Lễ hội Cầu Bông Hội An là một nghi lễ đặc biệt của làng rau Trà Quế, được gìn giữ qua bao đời. Đây không chỉ là dịp để cộng đồng bày tỏ lòng thành kính với thần linh, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu mà còn là nét văn hóa độc đáo gắn liền với đời sống người dân phố Hội.
Lễ hội Cầu Bông được tổ chức tại làng Trà Quế (xã Cẩm Hà, Hội An) - nơi nổi tiếng với nghề trồng rau truyền thống đã hơn 300 năm. Ngoài ra, lễ hội còn được tổ chức ở một số làng quê lân cận như làng Thanh Hà, làng Cẩm Kim, làng Cẩm Châu… Mỗi địa phương sẽ có phong cách tổ chức riêng, nhưng đều giữ nguyên tinh thần cầu mong sự sung túc và mùa màng tốt tươi.

Thời gian tổ chức lễ hội thường rơi vào đầu năm mới, từ mùng 5 đến mùng 7 tháng Giêng âm lịch. Đây là khoảng thời gian nông dân tạm gác công việc đồng áng, cùng nhau tụ hội để dâng lễ cầu an, đồng thời mừng xuân và chuẩn bị cho một năm mới làm ăn thuận lợi.
Lễ Cầu Bông là một nghi lễ dân gian truyền thống lâu đời của cư dân nông nghiệp miền Trung, đặc biệt là Hội An. "Cầu Bông" có nghĩa là cầu cho hoa trái, cây lúa, rau màu kết quả tốt tươi.
Ý nghĩa của lễ hội Cầu Bông:

Lễ nghinh thần là nghi thức quan trọng mở đầu lễ hội Cầu Bông. Đoàn rước bao gồm các chức sắc, bô lão, người dân cùng đội lân sư rồng trang trọng rước thần từ miếu về đình làng. Tiếng trống, chiêng và âm nhạc lễ hội rộn ràng hòa cùng cờ hoa và những chiếc kiệu rước được trang trí rực rỡ.

Sau khi nghinh thần, các lễ vật được sắp xếp chu đáo tại đình làng với mâm cỗ trang trọng gồm hương, hoa, trầu cau, xôi, gà, bánh trái và các sản vật địa phương. Chủ tế và các bô lão thực hiện nghi thức dâng lễ, đọc văn khấn cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, nhà nhà no đủ, con cháu học hành đỗ đạt.

Đây là phần hồi trống khai hội, một nghi thức mang ý nghĩa đánh thức thần linh và đất trời, khởi động cho các hoạt động hội sau phần lễ. Tiếng trống vang lên dồn dập, mạnh mẽ, tạo không khí hào hứng, thu hút sự chú ý của cả dân làng và du khách.
Cây nêu được dựng lên từ đầu lễ hội tượng trưng cho sự kết nối giữa trời và đất, mang ý nghĩa trấn an tà ma và cầu bình an. Khi nghi thức hạ cây nêu diễn ra, phần lễ chính thức khép lại. Cây nêu được hạ xuống trong sự thành kính, báo hiệu đã hoàn tất các thủ tục tâm linh, để lại sự bình yên trong lòng người dân.
Lễ hội là dịp để tái hiện các trò chơi dân gian quen thuộc như kéo co, đẩy gậy, bịt mắt đập niêu, nhảy bao bố… Mỗi trò chơi đều thu hút đông đảo người tham gia và cổ vũ, tạo nên không khí sôi động, gắn kết cộng đồng và lưu giữ tinh thần dân gian mộc mạc.
Lễ hội cũng là dịp hội tụ những món ngon đặc trưng xứ Quảng như cao lầu, mì Quảng, bánh hoa hồng trắng, bánh đập, chè bắp... Các gian hàng ẩm thực thu hút đông đảo du khách đến thưởng thức, góp phần tạo nên nét văn hóa ẩm thực phong phú trong không khí hội làng.
Các tiết mục nghệ thuật dân gian như hát bả trạo, hò khoan, cùng hội thi vớt rong được tổ chức sôi nổi, thu hút sự tham gia của đông đảo nghệ nhân và người dân địa phương. Đây không chỉ là những cuộc thi vui nhộn mà còn là dịp quan trọng để gìn giữ, giới thiệu và lan tỏa những giá trị văn hóa phi vật thể đặc sắc của Hội An đến với thế hệ trẻ và du khách thập phương.

Những đoàn diễu hành đường phố kết hợp cùng màn biểu diễn múa lân, múa sư tử rực rỡ sắc màu là điểm nhấn sôi động và mãn nhãn. Âm thanh trống chiêng và sắc màu rực rỡ từ cờ hoa, phục trang tạo nên một lễ hội vừa hoành tráng, vừa gần gũi với đời sống dân gian.
Lễ hội Cầu Bông Hội An không chỉ là nét đẹp tâm linh và tín ngưỡng của người dân làng Trà Quế mà còn là minh chứng sống động cho truyền thống nông nghiệp lâu đời nơi phố Hội.