua Gia Long. Nhờ chăm chỉ khai khẩn đất hoang, ông bà đã xây dựng được một vườn quýt rộng lớn, nơi người dân thường tụ tập mua bán, dần dần hình thành nên một khu chợ.
Vì tính tình cương trực và hay giúp đỡ người nghèo, ông được dân làng tín nhiệm, bầu cử giữ chức "Câu đương" – chức vụ chuyên lo việc phân xử những việc kiện cáo nhỏ và các sự vụ trong phạm vi thôn làng.
Từ đó, người dân gọi ông là "Câu Lãnh" (ghép từ chức vụ "Câu đương" và tên tục "Lãnh"). Khu chợ do ông bà dựng lên cũng được gọi là chợ Câu Lãnh. Theo thời gian, do cách phát âm và biến đổi ngữ âm địa phương, "Câu Lãnh" được đọc trại thành "Cao Lãnh" .
Năm 1820, khi một trận dịch tả hoành hành, ông bà Đỗ Công Tường đã dốc hết tiền của để tìm thuốc chữa trị cho dân làng. Khi mọi phương thuốc đều bất lực, hai ông bà quyết định ăn chay và cầu nguyện, xin được chết thay cho dân. Sau khi ông bà qua đời, dịch bệnh dần lắng xuống. Để tưởng nhớ công lao, người dân đã lập miếu thờ gần mộ ông bà (nay là đền thờ ông bà Đỗ Công Tường tại đường Lê Lợi, TP Cao Lãnh) .
Tên gọi "Cao Lãnh" ban đầu chỉ là tên của khu chợ, nhưng dần dần trở thành tên gọi của cả vùng đất, và hiện nay là tên của thành phố và huyện thuộc tỉnh Đồng Tháp.
Gáo Giồng là điểm đến tiêu biểu của vùng Đồng Tháp Mười, nổi bật với rừng tràm ngập nước và hệ động thực vật phong phú. Đây là nơi cư trú của hàng chục ngàn con cò trắng cùng nhiều loài chim quý, tạo nên khung cảnh sống động, đặc biệt vào mùa nước nổi. Du khách có thể trải nghiệm xuồng ba lá len lỏi giữa rừng, ngắm chim bay rợp trời và tận hưởng không gian yên bình.
Xẻo Quýt không chỉ là khu sinh thái xanh mát mà còn là di tích lịch sử quan trọng của thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Với hệ thống hầm bí mật, lối đi dưới tán rừng và các công trình kháng chiến được phục dựng, nơi đây tái hiện sinh động cuộc sống gian khổ nhưng anh dũng của quân dân địa phương. Không gian thiên nhiên hoang sơ kết hợp cùng giá trị lịch sử đã biến Xẻo Quýt thành điểm đến mang đậm dấu ấn văn hóa và tinh thần đất sen hồng.
Đây là quần thể văn hóa – lịch sử gồm lăng cụ Nguyễn Sinh Sắc, nhà trưng bày, khu mô phỏng làng Hòa An xưa và hồ sen tĩnh lặng. Không gian nơi đây mang tính giáo dục cao, giúp người tham quan hiểu rõ hơn về nhân cách, cuộc đời và những đóng góp thầm lặng của người cha đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh và dân tộc. Cảnh quan hài hòa, kiến trúc trang trọng, giàu tính nhân văn.
Ngôi đền này được người dân dựng lên để tưởng nhớ công lao khai khẩn đất đai và cứu giúp dân làng trong nạn dịch của ông bà Đỗ Công Tường. Không chỉ là nơi thờ tự, đây còn là biểu tượng của lòng tri ân và nét văn hóa tâm linh đặc trưng của người Nam Bộ. Đền có kiến trúc truyền thống, mộc mạc nhưng trang nghiêm, thường được nhắc đến như một phần hồn của đất Cao Lãnh.
Bảo tàng là nơi lưu giữ những hiện vật quý giá từ thời văn hóa Óc Eo, giai đoạn kháng chiến cho đến đời sống văn hóa dân gian Nam Bộ. Không gian trưng bày sinh động với nhiều chủ đề như nghề truyền thống, nông cụ, văn hóa lúa nước… giúp du khách hiểu sâu hơn về lịch sử và con người Đồng Tháp. Đây là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích tìm hiểu văn hóa bản địa.
Câu chuyện về nguồn gốc tên gọi Cao Lãnh không chỉ giúp ta hiểu rõ hơn về lịch sử hình thành vùng đất mà còn là minh chứng cho tấm lòng và sự đóng góp của những con người đầu tiên khai phá, xây dựng quê hương. Cao Lãnh vì thế luôn là biểu tượng của truyền thống và sự phát triển bền vững của Đồng Tháp.