Chùa Ông Thu Xà: Ngôi chùa linh thiêng bậc nhất xứ Quảng
10/01/2025
Quảng Ngãi không chỉ nổi tiếng với biển xanh, cát trắng, mà còn là nơi lưu giữ nhiều di tích lịch sử, văn hóa và tâm linh đặc sắc. Trong số đó, Chùa Ông Thu Xà là một điểm đến không thể bỏ qua, thu hút du khách bởi vẻ đẹp kiến trúc độc đáo và sự linh thiêng.
Chùa Ông Thu Xà: Ngôi chùa cổ kính mang đậm dấu ấn người Hoa
Tọa lạc tại thị tứ Thu Xà, xã Nghĩa Hòa, huyện Tư Nghĩa, Chùa Ông (Quan Thánh Tự) là một điểm đến tâm linh nổi bật, cách thành phố Quảng Ngãi 10km về hướng đông. Ngôi chùa này không chỉ sở hữu kiến trúc độc đáo mà còn mang đậm dấu ấn văn hóa của cộng đồng người Hoa tại Quảng Ngãi.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Chùa Ông được kiến lập vào năm Minh Mạng thứ hai (1821) bởi 4 bang người Hoa Minh Hương, gồm Phúc Kiến, Triều Châu, Hải Nam và Quảng Đông, sinh sống tại vùng Thu Xà. Trải qua gần 200 năm lịch sử, chùa đã trải qua 4 lần trùng tu vào các năm 1881, 1894, 1920 và 199x, góp phần gìn giữ và bảo tồn những giá trị văn hóa, kiến trúc đặc sắc.
Ngày nay, Chùa Ông Thu Xà là nơi thờ tự linh thiêng, thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách đến tham quan, chiêm bái. Đặc biệt, vào dịp lễ, Tết, chùa càng trở nên nhộn nhịp với nhiều hoạt động tín ngưỡng phong phú.
Chùa Ông Thu Xà: Kiến trúc hài hòa giữa nét Hoa - Việt
Chùa Ông Thu Xà thờ phụng Quan Vũ (關 羽), một vị tướng nổi tiếng thời Tam Quốc, được người Hoa tôn sùng là Quan Công, biểu tượng của lòng trung nghĩa, trí dũng song toàn.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Trong những chuyến hải hành rời xa quê hương, người Hoa Nam thường cầu khẩn sự phù hộ của Quan Thế Âm Bồ Tát (Phật Bà Quan Âm Nam Hải) và Thiên Hậu Thánh Mẫu để vượt qua sóng gió, tìm được bến bờ bình yên. Niềm tin này cũng ăn sâu vào tiềm thức của người Việt, đặc biệt là cư dân vùng ven biển, thể hiện sự giao thoa trong tín ngưỡng dân gian.
Ngoài ra, hậu cung còn thờ phụng Thiên Hậu Thánh Mẫu, vị thần bảo hộ cho ngư dân và những người đi biển; Kim Đẩu - vị thần cai quản sao Bắc Đẩu, ban phúc lộc thọ; và 12 bà mụ - những vị thần bảo hộ cho trẻ em.
Sự kết hợp thờ tự này thể hiện sự giao thoa giữa tín ngưỡng của người Hoa và người Việt, tạo nên nét đặc trưng riêng cho Chùa Ông Thu Xà.
Tuy không đồ sộ như chùa Ông ở Hội An, chùa Ông Thu Xà Quảng Ngãi lại gây ấn tượng bởi sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc Hoa - Việt, tạo nên tổng thể thẩm mỹ cao. Tọa lạc trên khuôn viên rộng 2.730m2, bao gồm vườn chùa, tam quan, sân chùa và khu vực chính điện, Chùa Ông Thu Xà được bao bọc bởi hệ thống tường thành cao 1,2m, dày 0,5m với thiết kế chấn song con tiện độc đáo. Chính sự khiêm nhường trong quy mô lại càng tôn lên nét tinh tế trong kiến trúc, khiến chùa Ông Thu Xà trở thành điểm nhấn văn hóa, tâm linh đặc sắc của Quảng Ngãi.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Chùa Ông Thu Xà tọa lạc với mặt chính hướng về phía Đông, mang bố cục kiến trúc "tiền miếu hậu đình" đặc trưng. Từ ngoài vào, du khách sẽ lần lượt chiêm ngưỡng các công trình được sắp xếp đăng đối trên một trục đạo chính, bao gồm: cổng tam quan uy nghi, bình phong và trụ biểu trấn giữ, tiếp đến là lầu chuông, lầu trống hai bên, và cuối cùng là khu chánh điện thờ tự. Hai cổng phụ thấp hơn nằm cân xứng hai bên mặt tiền, tạo sự hài hòa cho tổng thể. Phía sau chùa là miếu thờ Tiêu Diện Đại Sỹ, hoàn thiện bố cục kiến trúc truyền thống. Sự sắp xếp chặt chẽ, đăng đối này không chỉ mang giá trị thẩm mỹ cao mà còn thể hiện triết lý âm dương ngũ hành trong kiến trúc Chùa Ông Thu Xà Quảng Ngãi.
