Thành cổ Châu Sa Quảng Ngãi: Hành trình về với vương quốc Chăm Pa
01/01/2025
Thành cổ Châu Sa Quảng Ngãi, dấu tích ngàn năm của vương quốc Chăm Pa hùng mạnh, ẩn chứa những bí mật về một nền văn minh rực rỡ một thời. Khám phá phế tích cổ kính này là hành trình ngược dòng lịch sử, tìm về cội nguồn văn hóa Chăm Pa độc đáo.
Thành cổ Châu Sa: Dấu tích nghìn năm của vương quốc Chăm Pa
Thành cổ Châu Sa, di tích lịch sử có niên đại từ thế kỷ thứ 9, là minh chứng cho sự tồn tại và phát triển của vương quốc Chăm Pa trên mảnh đất Quảng Ngãi. Được xây dựng với mục đích bảo vệ phía nam kinh đô Trà Kiệu, thành cổ đã trải qua hàng nghìn năm lịch sử với nhiều biến động và thăng trầm. Tuy ngày nay, những dấu tích còn lại của thành cổ Châu Sa không còn nhiều, nhưng vẫn đủ để kể lại những câu chuyện huyền thoại về một thời vang bóng.
Theo bia ký, Thành cổ Châu Sa được xây dựng vào năm 903. Sự kiện này diễn ra sau khi vua Sri Indravarman II kế vị ngai vàng Chăm Pa vào khoảng năm 854, sau khi vua Java Vikrantavarman III (vị vua thứ 5 của vương triều) qua đời.
Dưới thời trị vì, kinh đô Chăm Pa được dời từ Panduranga (Ninh Thuận ngày nay) đến Amaravati (Quảng Ngãi ngày nay), khai sinh vương triều Indrapura (Chiêm Thành). Để bảo vệ vương triều mới, thành Châu Sa được xây dựng ở phía Nam Indrapura, đóng vai trò là công trình phòng thủ kiên cố, ngăn chặn các cuộc xâm lược và nổi dậy từ các tiểu quốc lân cận.
Trong giai đoạn cuối thế kỷ 9 và đầu thế kỷ 10, Thành Châu Sa không chỉ là trung tâm kinh tế, văn hóa, chính trị của vương quốc Chăm Pa mà còn là điểm giao thương nhộn nhịp với các quốc gia lân cận. Hoạt động giao thương sôi động đã thúc đẩy sự phát triển và thịnh vượng của vương quốc Chăm Pa.
Thành cổ Châu Sa, sau thời kỳ huy hoàng của vương quốc Chăm Pa, đã trải qua nhiều biến động lịch sử quan trọng trong tiến trình lịch sử Việt Nam.
Năm 1471, dưới thời vua Lê Thánh Tông, thành Châu Sa trở thành một đồn binh chiến lược, đóng vai trò then chốt cho đến khi thành Quảng Ngãi được xây dựng năm 1807.
Đến năm 1924, di tích Thành cổ Châu Sa được kiến trúc sư người Pháp Henry Parmentier phát hiện, mở ra một chương mới trong việc nghiên cứu văn hóa Chăm Pa, với nhiều hiện vật được trưng bày tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng.
Trong giai đoạn trước năm 1975, thành được sử dụng làm đồn binh Sơn Thành dưới chính quyền Sài Gòn.
Sau năm 1975, khu vực này trở thành nơi sinh sống và canh tác của người dân địa phương.
Năm 1994, Thành cổ Châu Sa chính thức được công nhận là di tích cấp quốc gia, đánh dấu cột mốc quan trọng sau 70 năm kể từ ngày được Parmentier phát hiện.
Đặc biệt, năm 1998, các tiểu phẩm Phật giáo được tìm thấy tại núi Chồi, Tịnh Châu, chứng minh Châu Sa từng là một trung tâm tôn giáo quan trọng của vương quốc Chiêm Thành.
