Lễ hội chùa Hương, một trong những lễ hội tâm linh lớn nhất miền Bắc, diễn ra tại khu danh thắng Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội, cách trung tâm thủ đô khoảng 62km. Nơi đây được xem là quần thể văn hóa - tôn giáo đặc sắc, hội tụ nhiều ngôi chùa Phật giáo, đền thờ thần linh và tín ngưỡng nông nghiệp.
Đến với chùa Hương, du khách không chỉ được hòa mình vào không khí lễ hội đặc sắc mà còn có thể tận hưởng không gian thanh tịnh, cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, cầu bình an, may mắn cho bản thân và gia đình. Đây chắc chắn sẽ là một trải nghiệm khó quên, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng mỗi du khách.

Lễ hội chùa Hương diễn ra từ tháng 1 đến hết tháng 3 âm lịch. Lễ khai hội chính thức được tổ chức vào ngày mùng 6 tháng Giêng, thu hút đông đảo du khách và phật tử thập phương. Cao điểm của lễ hội là từ ngày rằm tháng Giêng đến 18 tháng 2 âm lịch, khi hàng ngàn người đổ về chùa Hương để hành hương, lễ Phật, cầu bình an và may mắn cho năm mới.
Để tham quan Lễ hội chùa Hương, du khách cần lưu ý một số loại vé sau:
Chùa Hương, với bề dày lịch sử hơn 300 năm, từ lâu đã trở thành điểm đến tâm linh nổi tiếng, gắn liền với tín ngưỡng thờ Bà Chúa Ba - hiện thân của Quan Thế Âm Bồ Tát. Tương truyền, sau 9 năm tu hành đắc đạo, Công chúa Diệu Thiện đã hiển linh cứu độ chúng sinh vào đúng ngày Phật Đản (19/2 âm lịch). Cũng từ đó, mỗi độ xuân về, khi trăm hoa đua nở, dòng người lại nô nức trẩy hội chùa Hương, dâng hương lễ Phật, cầu bình an, may mắn.

Nguồn gốc của Lễ hội chùa Hương còn gắn liền với chuyến tuần du Trấn Sơn Nam của Chúa Tĩnh Đô Vương Trịnh Sâm vào tháng 3/1770. Vị Chúa này đã đến động Hương Tích thắp hương, vãn cảnh và cho khắc lên cửa động 5 chữ "Nam Thiên Đệ Nhất Động". Sự kiện này đã góp phần khiến động Hương Tích trở nên nổi tiếng và thu hút ngày càng đông đảo người dân đến chiêm bái.
Tuy nhiên, phải đến năm 1896, niên hiệu Thành Thái thứ 8, Lễ hội chùa Hương mới chính thức được tổ chức với quy mô lớn như ngày nay. Từ đó đến nay, lễ hội truyền thống này vẫn được duy trì và phát triển, trở thành một nét đẹp văn hóa tâm linh không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam.
Lễ hội chùa Hương mang ý nghĩa tâm linh và văn hóa sâu sắc, được thể hiện rõ nét qua hai phần chính: phần lễ và phần hội.
Phần lễ là những nghi thức giao tiếp và bày tỏ lòng thành kính đối với thần linh, đồng thời phản ánh nét đặc trưng của tín ngưỡng thờ cúng Việt Nam từ xưa đến nay với sự giao thoa giữa Nho giáo, Đạo giáo và Phật giáo.