Cổng tam quan Chùa Ông Thu Xà được xây dựng theo lối kiến trúc một gian, với bốn cột trụ vững chãi, tạo nên sự uy nghi, bề thế. Điểm nhấn của cổng tam quan nằm ở hai bộ vì chống rường trái bí, kết hợp với hệ thống tam hoành độc đáo. Hoành thứ ba uốn cong mềm mại như hình thuyền, hai đầu trang trí tinh xảo với hình rồng phượng đối xứng. Các hoành liên kết với nhau qua các vì chồng và gác qua đầu cột một cách chắc chắn. Mái cổng lợp ngói âm dương, đỉnh mái uốn cong dáng thuyền, trang trí hình rồng và dây leo thực vật cách điệu. Bờ mái được chia thành năm ô hộc trang trí, tạo điểm nhấn thẩm mỹ. Hai bên cổng là hai miếu thờ bà Thiên Hậu, cân đối về bố cục, hài hòa với tổng thể kiến trúc cổng tam quan
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Nổi bật ngay lối vào là tấm bình phong cao 2m, đúc từ tam hợp chất, tạo ấn tượng mạnh mẽ. Mặt trước bình phong đắp nổi hình mãnh hổ trong tư thế nhe răng, vểnh đuôi, toát lên vẻ uy dũng, sống động như thật. Mặt sau lại là hình con ly được đắp nổi tinh tế trên cụm mái, mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Hai bên bình phong là hai trụ biểu bề thế, dẫn lối vào không gian chính. Hai bên trục đạo, lầu chuông và lầu trống được xây dựng đăng đối, cân xứng, góp phần tạo nên vẻ đẹp uy nghiêm, hoàn chỉnh cho tổng thể kiến trúc.
Về tổng thể, Chùa Ông Thu Xà sở hữu kiến trúc độc đáo, được bố cục theo hình chữ "Tam" (三) gồm ba tòa nhà nối liền nhau: tiền đường, chính điện và hậu cung, tạo nên sự bề thế, uy nghiêm. Nổi bật trên đỉnh mái nhà tiền đường là ba chữ Hán “Quan Thánh Tự” đắp nổi, khẳng định vị thế của ngôi chùa. Mặt tiền chùa ấn tượng với ba cửa lớn và hai cửa vòm nhỏ. Bước vào tiền đường, du khách sẽ thấy 18 cột gỗ chia thành ba gian, hai chái, trong đó, hàng hiên gồm sáu cột thấp, được nâng đỡ bởi các bệ đá hình cẩm đôn vững chãi. Kiến trúc Chùa Ông Thu Xà là sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố, tạo nên một không gian tâm linh trang nghiêm và cổ kính.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Dưới thời vua Khải Định, vào năm 1920, Chùa Ông Thu Xà đã được trùng tu, nâng cao mặt tiền, tạo nên dáng vẻ bề thế hơn. Khung nhà được cấu tạo bởi bốn bộ vì kèo vỏ cua theo kiểu chồng rường - giả thủ, mang đậm nét kiến trúc đặc trưng. Điểm nhấn là các đầu rồng được chạm nổi tinh xảo, xen kẽ là hình ảnh mây lửa và đường viền dây leo thực vật sống động. Mặt trính (hoành) nổi bật với họa tiết hoa cúc tám cánh được chạm khắc sắc nét. Các vì kèo từ vì vỏ cua được thả xuôi, gác qua đầu cột giữa và liên kết chắc chắn với hàng cột hiên bằng kỹ thuật chốt mộng tinh vi. Chính lần trùng tu này đã góp phần tạo nên kiến trúc Chùa Ông Thu Xà độc đáo như ngày nay.