Cách di chuyển đến thành cổ Châu Sa
Thành cổ Châu Sa nằm tại xã Tịnh Châu, thuộc huyện Sơn Tịnh, cách trung tâm thành phố Quảng Ngãi khoảng 7km về hướng Đông Bắc. Du khách có thể dễ dàng di chuyển đến đây bằng cách đi theo Quốc lộ 1A và rẽ vào hướng Sơn Mỹ, đi thêm khoảng 5km là đến.
Vị trí Thành cổ Châu Sa được bao bọc bởi thiên nhiên hữu tình: phía Nam giáp sông Trà Khúc thơ mộng, phía Bắc là sông Hàm Giang hiền hòa, phía Đông là cánh đồng Dinh xanh mát và phía Tây tựa vào núi Bàn Cờ hùng vĩ.
Dấu ấn Chăm Pa trên đất Quảng Ngãi
Thành cổ Châu Sa không chỉ là di tích lịch sử quan trọng mà còn là minh chứng cho sự tài hoa của người Chăm Pa xưa trong kiến trúc và xây dựng. Cùng khám phá những nét độc đáo trong kiến trúc của thành cổ này nhé!
Về tổng thể, thành cổ Châu Sa được xây dựng theo hình chữ nhật gần vuông, với chiều dài khoảng 580m và chiều rộng khoảng 540m. Bố cục này cho phép tối ưu khả năng phòng thủ từ mọi hướng. Thành được chia thành hai khu vực chính: thành nội và thành ngoại.
Thành nội: Đây là khu vực trung tâm, được bảo vệ bởi hệ thống tường thành kiên cố bằng đất, cao từ 4-6m, chân thành rộng 20-25m và mặt thành rộng 5-8m. Bốn góc thành có thể từng là vị trí của các tháp canh, tăng cường khả năng quan sát và phòng thủ. Bên ngoài tường thành nội là một hào nước rộng 20-25m, tạo thành một lớp bảo vệ tự nhiên, gây khó khăn cho việc tiếp cận thành từ bên ngoài.
Thành ngoại: Hệ thống thành ngoại được xây dựng một cách khéo léo, tận dụng địa hình tự nhiên như đồi thấp, sông, rạch, ao và đầm nhỏ để tạo thành các tuyến phòng thủ tự nhiên. Các mặt tây và đông của thành ngoại được gia cố kiên cố hơn, trong khi mặt bắc tựa vào núi và mặt nam hướng ra sông Trà Khúc, tạo nên một bố cục độc đáo, kết hợp hài hòa giữa kiến trúc và thiên nhiên. Đặc biệt, cấu trúc thành ngoại có hình dạng như càng cua, với các hào rộng khoảng 12m, tạo thành hệ thống bảo vệ nhiều lớp, tăng cường khả năng phòng thủ.
Thành cổ Châu Sa chủ yếu được xây dựng bằng đất, một vật liệu địa phương phổ biến. Tuy nhiên, ở một số vị trí quan trọng như cổng thành, có thể đã sử dụng thêm đá để gia cố.
Kiến trúc của Thành cổ Châu Sa không chỉ thể hiện kỹ thuật xây dựng tài ba của người Chăm mà còn phản ánh sự hiểu biết sâu sắc về địa hình và chiến lược quân sự. Sự kết hợp giữa yếu tố tự nhiên và nhân tạo đã tạo nên một công trình phòng thủ vững chắc, đồng thời mang đậm dấu ấn văn hóa Chăm Pa.
Khám phá những bí ẩn lịch sử tại thành cổ Châu Sa
Các nhà khảo cổ học đã chứng minh rằng thành cổ Châu Sa từng là một tòa thành đất có quy mô cực kỳ rộng lớn, với hai vòng thành nội và ngoại. Phạm vi của thành trải dài trên địa phận các xã Tịnh Châu, Tịnh An, Tịnh Thiện và Tịnh Khê thuộc tỉnh Quảng Ngãi ngày nay.
