Vẻ đẹp huyền bí của Điện Hòn Chén trên sông Hương

Địa chỉ: tọa lạc trên núi Ngọc Trản, làng Ngọc Hồ, phường Hương Hồ, thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế.

Giờ mở cửa: từ 06h - 18h hàng ngày

Giá vé: Người lớn: 50.000 VNĐ/người,Trẻ em (từ 7 - 12 tuổi): miễn phí

Không chỉ mang vẻ đẹp sơn thủy hữu tình, Điện Hòn Chén còn là nơi hội tụ tín ngưỡng độc đáo, là sự giao thoa giữa văn hóa Chăm và Việt. Ban đầu, đây là nơi người Chăm thờ nữ thần Po Nagar. Sau này, người Việt tiếp nối bằng việc thờ phụng Thánh Mẫu Thiên Y A Na, kết hợp với tín ngưỡng đạo Mẫu. Kiến trúc Điện Hòn Chén cũng là điểm nhấn đặc biệt, với 10 công trình lớn nhỏ hòa quyện cùng thiên nhiên. Trong đó nổi bật là Điện Minh Kính Đài nguy nga, nơi thờ chính Thánh Mẫu, cùng Dinh Ngũ Hành, Am Ngoại Cảnh, Động thờ Ông Hổ,... tạo nên một quần thể kiến trúc độc đáo. 

Lịch sử hình thành và phát triển của Điện Hòn Chén

Điện Hòn Chén hay Điện Hoàn Chén đều gắn liền với một giai thoại ly kỳ. Chuyện kể rằng vua Minh Mạng trong một lần du ngoạn trên sông Hương đã vô tình đánh rơi chén ngọc quý. Ngỡ rằng báu vật đã chìm sâu dưới đáy sông thì bất ngờ một chú rùa nổi lên, ngậm chén ngọc trả lại cho vua.

Ngoài ra, điện thờ này còn từng được vua Đồng Khánh đổi tên thành Huệ Nam Điện với ý nghĩa "mang lại ân huệ cho vua nước Nam". Tuy nhiên, do thời gian trị vì của vua Đồng Khánh ngắn ngủi nên cái tên này không được người dân quen thuộc. Vì vậy, người ta vẫn quen gọi là Điện Hòn Chén, gắn liền với tên ngọn núi Ngọc Trản nơi điện tọa lạc.

Điện Hòn Chén ban đầu được vua Gia Long cho xây dựng để thờ Đạo Giáo. Tuy nhiên, trong các văn bản cổ thời Nguyễn, điện thờ này được gọi chính thức là "Ngọc Trản Sơn Từ", nghĩa là "điện thờ tại núi Ngọc Trản".

Có một câu chuyện thú vị liên quan đến vua Đồng Khánh và Điện Hòn Chén. Khi ấy, dù là con nuôi của vua Tự Đức nhưng Đồng Khánh vẫn phải chờ đợi rất lâu mà chưa được truyền ngôi. Lo lắng, ông đã nhờ mẹ lên Ngọc Trản Sơn Từ cầu xin Thánh Mẫu Thiên Y A Na cho biết mình có cơ hội làm vua hay không. Thánh Mẫu đã báo mộng rằng ông sẽ toại nguyện. Quả nhiên, sau khi lên ngôi vua vào năm 1886, để tạ ơn Thánh Mẫu, vua Đồng Khánh đã cho trùng tu lại điện thờ thật khang trang, đúc thêm nhiều đồ thờ cúng và đổi tên thành Huệ Nam Điện với ý nghĩa "mang lại ân huệ cho vua nước Nam".

Tham quan Điện Hòn Chén có gì đặc biệt

Điện Hòn Chén là một điểm đến tâm linh và văn hóa độc đáo ở Huế, mang đến cho du khách những trải nghiệm đặc biệt khó quên.

Chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo

Điện Hòn Chén là một quần thể kiến trúc độc đáo, hài hòa giữa thiên nhiên và nhân tạo, giữa kiến trúc cung đình và tín ngưỡng dân gian. Mỗi công trình trong điện đều mang những nét đặc trưng riêng, góp phần tạo nên sự phong phú và hấp dẫn cho di tích này.

Minh Kính Đài (Chính điện)

Minh Kính Đài chính là "trái tim" của Điện Hòn Chén, là nơi hội tụ tinh hoa kiến trúc và tâm linh của di tích này. Hãy thử tưởng tượng bạn đang đứng trước Minh Kính Đài, điều đầu tiên gây ấn tượng chắc chắn là vẻ đẹp nguy nga, tráng lệ. Mái ngói lưu ly vàng son rực rỡ dưới ánh nắng, những họa tiết rồng phượng được chạm khắc tinh xảo, cầu kỳ trên các kèo, cột, tất cả tạo nên một vẻ đẹp uy nghi, lộng lẫy đậm chất cung đình Huế.