Khu vực chánh điện của Chùa Ông Thu Xà được thiết kế với 3 gian, nổi bật với 12 cột gỗ. Gian chính giữa, nơi thờ Quan Công, được nhấn mạnh bằng 4 cột gỗ to và cao hơn, tạo không gian riêng biệt, uy nghiêm. Điểm đặc sắc trong kiến trúc chánh điện là bộ vì kèo chồng rường chày cối (đâm trính) tinh xảo. Ở đầu trụ chồng, người thợ đã khéo léo gắn thêm "cánh dơi" - một bảng gỗ xòe rộng như cánh dơi - vừa để gánh đỡ thượng lương, đòn tay, vừa tránh cho đầu trụ chồng chạm trực tiếp vào thượng lương, điều kiêng kỵ trong kiến trúc cổ. Sự kết hợp hài hòa giữa kỹ thuật và quan niệm tâm linh này góp phần tạo nên vẻ đẹp độc đáo cho kiến trúc Chùa Ông Thu Xà Quảng Ngãi. Bên tả và bên hữu thờ của gian thờ Quan Công là các gian thờ Thần tài, Thổ trạch, ngựa xích thố, tả ban và hữu ban tùng tự.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Nối tiếp chánh điện, hậu cung của Chùa Ông Thu Xà được kết nối thông qua hai cửa phụ. Không gian hậu cung gồm ba gian, với bộ khung vững chắc gồm tám cột vuông, chịu lực cho bốn vì kèo dạng trính chuyền xuyên suốt. Các trính chuyền này gác lên đầu cột và vách, đồng thời đỡ bộ vì kèo cánh ác thông qua hai cột trốn. Đỉnh vì kèo cánh ác được liên kết bởi hoành ngang, giằng giữa hai bộ vì kèo và đỡ bộ vì chồng rường trái bí. Bộ vì chồng rường trái bí này có ba vì chống ngắn, chịu trách nhiệm đỡ thượng lương và đòn tay hai bên. Phía sau hậu cung là vách với cửa chấn song thấp, hai bên hông có một cửa vòm nhỏ để thuận tiện di chuyển. Kết cấu này thể hiện rõ nét kiến trúc truyền thống, tạo nên sự bề thế và uy nghiêm cho Chùa Ông Thu Xà Quảng Ngãi.
Khu vực hậu cung của Chùa Ông Thu Xà là nơi an vị nhiều pho tượng quý, chế tác tinh xảo. Gian giữa thờ Quán Thế Âm Bồ Tát, Địa Tạng Bồ Tát và Chuẩn Đề Bồ Tát, nổi bật với bức họa Đạt Ma tổ sư qua sông ở vị trí trung tâm. Hai gian phụ hai bên thờ cụm tượng Thiên Hậu và Kim Đẩu. Cụm tượng Thiên Hậu gồm năm pho tượng: Thiên Hậu, Cửu Thiên Huyền Nữ, Phán Quan, Thiên Lý Nhãn và Thiên Lý Nhĩ. Trong khi đó, cụm tượng Kim Đẩu bao gồm Kim Đẩu, Phán Quan cùng 12 bà mụ. Các tượng thờ tại đây được làm từ nhiều chất liệu như đồng, gỗ, đất nung với đa dạng kích cỡ, bài trí quay mặt ngược hướng với gian chánh điện. Mỗi pho tượng đều là tác phẩm nghệ thuật, được chế tác công phu, sinh động, thể hiện sự tôn kính và giá trị tâm linh sâu sắc trong Chùa Ông Thu Xà Quảng Ngãi.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Kết nối với chánh điện tạo thành một tổng thể kiến trúc thống nhất, khu vực hậu cung của chùa Ông Thu Xà lại mang chức năng là nơi thờ Phật, với mặt tiền hướng về phía Tây và bảng hiệu Quang Minh tự (光 明 寺). Am thờ Tiêu Diện Đại Sĩ, hiện thân của Quán Thế Âm Bồ Tát với sứ mệnh hàng phục yêu ma, cứu độ chúng sinh, được đặt đối diện với Quang Minh tự. Như vậy, tuy cùng nằm trong khuôn viên chùa Ông Thu Xà, khu vực này lại mang ý nghĩa tâm linh Phật giáo riêng biệt, thể hiện sự đa dạng trong tín ngưỡng của người dân địa phương.
