Di tích Bạch Đằng Giang Hải Phòng: Điểm đến của niềm tự hào dân tộc với triết lý “3 không” độc đáo

Giữa dòng chảy của du lịch hiện đại, Khu di tích Bạch Đằng Giang nổi lên như một hình mẫu khác biệt và đáng trân trọng với triết lý “ba không” độc đáo: không thương mại hóa dịch vụ, không thu phí tham quan và không rác thải. Chính nhờ nguyên tắc này, nơi đây đã giữ trọn vẹn được một không gian văn hóa – lịch sử trang nghiêm, thanh tịnh, là điểm đến để mỗi người con đất Việt tìm về cội nguồn, tri ân tổ tiên và lắng đọng tâm hồn.

Di tích Bạch Đằng Giang - Dấu ấn của lịch sử hào hùng

Vùng đất Tràng Kênh - Bạch Đằng sở hữu một vị thế địa lý vô cùng hiểm yếu. Nơi đây tựa lưng vào dãy núi Tràng Kênh hùng vĩ, án ngữ con đường thủy huyết mạch từ biển Đông vào sâu trong nội địa, là cửa ngõ yết hầu của kinh thành Thăng Long xưa. Đây chính là con đường xâm lược gần như duy nhất về phương Nam của các thế lực phương Bắc. Lịch sử đã chọn chính nơi này làm võ đài để thử thách ý chí và trí tuệ Việt Nam.

Từ thế kỷ 10 đến thế kỷ 13, khúc sông lịch sử này đã chứng kiến ba trận thủy chiến quyết định vận mệnh dân tộc, cả ba lần đều chung một kịch bản thiên tài: dùng trận địa cọc gỗ, diễn ra chớp nhoáng trong một con nước và kết thúc bằng thắng lợi hoàn toàn, quân thù bị tiêu diệt gọn, chủ tướng bị bắt sống hoặc chém đầu.

Năm 938, Đức Vương Ngô Quyền đã lãnh đạo nhân dân làm nên một trận địa cọc gỗ bịt sắt, nhấn chìm hạm đội quân Nam Hán, chém chủ tướng Lưu Hoằng Tháo, chính thức chấm dứt hơn một nghìn năm Bắc thuộc, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự chủ cho dân tộc.

Năm 981, Hoàng đế Lê Đại Hành, trên nền trận địa cũ của Ngô Quyền, đã mưu trí đánh tan quân Tống xâm lược, giữ vững nền độc lập non trẻ của nước Đại Cồ Việt.

Năm 1288, đỉnh cao của trí tuệ quân sự thời Trần, Quốc Công Tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn đã chỉ huy quân dân Đại Việt tái lập thế trận cọc, tiêu diệt và bắt sống toàn bộ hạm đội hùng mạnh của đế chế Nguyên-Mông, đập tan vĩnh viễn ý chí xâm lược của kẻ thù hùng mạnh nhất thế giới lúc bấy giờ.

Mỗi tấc đất, mỗi khúc sông nơi đây đều thấm đẫm máu quân thù và mồ hôi, xương máu của cha ông. Lịch sử đã minh chứng cho sự linh thiêng của vùng đất này, như lời thán phục của Tiến sĩ Phạm Sư Mạnh thời Trần: “Giang san vượng khí Bạch Đằng thâu” (Khí thiêng sông núi đều hội tụ ở chốn Bạch Đằng). Việc xây dựng khu di tích tại chính nơi chiến địa xưa là một việc làm mang ý nghĩa sâu sắc, lưu giữ và lan tỏa hồn thiêng sông núi cho muôn đời con cháu.

Quần thể kiến trúc uy nghi của Di tích Bạch Đằng Giang

Từ năm 2008 đến 2016, bằng tâm huyết và sự đóng góp của nhân dân, một quần thể kiến trúc hoành tráng đã dần hình thành, uy nghi soi bóng xuống dòng Bạch Đằng Giang. Với thế “lưng tựa núi, chân đạp sông, mắt dõi biển Đông”, khu di tích trở thành một điểm tựa tâm linh vững chãi cho cả vùng Đông Bắc Tổ quốc.

Quảng trường Chiến thắng – Trái tim của Khu di tích

Đây là công trình gây ấn tượng thị giác mạnh mẽ nhất, được xây nổi trên sông với diện tích 2000m², lát đá granite. Giữa quảng trường là tượng đài ba vị anh hùng dân tộc được đúc bằng đồng nguyên khối, mỗi pho tượng cao 8m, nặng 40 tấn, sừng sững, uy nghiêm giữa trời nước.