Khi bước vào bên trong, bạn sẽ thấy Minh Kính Đài được chia thành 3 cung, mỗi cung mang một ý nghĩa tâm linh riêng: Đệ Nhất cung (Thượng cung) là nơi thờ tự những vị thần tối cao, bao gồm Thánh Mẫu Vân Hương - hiện thân của Thánh Mẫu Thiên Y A Na, nữ thần Po Nagar của người Chăm, vua Đồng Khánh và một số vị thần linh khác. Đệ Nhị cung dành để thờ các tượng thần thánh khác nhau, thể hiện sự đa dạng trong tín ngưỡng thờ cúng tại Điện Hòn Chén. Đệ Tam cung là nơi diễn ra các nghi lễ quan trọng và cũng là nơi du khách dâng hương, bày tỏ lòng thành kính.

Không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng, Minh Kính Đài còn là một tác phẩm nghệ thuật kiến trúc đặc sắc. Sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc, điêu khắc và hội họa đã tạo nên một không gian vừa uy nghiêm, vừa gần gũi, mang đậm bản sắc văn hóa Huế.

Nhà Tiền Tế

Nhà Tiền Tế là điểm dừng chân đầu tiên của du khách khi đến với Điện Hòn Chén. Khác với vẻ uy nghi, lộng lẫy của Minh Kính Đài, Nhà Tiền Tế mang một vẻ đẹp giản dị và gần gũi hơn. Nó được xây dựng theo lối kiến trúc nhà rường truyền thống của người Việt, với mái ngói đỏ tươi, khung gỗ nâu trầm và những họa tiết trang trí đơn giản. Tuy kiến trúc không quá cầu kỳ nhưng Nhà Tiền Tế vẫn toát lên vẻ trang nghiêm, thanh tịnh. Đây là nơi du khách thắp nén hương thơm, thành tâm cầu nguyện những điều tốt lành trước khi bước vào chính điện.

Sự tương phản về kiến trúc giữa Nhà Tiền Tế và Minh Kính Đài cũng góp phần tạo nên sự đa dạng, hấp dẫn cho tổng thể kiến trúc của Điện Hòn Chén. Nó thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa nét dân dã, gần gũi và nét cung đình, uy nghiêm trong văn hóa tâm linh của người Việt.

Nhà Hậu Điện

Tuy không phải là công trình chính nhưng nhà Hậu Điện lại đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện sự đa dạng tín ngưỡng tại Điện Hòn Chén. Cũng giống như Nhà Tiền Tế, Nhà Hậu Điện sở hữu lối kiến trúc giản dị, gần gũi, mang đậm phong cách nhà rường truyền thống. Tuy nhiên, thay vì là nơi để du khách dâng hương trước khi vào chính điện, Nhà Hậu Điện là nơi thờ phụng các vị thần khác ngoài Thánh Mẫu Thiên Y A Na. Tại đây, bạn sẽ bắt gặp những bức tượng, bài vị thờ Phật, Quan Công, các vị thần linh, thổ địa... Điều này phản ánh sự dung hợp tín ngưỡng trong văn hóa tâm linh của người Việt, nơi mà các yếu tố Phật giáo, Nho giáo và tín ngưỡng dân gian cùng tồn tại, hòa quyện vào nhau.

Nhà Hậu Điện tuy nhỏ bé nhưng lại là minh chứng cho thấy đời sống tâm linh phong phú của người dân xứ Huế. Nơi đây không chỉ thờ phụng một vị thần duy nhất mà là cả một hệ thống thần linh, phản ánh mong ước của con người về sự che chở, phù hộ từ nhiều thế lực siêu nhiên khác nhau.

Lầu Bát Giác

Lầu Bát Giác là một điểm nhấn kiến trúc độc đáo, mang đến cho du khách một trải nghiệm hoàn toàn khác biệt tại Điện Hòn Chén. Thay vì nằm trong quần thể kiến trúc chính, Lầu Bát Giác tọa lạc ở một vị trí cao hơn trên núi Ngọc Trản. Với thiết kế 8 cạnh độc đáo, công trình này mang đến tầm nhìn khoáng đạt, bao quát toàn cảnh xung quanh.

Đứng trên Lầu Bát Giác, bạn sẽ được chiêm ngưỡng bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp của xứ Huế. Dòng sông Hương êm đềm uốn lượn quanh những ngọn núi xanh biếc, thành phố Huế cổ kính hiện lên với những mái ngói đỏ tươi thấp thoáng ẩn hiện giữa những tán cây. Cảnh sắc thơ mộng, hữu tình này chắc chắn sẽ để lại ấn tượng khó phai trong lòng du khách.