Chùa Ông Thu Xà lưu giữ 6 bia đá cổ, khắc chữ Hán, ghi dấu những lần trùng tu quan trọng vào các năm 1895 (Thành Thái thứ 7) và 1920 (Khải Định thứ 5). Đây là những tư liệu quý giá về lịch sử Chùa Ông Thu Xà. Các bia đá được chạm khắc tinh xảo với hình "lưỡng long tranh châu" nổi bật ở trán bia, cùng hoa văn đầu rồng quấn dây leo thực vật trang trí ở diềm bia. Nội dung văn bia ghi lại danh sách những người đã đóng góp công đức, bao gồm tên, quê quán và số tiền cúng, thể hiện sự chung tay góp sức của cộng đồng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của ngôi chùa. Những bia đá tại Chùa Ông Thu Xà không chỉ mang giá trị lịch sử mà còn là những tác phẩm nghệ thuật điêu khắc đá độc đáo.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Chùa Ông Thu Xà là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa độc đáo, thể hiện qua sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc Việt và Hoa. Bên cạnh những nét đặc trưng của nhà rường miền Trung với các vì kèo chồng rường chày cối, vì kèo chồng rường giả thủ, chùa còn mang dấu ấn kiến trúc từ đồng bằng Bắc Bộ với vì kèo trốn trính chuyền. Đặc biệt, sự xuất hiện của bộ vì kèo chồng rường trái bí - phong cách kiến trúc Hoa Bắc - càng làm tăng thêm giá trị nghệ thuật cho ngôi chùa. Chính sự hòa quyện tinh tế giữa các yếu tố kiến trúc Việt - Hoa đã tạo nên vẻ đẹp riêng biệt, độc đáo cho Chùa Ông Thu Xà Quảng Ngãi.
Năm 1993, Chùa Ông Thu Xà được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là Di tích Lịch sử - Văn hóa Quốc gia theo quyết định số 43 VH/QĐ ngày 7/1/1993. Đây là sự ghi nhận cho những giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc độc đáo của ngôi chùa cổ
Crystal Bay Tourism Group - Cùng trải nghiệm, cùng yêu thương!
Với sứ mệnh mang đến những trải nghiệm du lịch trọn vẹn nhất, chúng tôi không ngừng cập nhật những thông tin du lịch hữu ích và giới thiệu những điểm đến hấp dẫn tại Việt Nam và trên thế giới. Với nhiều năm kinh nghiệm, Crystal Bay tự hào là đơn vị uy tín, luôn đặt sự hài lòng của khách hàng lên hàng đầu. Hãy để chúng tôi giúp bạn lên kế hoạch cho chuyến đi hoàn hảo của mình.
Sau khi Đà Nẵng và Quảng Nam chính thức sáp nhập, thành phố Đà Nẵng mới đã được hình thành không chỉ sở hữu những bãi biển sôi động, những cây cầu hiện đại bậc nhất mà còn có đô thị cổ kính và các thánh địa linh thiêng hàng ngàn năm tuổi.
Du lịch một mình ở Huế không hề nhàm chán nếu bạn biết chọn đúng điểm đến. Với không gian yên tĩnh, đậm chất văn hóa và lịch sử, 5 gợi ý dưới đây sẽ giúp bạn tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp trầm lắng của cố đô.
Phú Yên (hiện sáp nhập vào Đắk Lắk mới) – vùng đất hiền hòa của miền Trung – luôn làm say lòng du khách bởi vẻ đẹp mộc mạc, hoang sơ. Trong chuyến hành trình 2 ngày 1 đêm, du khách sẽ được đắm mình giữa biển xanh, nắng vàng và thiên nhiên thơ mộng của xứ Nẫu.
Du lịch Huế mùa mưa có gì đẹp? Làm sao để chuẩn bị tốt và tận hưởng chuyến đi một cách trọn vẹn? Cùng tìm hiểu những kinh nghiệm du lịch Huế mùa mưa hữu ích trong bài viết dưới đây.
Phú Yên (hiện sáp nhập vào Đắk Lắk mới) không chỉ nổi tiếng với biển xanh mà còn là vùng đất tâm linh với những ngôi chùa mang đậm dấu ấn văn hóa và lịch sử. Trong hành trình khám phá mảnh đất hiền hòa này, ghé thăm chốn thiền môn là cách để tìm về sự tĩnh tại giữa nhịp sống hối hả.
Tuần trăng mật không chỉ đơn thuần là một chuyến du lịch, đó là chương đầu tiên trong quyển sách hôn nhân, là khoảng thời gian quý giá để hai tâm hồn đồng điệu cùng nhau vun đắp những kỷ niệm ngọt ngào nhất.
Sóc Trăng (hiện đã sáp nhập vào TP Cần Thơ mới) ngày càng trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch miền Tây nhờ vẻ đẹp bình dị mà cuốn hút. Với sự kết hợp hài hòa giữa cảnh quan thiên nhiên và nét văn hóa đặc trưng, vùng đất này mang đến cho du khách những trải nghiệm khó quên.
Bún mực Phú Yên là một trong những món ăn đặc trưng níu chân bao du khách khi đến vùng đất miền Trung đầy nắng gió. Chỉ một lần thưởng thức, thực khách đã có thể cảm nhận được cái hồn riêng của ẩm thực xứ biển.