Tuy nhiên, thời gian và chiến tranh đã tàn phá phần lớn công trình kiến trúc này. Hiện tại, chỉ còn lại khoảng 3km dấu tích của thành cổ, cùng với một số di chỉ khảo cổ học quý giá.
Mặc dù vậy, những gì còn sót lại của thành cổ Châu Sa vẫn đủ để cho thấy quy mô và sự phồn thịnh của vương quốc Chăm Pa xưa. Đây là điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích khám phá lịch sử và văn hóa Chăm Pa.
Những hiện vật được tìm thấy tại đây đã hé lộ phần nào câu chuyện về cuộc sống và tín ngưỡng của người Chăm tại kinh thành này.
Nhiều hiện vật gốm cổ và dấu tích tháp cổ Gò Phố được phát hiện cho thấy thành cổ Châu Sa từng là trung tâm tôn giáo quan trọng, là điểm hành hương của các tín đồ Bà La Môn thời xưa. Điều này chứng tỏ sự giao thoa văn hóa giữa Ấn Độ và Chăm Pa trong lịch sử.
Các nhà khảo cổ cũng tìm thấy nhiều hiện vật gọi là "cút" tại khu vực ngoại thành. "Cút" có hình dạng giống như thẻ bài được đeo trên người, làm bằng đất nung hoặc kim loại. Tuy nhiên, ý nghĩa và công dụng của "cút" vẫn còn là một bí ẩn chưa có lời giải đáp.
Bên trong thành nội, các nhà khảo cổ phát hiện nhiều tiểu phẩm Phật giáo được làm từ đất nung với hình dáng tinh xảo, đẹp mắt. Điều này cho thấy sự du nhập và phát triển của Phật giáo tại Châu Sa trong những giai đoạn sau này.
Những hiện vật được tìm thấy tại thành cổ Châu Sa có giá trị quan trọng trong việc nghiên cứu lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng của người Chăm Pa xưa. Chúng cung cấp những minh chứng quý giá về một thời kỳ phát triển rực rỡ của vương quốc Chăm Pa trên mảnh đất Quảng Ngãi.
Hòa mình vào không gian yên bình nơi thành cổ Châu Sa
Đến với thành cổ Châu Sa, bạn không chỉ được khám phá những dấu tích lịch sử mà còn được tận hưởng không gian xanh mát, yên bình, tránh xa ồn ào phố thị.
Thành cổ được bao quanh bởi những lũy tre xanh rì, tạo nên khung cảnh quê hương thân thuộc, gợi nhớ về tuổi thơ dưới bóng tre làng. Bạn có thể tản bộ dọc theo con đường mòn dưới bóng tre, hít thở không khí trong lành và nghe gió rì rào qua khe lá.
Xung quanh thành cổ là những cánh đồng lúa bạt ngàn, xanh mướt. Vào mùa lúa chín, cả không gian như được nhuộm vàng rực rỡ, tạo nên bức tranh đồng quê yên bình, thơ mộng. Những đồi cỏ xanh mướt trong thành cổ là nơi lý tưởng để bạn thư giãn, tận hưởng cảm giác thanh bình. Bạn có thể tổ chức một buổi picnic nhỏ, nằm dài trên cỏ và ngắm nhìn bầu trời xanh thẳm.
Dọc theo con đường vào thành cổ, bạn sẽ bắt gặp những vườn cây ăn trái sum suê, những ngôi nhà nhỏ xinh xắn của người dân địa phương. Hãy giao lưu với người dân, tìm hiểu về cuộc sống bình dị của họ và thưởng thức những món ăn dân dã.
Không khí ở thành cổ Châu Sa luôn trong lành quanh năm, được gió từ núi và sông thổi vào mát rượi. Đây là nơi lý tưởng để bạn tránh xa khói bụi thành phố, tìm về với thiên nhiên và thư giãn tâm hồn.
