Bước chân về chùa Động Lâm Vĩnh Phúc – Điểm đến linh thiêng giữa thiên nhiên hùng vĩ

Chùa Động Lâm ở đâu?

Chùa Động Lâm, còn được gọi là chùa Hạ, nằm tại xã Hợp Thịnh, huyện Tam Dương, cách trung tâm thành phố Vĩnh Yên khoảng 4km về phía Tây Bắc theo quốc lộ 2. Với bề dày lịch sử và giá trị văn hóa sâu sắc, chùa không chỉ là một địa điểm tâm linh quan trọng mà còn là chứng nhân cho những biến động và phát triển của vùng đất này qua nhiều thế kỷ.

Được tạo dựng từ xa xưa, chùa Động Lâm không chỉ là nơi tu hành, chiêm bái của các tín đồ Phật giáo mà còn từng giữ vai trò quan trọng trong đời sống sinh hoạt cộng đồng. Dưới thời phong kiến, chùa là trung tâm gắn kết đời sống tâm linh với văn hóa làng xã, phản ánh rõ nét mối quan hệ giữa "đất vua – chùa làng" trong xã hội Việt Nam truyền thống.

Không chỉ mang ý nghĩa tôn giáo, chùa Động Lâm còn là một biểu tượng của sự kết hợp hài hòa giữa tín ngưỡng Phật giáo, tín ngưỡng bản địa và triết lý phương Đông. Điều này thể hiện rõ qua kiến trúc, điêu khắc cũng như không gian thiền tịnh nơi đây. Sự giao thoa giữa các yếu tố tín ngưỡng đã tạo nên một tổng thể hài hòa, làm phong phú thêm giá trị văn hóa và lịch sử của chùa, khiến nơi đây trở thành điểm đến hấp dẫn cho cả du khách hành hương lẫn những người yêu thích khám phá di sản văn hóa.

Hướng dẫn di chuyển tới chùa Động Lâm

Để đến chùa Động Lâm, bạn có thể dễ dàng di chuyển bằng phương tiện cá nhân như ô tô hoặc xe máy từ thủ đô Hà Nội. Lộ trình thuận tiện nhất là đi theo tuyến cao tốc Thăng Long – Nội Bài, sau đó tiếp tục di chuyển về hướng sân bay Nội Bài. Từ đây, bạn chỉ cần đi theo biển chỉ dẫn về phía thành phố Vĩnh Yên, trung tâm hành chính của tỉnh Vĩnh Phúc.

Sau khi đến Vĩnh Yên, bạn tiếp tục hành trình về phía Tây Bắc khoảng 5km theo quốc lộ 2 để đến xã Hợp Thịnh, huyện Tam Dương – nơi tọa lạc của chùa Động Lâm. Đường đi khá dễ dàng với hệ thống giao thông thuận lợi, đặc biệt là quốc lộ 2 rộng rãi và thông thoáng, giúp việc di chuyển trở nên nhanh chóng và an toàn. Nếu lần đầu tiên đến đây, bạn cũng có thể sử dụng bản đồ số hoặc hỏi thăm người dân địa phương, bởi chùa Động Lâm là một địa danh quen thuộc, gắn liền với đời sống văn hóa và tín ngưỡng của người dân Vĩnh Phúc.

Có gì tại chùa Động Lâm?

Kiến trúc cổ kính cùng bề dày lịch sử 

Chùa Động Lâm tọa lạc giữa một khu dân cư trù phú, nơi hội tụ không chỉ đời sống tâm linh mà còn gắn bó mật thiết với đời sống sinh hoạt của người dân địa phương. Phía trước chùa là một hồ nước rộng, tạo nên không gian thanh tịnh, thoáng đãng, vừa tôn lên vẻ đẹp cổ kính của chùa vừa góp phần điều hòa không khí, mang đến cảm giác bình yên cho những ai đặt chân đến nơi đây.

Cổng tam quan của chùa được xây dựng vững chãi, uy nghi, với tầng trên là gác chuông – một điểm nhấn kiến trúc độc đáo. Gác chuông này lưu giữ một quả chuông lớn, gọi là Động Lâm tự chung, được đúc vào năm Minh Mệnh thứ 5 (tức năm 1824). Đây không chỉ là một hiện vật có giá trị lịch sử mà còn là chứng tích phản ánh công lao đóng góp của các thế hệ người dân trong việc trùng tu, bảo tồn ngôi chùa. Trên chuông có khắc tên những người đã góp công đức trùng tu chùa, thể hiện tinh thần gắn kết cộng đồng và sự tiếp nối truyền thống qua nhiều thế hệ.

Bước vào khuôn viên chùa, du khách sẽ bắt gặp một tấm bia đá cổ ngay giữa sân, được dựng từ thời vua Lê Trung Hưng, dưới niên hiệu Đức Long (1629-1635). Bia đá này không chỉ là một tài liệu lịch sử quan trọng mà còn mang giá trị nghệ thuật cao, với những hoa văn chạm khắc tinh xảo đặc trưng của thế kỷ XVII. Những họa tiết mềm mại, uyển chuyển trên bia phản ánh phong cách điêu khắc đặc trưng của thời kỳ này, góp phần giúp các nhà nghiên cứu xác định niên đại ban đầu của chùa.