• Đức Vương Ngô Quyền đứng ở vị trí trung tâm, trong tư thế chân đạp sóng, tay dứt khoát chỉ thẳng xuống dòng sông, nơi chôn vùi quân thù, khai sinh ra trận địa cọc lừng danh.
• Hoàng đế Lê Đại Hành với áo bào tung bay trong gió, tay nắm chặt đốc kiếm, ánh mắt cương nghị, rực lửa quyết tâm bảo vệ giang sơn.
• Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn mang thần thái ung dung, tự tại của một vị thống soái thiên tài, tay phải cầm cuốn “Binh thư yếu lược”, tay trái nắm chuôi gươm, toát lên khí phách “năm nay đánh giặc nhàn”.

Ba pho tượng lưng tựa vào hàng tùng xanh, mắt cùng hướng ra biển Đông, thể hiện sự hòa quyện của Thiên – Địa – Nhân, khẳng định sự trường tồn của đất Việt. Ngay phía dưới mặt nước là bãi cọc gồm 180 cọc gỗ lim bịt sắt, được phục dựng công phu, tái hiện lại thế trận năm xưa.

Trục Đền thờ các Anh hùng Dân tộc

• Đền Bạch Đằng Giang: Thờ Đức Vương Ngô Quyền, người anh hùng đã chấm dứt hơn 1000 năm Bắc thuộc, mở ra một trang sử mới cho nền văn minh Đại Việt.
• Đền Tràng Kênh Vọng Đế: Thờ Đức Vua Lê Đại Hành, người có công “đánh Tống, bình Chiêm”, khẳng định vị thế ngang hàng của Đại Cồ Việt với phương Bắc.
• Linh từ Tràng Kênh: Thờ Quốc Công Tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, vị thánh nhân trong lòng dân tộc, người đã ba lần đánh tan quân Nguyên-Mông.

Không gian văn hóa và tín ngưỡng đa dạng

• Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh: Là nơi đầu tiên tại Hải Phòng lập đền thờ riêng vị lãnh tụ vĩ đại, để nhân dân và du khách thập phương có một không gian trang trọng để bày tỏ lòng thành kính.
• Đền thờ Thánh Mẫu: Thể hiện sự tôn vinh tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt, một di sản văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận, thờ Mẫu đệ Nhất (Thượng Thiên), Mẫu đệ Nhị (Thượng Ngàn) và Mẫu đệ Tam (Thoải Phủ).
• Trúc Lâm Tự Tràng Kênh: Được xây dựng theo mô hình Chùa Đồng (Yên Tử), thờ Phật và Thiền phái Trúc Lâm, do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập – vị vua đã lãnh đạo hai cuộc kháng chiến chống Nguyên-Mông thắng lợi trước khi từ bỏ ngai vàng để đi tu.
• Nhà Bảo tàng: Nơi lưu giữ những hiện vật vô giá như những chiếc cọc gỗ Bạch Đằng được bảo tồn nguyên trạng, cùng với sơ đồ diễn biến các trận đánh, các di chỉ khảo cổ, giúp du khách có cái nhìn trực quan và sâu sắc hơn về lịch sử.

Triết lý “Ba Không” – Giá trị cốt lõi làm nên sự khác biệt của Bạch Đằng Giang

Điều làm nên sức hút và sự tôn kính đặc biệt cho Bạch Đằng Giang chính là triết lý “ba không” được thực hiện một cách nghiêm túc:

• Không thương mại: Toàn bộ khu di tích không có bất kỳ hoạt động buôn bán, chèo kéo khách, tạo ra một không gian thuần khiết, trang nghiêm.
• Không thu phí: Du khách được miễn phí vé vào cổng, miễn phí gửi xe, nước uống và hương dâng lễ. Điều này thể hiện tinh thần phụng sự, tạo điều kiện cho mọi người dân, không phân biệt giàu nghèo, đều có thể đến chiêm bái, tri ân.
• Không rác thải: Nhờ ý thức của du khách và sự nỗ lực của ban quản lý, khu di tích luôn giữ được một môi trường xanh, sạch, đẹp, thể hiện sự tôn trọng đối với nơi linh thiêng.

Triết lý này đã biến Bạch Đằng Giang thành một điểm sáng về văn hóa du lịch, nơi giá trị lịch sử và tâm linh được đặt lên hàng đầu.

Khu di tích Bạch Đằng Giang không chỉ là một điểm đến du lịch tâm linh, mà còn là một cuốn sử sống động, một lớp học lịch sử trực quan quý giá. Đến đây, ta không chỉ chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc kỳ công, mà còn được sống lại trong không khí hào hùng của quá khứ, cảm nhận sâu sắc lòng biết ơn đối với các bậc tiền nhân. 

Trong sự tĩnh lặng, trang nghiêm của đất trời Tràng Kênh, dường như tiếng trống trận năm xưa vẫn còn vang vọng, nhắc nhở thế hệ hôm nay về trách nhiệm giữ gìn và xây dựng non sông đất nước ngày càng giàu đẹp, xứng đáng với những hy sinh to lớn của cha ông.