Cốm hộc Phan Thiết - Hương vị ngọt ngào từ miền biển xanh cát vàng

Cốm hộc - Món quà ý nghĩa của người Phan Thiết

Trước đây, cốm hộc thường được làm vào dịp Tết và chỉ có ở Phan Thiết và các vùng lân cận. Ngày nay, cốm hộc đã trở thành một món quà đặc trưng, giản dị mà ý nghĩa của vùng đất này.

Nguyên liệu chính để làm cốm hộc là "nổ": lúa nếp được rang trong chảo gang có cát, giúp hạt nếp nở bung đều, tạo thành "hạt nổ". Nếp hương và nếp phụng là hai loại nếp được ưa chuộng nhất để làm cốm hộc bởi hương thơm đặc trưng và độ nở bung tốt. Thị trấn Phú Long, cách Phan Thiết 5km, nổi tiếng là nơi có nhiều lò rang nổ để làm cốm hộc.

Nguyên liệu thứ hai không thể thiếu là đường tán: đây là sản phẩm từ mía đường được ép và nấu cô đặc lại. Đường tán giúp cốm hộc có vị ngọt thanh, thơm ngon và kết dính các hạt nổ tốt hơn so với các loại đường khác.

Để tăng thêm hương vị cho cốm hộc, người ta thường cho thêm thơm (dứa) và gừng: Gừng được làm sạch, giã nhỏ, thơm gọt vỏ, bỏ mắt, xắt miếng nhỏ. Một số nơi còn cho thêm ít bột vani để tạo mùi thơm đặc trưng.

Quy trình làm cốm hộc đòi hỏi sự tỉ mỉ

Cốm hộc được tạo hình bằng khuôn gỗ hình hộp chữ nhật. Để làm ra những hộc cốm thơm ngon, đẹp mắt, người thợ phải thật sự tỉ mỉ và khéo léo trong từng công đoạn:

• Thắng đường: Đây là công đoạn quan trọng quyết định độ kết dính và hương vị của cốm hộc. Đường được cho vào nồi, thắng với nước theo tỷ lệ nhất định (thường là 10kg đường với 2 chén nước). Trong quá trình thắng, người thợ phải đảo đều tay, lửa phải vừa đủ để đường không bị cháy. Một bí quyết nhỏ là cho thêm nước cốt chanh vào nồi đường để tránh bị lại đường. Khi đường sôi, keo lại thành sợi thì cho gừng và thơm đã sơ chế vào, đảo đều rồi tắt bếp.
• Trộn nguyên liệu: Đường thắng được đổ ra thau lớn, để nguội bớt rồi cho hạt nổ đã làm sạch vào trộn đều. Công đoạn này đòi hỏi sự nhanh tay, đều tay để đường bám đều vào từng hạt nổ.
• Đóng cốm: Hỗn hợp cốm sau khi trộn được nắm thành từng nắm nhỏ, cho vào khuôn gỗ. Tùy theo kích thước khuôn mà người thợ sẽ điều chỉnh lượng cốm cho phù hợp.
• Ép cốm: Đây là công đoạn đòi hỏi sức khỏe và kỹ thuật. Người thợ sẽ dùng một đòn bẩy, một đầu cố định vào khuôn, đầu kia dùng sức ấn mạnh xuống để ép cốm thành khối vuông vức trong khuôn. Lực ép phải đều tay để cốm được nén chặt, không bị vỡ vụn.
• Phơi cốm: Cốm sau khi ép được lấy ra khỏi khuôn, phơi dưới nắng tự nhiên 1-2 ngày cho khô. Nắng gắt của Phan Thiết sẽ giúp cốm khô nhanh, giữ được hương vị thơm ngon.
• Đóng gói: Cốm hộc khô được gói bằng giấy in màu, giấy bóng kính, thậm chí có nơi còn cầu kỳ trang trí thêm hoa để bày biện trên bàn thờ gia tiên ngày Tết. Cốm hộc được đóng gói cẩn thận không chỉ để bảo quản mà còn là món quà ý nghĩa dành tặng người thân, bạn bè.

Thưởng thức cốm hộc - Hương vị khó quên

Cốm hộc có thể để được khá lâu, từ 1-3 tháng. Khi ăn, dùng dao cắt thành từng miếng nhỏ. Những lát cốm vàng lợt óng ả, xen lẫn những mảnh gừng mỏng màu hổ phách trông thật hấp dẫn. Cắn từng miếng nhỏ, nhai thật chậm, bạn sẽ cảm nhận được hương vị thơm ngon của từng hạt cốm ngọt dịu, cay cay, thơm lừng mùi gừng.

Ngày nay, để đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách và người tiêu dùng, nhiều cơ sở sản xuất đã sáng tạo ra những biến tấu mới lạ cho món cốm hộc như:

• Cốm sấy: Cốm hộc được sấy khô, giòn tan, tiện lợi khi sử dụng và bảo quản. Cốm sấy vẫn giữ được hương vị thơm ngon đặc trưng của cốm hộc truyền thống.
• Cốm sữa sấy: Sự kết hợp giữa cốm hộc và sữa tạo nên hương vị thơm béo, hấp dẫn. Cốm sữa sấy thường được đóng gói nhỏ gọn, thích hợp làm quà tặng.
• Cốm hộc ngũ sắc: Bên cạnh cốm hộc truyền thống màu vàng, người ta còn sáng tạo ra cốm hộc với nhiều màu sắc bắt mắt từ các nguyên liệu tự nhiên như lá dứa, củ dền, bột trà xanh... Cốm hộc ngũ sắc không chỉ đẹp mắt mà còn mang đến những trải nghiệm hương vị mới lạ.

Địa chỉ mua cốm hộc "xịn" tại Phan Thiết

Để mua được cốm hộc "xịn" tại Phan Thiết, bạn nên tìm đến những địa chỉ uy tín, lâu năm và được người dân địa phương tin tưởng. Dưới đây là 3 gợi ý cho bạn:

• Cơ sở cốm hộc Cô Ba: Nằm ở khu vực Phú Long, nổi tiếng với cốm hộc truyền thống, hương vị thơm ngon, nguyên liệu được chọn lọc kỹ lưỡng. Địa chỉ: Thị trấn Phú Long, huyện Hàm Thuận Bắc, Bình Thuận (gần khu vực bán bánh hỏi lòng heo Phú Long).
• Cơ sở cốm hộc Ngọc Lan: Cơ sở này đã có nhiều năm kinh nghiệm trong việc sản xuất cốm hộc, đảm bảo chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm. Địa chỉ: Đường Thủ Khoa Huân, Phan Thiết, Bình Thuận.
• Cửa hàng đặc sản Bình Thuận: Cửa hàng này chuyên cung cấp các loại đặc sản của Bình Thuận, trong đó có cốm hộc. Cốm hộc ở đây được chọn lọc từ những cơ sở sản xuất uy tín, đảm bảo chất lượng. Địa chỉ: Đường Trần Hưng Đạo, Phan Thiết, Bình Thuận

Cốm hộc vẫn luôn là món ăn gắn liền với Tết cổ truyền, mang đậm hương vị quê hương, khiến những người con Phan Thiết xa quê mỗi khi thưởng thức đều nhớ về kỷ niệm tuổi thơ, nhớ về những ngày Tết sum vầy bên gia đình. Nếu có dịp du lịch Phan Thiết vào dịp Tết, đừng quên thưởng thức món cốm hộc để cảm nhận trọn vẹn hương vị Tết truyền thống của vùng đất này.