Đến với Thành cổ Châu Sa, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng một di tích lịch sử độc đáo mà còn được sống lại trong không gian văn hóa Chăm Pa rực rỡ một thời.
Crystal Bay Tourism Group - Cùng trải nghiệm, cùng yêu thương!
Với sứ mệnh mang đến những trải nghiệm du lịch trọn vẹn nhất, chúng tôi không ngừng cập nhật những thông tin du lịch hữu ích và giới thiệu những điểm đến hấp dẫn tại Việt Nam và trên thế giới. Với nhiều năm kinh nghiệm, Crystal Bay tự hào là đơn vị uy tín, luôn đặt sự hài lòng của khách hàng lên hàng đầu. Hãy để chúng tôi giúp bạn lên kế hoạch cho chuyến đi hoàn hảo của mình.
Sơn La có rất nhiều món ăn đặc sản đậm chất núi rừng Tây Bắc, mang hương vị độc đáo và tinh túy từ vùng đất này. Vậy, những đặc sản Sơn La nào sẽ là món quà ý nghĩa và độc đáo để tặng bạn bè, người thân sau chuyến đi?
Sơn La – vùng đất núi non hùng vĩ, vẫn giữ trọn vẻ đẹp hoang sơ và kỳ bí, chắc chắn sẽ mê hoặc du khách bằng thiên nhiên tươi đẹp và khí hậu trong lành, dễ chịu. Nơi đây là điểm đến lý tưởng để khám phá, tận hưởng và lưu giữ những khoảnh khắc khó quên.
Phim trường Windmill là một trong những điểm đến hấp dẫn tại thành phố mới, nổi bật với không gian rộng lớn và đa dạng. Nơi đây sở hữu vô vàn góc chụp "sống ảo" tuyệt đẹp khiến bất kỳ tín đồ đam mê nhiếp ảnh nào cũng phải mê mẩn ngay từ lần đầu đặt chân đến.
Nhắc đến ẩm thực Bình Định, người ta không thể không nhắc đến chả ram tôm đất. Món ăn dân dã này đã chinh phục biết bao thực khách bởi hương vị thơm ngon, giòn rụm, "gây nghiện" khó cưỡng.
Trong năm 2024, Cần Thơ đã và đang triển khai các mô hình như: làm đẹp cảnh quan hai bên bờ sông Hậu, phát huy giá trị những cây cầu dọc sông Cần Thơ, liên kết tạo tuyến du lịch đường sông phục vụ nhu cầu thưởng thức ẩm thực và check-in... Các mô hình này sẽ tiếp tục được đẩy mạnh trong năm 2025.
Hà Giang luôn ẩn chứa sức hút kỳ diệu với những ai yêu thích khám phá và trải nghiệm. Dù chỉ có một ngày ngắn ngủi, bạn vẫn có thể đắm chìm trong vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng, khám phá những cung đường uốn lượn và trải nghiệm nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc nơi đây.
Công viên nước Thanh Lễ là một điểm đến lý tưởng cho các gia đình và nhóm bạn trong những kỳ nghỉ tại Bình Dương. Với không gian rộng lớn và các hoạt động giải trí phong phú, nơi đây hứa hẹn mang đến những giờ phút thư giãn, vui vẻ cho mọi lứa tuổi.
Nói đến Sapa, người ta nghĩ ngay đến những thửa ruộng bậc thang trùng điệp, những bản làng ẩn hiện trong sương mờ hay những phiên chợ vùng cao đầy màu sắc. Nhưng ít ai biết rằng, ẩn chứa trong bức tranh thiên nhiên hùng vĩ ấy là một nét văn hóa ẩm thực độc đáo, - đó chính là xôi bảy màu.
Ninh Bình, vùng đất cố đô với vẻ đẹp non nước hữu tình, không chỉ nổi tiếng với những di tích lịch sử, văn hóa lâu đời mà còn là nơi sở hữu những khu du lịch sinh thái tuyệt đẹp, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước.