Ẩm thực Phú Yên không chỉ hấp dẫn bởi hương vị đặc trưng mà còn bởi những không gian ẩm thực mang đậm dấu ấn vùng biển. Giữa khung cảnh thiên nhiên trong lành, việc thưởng thức món ngon tại các nhà hàng nổi tiếng nơi đây trở thành một trải nghiệm đầy thi vị.
Ghi nhớ thời điểm lý tưởng để ghé thăm Bến Tre (nay thuộc tỉnh Vĩnh Long mới), nơi bạn có thể tận hưởng hành trình thư thái giữa thiên nhiên xanh mát, khí hậu ôn hòa và không gian trong lành, yên bình suốt bốn mùa.
Tây Ninh – vùng đất giao thoa giữa thiên nhiên hùng vĩ và nét văn hóa đặc trưng – đang dần trở thành điểm đến hút khách trong năm 2025. Giữa nhịp sống hiện đại, nơi này vẫn giữ được vẻ nguyên sơ và thanh bình hiếm có.
Ngành du lịch Thái Lan có thể đối mặt với đà giảm tốc khi chính sách thuế quan mới của Mỹ được dự báo sẽ kéo theo làn sóng cắt giảm chi tiêu rõ rệt từ năm sau.
Trên khắp dải đất hình chữ S, hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu luôn hiện diện trong trái tim mỗi người dân Việt Nam, được thể hiện qua nhiều công trình tượng đài trang trọng và ý nghĩa.
Du lịch Trung Quốc bằng giấy thông hành nay không còn giới hạn ở Lào Cai hay Móng Cái. Mới đây, Lạng Sơn và Bằng Tường (Trung Quốc) đã ký kết thỏa thuận hợp tác, triển khai các tour du lịch trọn gói 2 ngày 1 đêm, giúp khách Việt du lịch xuyên biển giới thuận tiện hơn.
Mộc Châu, viên ngọc quý của núi rừng Tây Bắc, luôn là điểm đến mời gọi những tâm hồn yêu thiên nhiên và đam mê xê dịch. Bên cạnh những đồi chè xanh mướp, thung lũng mận trắng muốt đã làm nên thương hiệu, Mộc Châu còn ẩn giấu những tọa độ hoang sơ, đẹp tựa một giấc mơ đang chờ được khám phá.
Cao Bằng, mảnh đất địa đầu của Tổ quốc, không chỉ được thiên nhiên ban tặng cho những danh thắng kỳ vĩ như Thác Bản Giốc hay động Ngườm Ngao, mà còn là nơi lưu giữ những dấu ấn lịch sử hào hùng, một "địa chỉ đỏ" trong trang sử đấu tranh giải phóng dân tộc.
Biển là một phần không thể thiếu trong trải nghiệm khi đến Quảng Ngãi. Với vẻ đẹp mộc mạc, yên bình và ít xô bồ, nơi đây mang đến cảm giác thư thả đúng nghĩa. Cảnh sắc tự nhiên, không khí trong lành và nhịp sống chậm rãi khiến mỗi điểm dừng chân đều trở nên đáng nhớ
Quy Nhơn, Bình Định (hiện sáp nhập vào tỉnh Gia Lai mới) đang trở thành điểm đến lý tưởng cho các cặp đôi trong tuần trăng mật. Với khung cảnh yên bình, vẻ đẹp dịu dàng của biển cả và không gian lãng mạn, nơi đây mang đến những trải nghiệm ngọt ngào khó quên.
Giữa trùng khơi xanh thẳm, có một hòn đảo mang dáng hình độc đáo – dấu tích còn sót lại từ những đợt phun trào mãnh liệt của quá khứ. Nơi đây từng lớp đá, vách dựng cheo leo và gam màu đất đỏ sẫm đều là bằng chứng sống động của những dòng dung nham từng cuộn trào rồi nguội lạnh theo thời gian.
Cắm trại tại Long An (nay thuộc tỉnh Tây Ninh mới) là gợi ý lý tưởng dành cho những ai muốn “đi trốn” khỏi nhịp sống ồn ào của Sài Gòn mà không cần đi quá xa. Với khung cảnh thiên nhiên mộc mạc, không khí trong lành và nhiều khu sinh thái hấp dẫn.
Việt Nam sở hữu một kỳ quan thiên nhiên độc đáo – hồ nước treo “lơ lửng” trong lòng hang động tại Quảng Bình (hiện thuộc Quảng Trị từ 1/7/2025). Với vẻ đẹp huyền ảo, trong trẻo như chốn tiên cảnh, hồ Lơ Lửng không chỉ thu hút giới thám hiểm mà còn làm say lòng người yêu du lịch khám phá.