Dựa trên những dấu tích lịch sử còn lưu lại, có thể đoán định rằng chùa Động Lâm được xây dựng từ thế kỷ XVII, dưới thời Lê Trung Hưng, và đã trải qua một đợt trùng tu lớn vào thời nhà Nguyễn (thế kỷ XIX). Hiện nay, kiến trúc chính của chùa bao gồm hai tòa: tòa Bái Đường và tòa Thượng Điện, được bố trí theo kiểu chữ “Đinh” (丁) – một dạng kiến trúc truyền thống phổ biến trong các ngôi chùa cổ Việt Nam.

Sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố lịch sử, kiến trúc và nghệ thuật đã tạo nên một chốn linh thiêng đậm chất văn hóa, nơi không chỉ dành cho những tín đồ Phật giáo đến chiêm bái, mà còn là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá vẻ đẹp của nghệ thuật điêu khắc cổ và lắng nghe những câu chuyện lịch sử qua từng lớp trầm tích thời gian.

Kho báu điêu khắc Phật giáo tại chùa Động Lâm

Một trong những giá trị đặc sắc nhất của chùa Động Lâm chính là nghệ thuật điêu khắc tượng tròn do các nghệ nhân dân gian từ hàng thế kỷ trước để lại. Hệ thống tượng Phật, tượng Thần tại chùa không chỉ phong phú về số lượng mà còn tinh xảo về kỹ thuật, thể hiện trình độ bậc thầy của nghệ thuật điêu khắc gỗ Việt Nam.

Tất cả các pho tượng trong chùa đều được sơn son thếp vàng, với sắc màu hài hòa và bố cục chặt chẽ. Trong thượng điện, tượng được bài trí theo thứ tự từ cao xuống thấp, từ trung tâm sang hai bên, tạo nên một không gian thờ tự trang nghiêm và giàu tính nghệ thuật. Những bức tượng tiêu biểu có thể kể đến như: tượng Tam Thế, tượng Di Đà Tam Tôn, tượng Tuyết Sơn, tượng Ngọc Hoàng, tượng Thích Ca Cửu Long, tượng Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn (hay còn gọi là Quan Âm Nam Hải), tượng Quan Âm Tọa Sơn, tượng Tứ Bồ Tát, tượng Thập Điện Diêm Vương, tượng Thánh Tăng, tượng Đức Ông...

Tiêu biểu nhất trong số đó là bức tượng Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn bằng gỗ, cao 2,7m – tác phẩm điêu khắc xuất sắc nhất của chùa Động Lâm. Hiện nay, pho tượng gốc đang được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, còn pho tượng đặt tại chùa chỉ là bản sao. Đây là bức tượng có niên đại sớm nhất của chùa và cũng là tác phẩm lớn nhất trong hệ thống tượng Phật tại đây.

Tượng được tạc vô cùng tinh xảo, thể hiện hình ảnh Quan Âm ngồi thiền trên một tòa sen. Đặc biệt, phía dưới tòa sen là những đầu người mang khuôn mặt hình thủy quái, đặt trên bệ tượng hình lục lăng được chia làm ba tầng, mỗi tầng đều được chạm khắc tỉ mỉ với các chi tiết trang trí sống động. Toàn bộ phần thân tượng và bệ tượng là một kiệt tác hoàn hảo, không chỉ đạt đến đỉnh cao về kỹ thuật điêu khắc gỗ mà còn mang đậm phong cách nghệ thuật Phật giáo thế kỷ XVII.

Bên cạnh tượng Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn, chùa Động Lâm còn có tượng Quan Âm Tọa Sơn, trong đó Quan Âm bồng một đứa bé, hai bên có Kim Đồng và Ngọc Nữ đứng chầu. Đặc biệt, bức tượng này đã được dân gian hóa thành hình tượng Quan Âm Thị Kính, hay còn gọi là Mụ Thiện – một hình ảnh quen thuộc trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam.

Tượng Quan Âm Tọa Sơn mang phong cách điêu khắc thời Lê, xuất hiện khoảng thế kỷ XVII. Các đường nét mềm mại, khuôn mặt hiền từ cùng bố cục hài hòa đã tạo nên một tác phẩm nghệ thuật tinh tế, phản ánh rõ nét tín ngưỡng và tư tưởng nhân văn trong Phật giáo Việt Nam.

Ngoài ra, chùa Động Lâm còn lưu giữ bốn bức tượng Tứ Bồ Tát vô cùng giá trị. Đây là những bức tượng Phật đứng trên tòa sen, đầu đội mũ Thất Phật, hai tay thon dài chắp trước ngực. Các tác phẩm này được tạo tác từ thời Lê, mang đậm dấu ấn nghệ thuật Phật giáo với đường nét uyển chuyển, thần thái trang nghiêm, phản ánh trình độ điêu khắc tinh xảo của các nghệ nhân đương thời.

Những lưu ý khi tới chùa Động Lâm

• Ăn mặc kín đáo, nhã nhặn, tránh trang phục quá màu mè hoặc phản cảm để giữ sự trang nghiêm.
• Thành tâm cầu an, tận hưởng không gian thanh tịnh thay vì mải mê chụp ảnh.
• Không tự ý chạm vào hoặc lấy bất kỳ đồ vật nào khi chưa được phép.
• Không dẫm đạp lên cây cối, hoa cỏ, bàn ghế; vứt rác đúng nơi quy định.
• Nên xin phép ban quản lý chùa trước khi quay phim chụp ảnh