Hà Giang vào mùa đông khoác lên mình vẻ đẹp vừa hùng vĩ, vừa lãng mạn với những dãy núi trùng điệp phủ đầy sương mờ, những cung đường uốn lượn quanh co và sắc hoa đào, hoa mận nở rộ.
Nằm lặng lẽ giữa những cánh rừng nguyên sinh trên bán đảo Sơn Trà, Hồ Xanh hiện lên như một bức tranh thủy mặc, đẹp đến nao lòng. Với làn nước trong vắt, xanh biếc quanh năm, in bóng mây trời và núi non, Hồ Xanh xứng đáng là "viên ngọc bích" mà thiên nhiên ban tặng cho Đà Nẵng.
Nằm ngay giữa lòng thủ đô Hà Nội, Times City nổi lên như một "thành phố thu nhỏ" sầm uất và hiện đại, thu hút đông đảo người dân và du khách ghé thăm. Không chỉ là một khu đô thị đáng sống với đầy đủ tiện nghi, Times City còn là thiên đường vui chơi giải trí với vô vàn hoạt động hấp dẫn.
Nhắc đến ẩm thực Quy Nhơn, Bình Định, không thể không nhắc đến món bánh hỏi cháo lòng dân dã mà đậm đà hương vị. Sự kết hợp hài hòa giữa bánh hỏi dai mềm, cháo lòng thơm béo, lòng heo beo béo cùng nước chấm đậm đà đã tạo nên một món ăn "gây thương nhớ" cho bất kỳ ai từng thưởng thức.
Đảo ngọc Phú Quốc không chỉ nổi tiếng với những bãi biển xanh trong, cát trắng mịn màng mà còn là điểm đến của nhiều ngôi chùa cổ kính, linh thiêng. Đầu năm mới Ất Tỵ 2025, du xuân Phú Quốc và ghé thăm những ngôi chùa này để cầu bình an, may mắn cho cả năm là một trải nghiệm tâm linh ý nghĩa.
Đảo Ngọc Phú Quốc đang chứng kiến sự bùng nổ du lịch mạnh mẽ với lượng khách đổ về mỗi ngày một tăng. Cảnh tượng hàng dài du khách xếp hàng tại sân bay và cảng biển đã trở nên quen thuộc, minh chứng cho sức hút khó cưỡng của điểm đến này.
Cao Bằng, nơi được mệnh danh là "viên ngọc xanh" của Đông Bắc, luôn ẩn chứa sức hút kỳ diệu với những ai yêu thích khám phá. Nếu bạn đang khao khát một chuyến du lịch ngắn ngày, hòa mình vào thiên nhiên hùng vĩ, trải nghiệm văn hóa độc đáo, thì Cao Bằng chính là điểm đến lý tưởng.
Khu du lịch Dìn Ký Lái Thiêu là một thiên đường xanh mát, lý tưởng để bạn thư giãn và tạm rời xa những ồn ào, vội vã của thành phố. Nơi đây mang đến không gian yên bình, gần gũi với thiên nhiên, giúp bạn tận hưởng những phút giây thư thái và tái tạo năng lượng.
Hà Nội, thủ đô nghìn năm văn hiến, không chỉ nổi tiếng với những danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử mà còn là nơi hội tụ nét đẹp văn hóa truyền thống độc đáo. Điều thú vị là bạn có thể khám phá và trải nghiệm nhiều nơi theo cách riêng của mình mà không cần phải lo lắng về chi phí.
Sapa, "thành phố trong sương" với vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ của núi rừng Tây Bắc, luôn là điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Nhưng nếu bạn chỉ có 2 ngày 1 đêm để khám phá Sapa thì sao?
Phú Quốc, hòn đảo ngọc xinh đẹp của Việt Nam, đang ngày càng trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch thế giới. Không chỉ thu hút du khách trong nước, Phú Quốc còn chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc về lượng khách quốc tế, cho thấy ngành du lịch đang bứt phá trở lại.