Phần hội là một bức tranh đa sắc màu của văn hóa dân tộc, với những hoạt động sôi nổi như chèo thuyền trên suối Yến, leo núi lên các hang chùa, thưởng thức những làn điệu chèo, hát chầu văn... Phần hội không chỉ mang đến không khí tưng bừng, nhộn nhịp mà còn thể hiện sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên, cũng như tinh thần đoàn kết, gắn bó của người dân Việt Nam từ khắp mọi miền đất nước.
Ngày mùng 6 tháng Giêng hàng năm, lễ khai sơn - mở cửa rừng được tổ chức long trọng tại chùa Hương. Lễ vật dâng cúng bao gồm đèn, hoa, nến, đồ chay và trái cây. Hai vị tăng ni trong trang phục cà sa sẽ thực hiện nghi thức dâng hương, cúng tế và biểu diễn những động tác độc đáo, mang đậm bản sắc lễ hội chùa Hương.
Du khách và người dân thập phương hành hương về chùa Hương sẽ dâng hương, hoa quả và lễ vật lên chư Phật, cầu bình an, sức khỏe, may mắn cho bản thân và gia đình trong năm mới.
Bên cạnh phần lễ trang nghiêm, lễ hội chùa Hương còn sôi động với phần hội đa dạng. Du khách có thể tham gia chèo thuyền trên suối Yến, leo núi lên các hang động, thưởng thức những làn điệu chèo, hát chầu văn đầy sắc màu văn hóa dân gian. Đặc biệt, ngồi thuyền vãn cảnh suối Yến, ngắm nhìn cảnh sắc thiên nhiên hữu tình là một trải nghiệm không thể bỏ qua khi trẩy hội chùa Hương.

Du khách có thể lựa chọn nhiều phương tiện di chuyển để đến với chùa Hương, tham gia lễ hội và trải nghiệm không gian tâm linh nơi đây:
Hành trình trẩy hội chùa Hương không chỉ là dịp để tâm linh hướng Phật, mà còn là cơ hội để du khách hòa mình vào thiên nhiên, khám phá những danh lam thắng cảnh nổi tiếng.
Suối Yến: Dòng suối thơ mộng dài 4km là con đường thủy duy nhất dẫn vào chùa Hương. Ngồi trên thuyền lướt nhẹ trên dòng nước xanh biếc, du khách sẽ được thưởng ngoạn cảnh sắc thiên nhiên hai bên bờ với những dãy núi lấp ló trong sương sớm, những ngọn cỏ lau đu đưa trong gió và không khí trong lành, mát mẻ.

Đền Trình: Tọa lạc dưới chân núi Ngũ Nhạc, Đền Trình gây ấn tượng với kiến trúc chữ tam tinh xảo, gồm hậu cung, đại bái và tiền đường. Nét đẹp kiến trúc cổ kính hài hòa với cảnh quan núi non hùng vĩ, tạo nên một bức tranh sơn thủy hữu tình.
Động Tiên Sơn: Hang động nhỏ nhắn này ẩn chứa nhiều nhũ đá mang hình thù độc đáo, kỳ ảo như hình trái tim, hình bàn tay Phật, hình ngà voi trắng... Khám phá Động Tiên Sơn, du khách sẽ choáng ngợp trước vẻ đẹp huyền bí của thiên nhiên.
Làng Yến Vỹ: Ghé thăm làng Yến Vỹ, du khách sẽ được trở về với không gian làng quê Bắc Bộ xưa yên bình, thơ mộng với những ngôi nhà cổ kính, những con đường làng nhỏ hẹp và cuộc sống dân dã của người dân.

Chùa Thiên Trù: Nằm ở cuối dòng Suối Yến, Chùa Thiên Trù hiện ra với kiến trúc cổ kính mang dấu ấn thời Lê - Nguyễn. Không gian chùa yên bình, thanh tịnh, là nơi lý tưởng để du khách dừng chân vãn cảnh, cầu an.
Lễ hội chùa Hương là một trải nghiệm văn hóa và tâm linh đặc sắc, để lại dấu ấn khó quên trong lòng mỗi du khách. Hy vọng rằng với những kinh nghiệm chi tiết từ A-Z đã chia sẻ, bạn sẽ có một chuyến trẩy hội chùa Hương trọn vẹn, an toàn và ý nghĩa. Chúc bạn có những khoảnh khắc thanh tịnh, bình an và mang về nhiều may mắn trong năm mới!