Lầu Bát Giác không chỉ là nơi ngắm cảnh lý tưởng mà còn là một điểm check-in hấp dẫn. Với kiến trúc độc đáo và khung cảnh xung quanh tuyệt đẹp, nơi đây hứa hẹn sẽ mang đến cho bạn những bức ảnh "sống ảo" ấn tượng. Vì vậy, khi tham quan Điện Hòn Chén, đừng quên dành thời gian leo lên Lầu Bát Giác để thưởng ngoạn cảnh đẹp và tận hưởng không khí trong lành nhé!

Các công trình khác

Điện Hòn Chén còn sở hữu một hệ thống các công trình phụ góp phần làm nên sự đa dạng và phong phú cho di tích này. Mỗi công trình mang một nét kiến trúc và ý nghĩa riêng biệt, phản ánh đời sống tâm linh đa dạng của người dân địa phương.

• Nhà Quan Cư: Nơi đây từng là nơi nghỉ ngơi của các quan lại triều đình khi đến Điện Hòn Chén để tham gia các nghi lễ hoặc thực hiện công vụ. Sự hiện diện của Nhà Quan Cư cho thấy sự quan tâm của triều đình đối với di tích này.
• Trinh Cát Viện: nơi ở của các cung nữ phục vụ tại Điện Hòn Chén. Công trình này góp phần tái hiện một phần đời sống sinh hoạt của những người phụ nữ trong cung đình xưa.
• Chùa Thánh: Sự tồn tại của Chùa Thánh ngay trong khuôn viên Điện Hòn Chén thể hiện rõ nét sự giao thoa, dung hợp tín ngưỡng giữa Phật giáo và tín ngưỡng dân gian.
• Am Thủy Phủ: Nằm bên cạnh dòng sông Hương, Am Thủy Phủ là nơi thờ thần sông nước, cầu mong sự bình an cho người dân vùng sông nước.
• Dinh Ngũ Hành: thờ ngũ vị thánh bà, những vị thần cai quản ngũ hành trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam.
• Động thờ Ông Hổ: nơi thờ thần hổ, một linh vật linh thiêng được người dân tôn kính và thờ phụng với mong muốn cầu bình an, sức khỏe.

Trải nghiệm lễ hội truyền thống

Lễ hội Điện Hòn Chén, được tổ chức vào tháng 3 và tháng 7 âm lịch hàng năm, là một sự kiện văn hóa đặc sắc mà bạn không nên bỏ lỡ khi đến Huế. Đây là dịp để người dân địa phương và du khách cùng nhau hòa mình vào không khí lễ hội sôi động, tìm hiểu về tín ngưỡng thờ Mẫu và các nghi thức truyền thống độc đáo của vùng đất cố đô.

Lễ hội này mang đến một chuỗi các hoạt động phong phú, hấp dẫn, mang đậm bản sắc văn hóa dân gian. Nghi thức quan trọng nhất phải kể đến là lễ rước sắc thần, một đám rước long trọng với kiệu hoa, cờ, lọng, trống, chiêng,... di chuyển từ Điện Hòn Chén đến đình làng Hải Cát rồi quay trở về điện. Đoàn rước rực rỡ sắc màu, tiếng trống chiêng rộn ràng vang vọng khắp không gian, thu hút sự chú ý của người dân và du khách. Nghi thức này mang ý nghĩa rước Thánh Mẫu về dự lễ hội và ban phước lành cho cộng đồng.

Bên cạnh đó, lễ tế cũng là một phần quan trọng không thể thiếu. Lễ tế được tổ chức trang nghiêm tại chính điện và đình làng Hải Cát, với các nghi thức truyền thống như dâng hương, đọc văn tế, cầu nguyện,... Đây là dịp để người dân bày tỏ lòng thành kính với Thánh Mẫu và các vị thần linh, cầu mong sự bình an, may mắn cho bản thân và gia đình.

Lễ hội Điện Hòn Chén còn là dịp để thưởng thức những loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc, trong đó nổi bật là hát văn. Các thanh đồng với tài năng nhập hồn các vị thần sẽ mang đến những bài ca mang đậm yếu tố tâm linh, ca ngợi công đức của thần linh, cầu mong bình an, may mắn. Giọng hát truyền cảm, kết hợp với âm nhạc và trang phục sặc sỡ tạo nên một bữa tiệc âm thanh và hình ảnh đầy mê hoặc.

Không chỉ có các nghi thức tôn nghiêm và nghệ thuật truyền thống, lễ hội còn mang đến những hoạt động sôi nổi, gần gũi với người dân như đua thuyền rồng trên sông Hương. Các đội đua với tinh thần quyết tâm cao độ tranh tài quyết liệt, cổ vũ cho không khí lễ hội thêm phần náo nhiệt. Ngoài ra, du khách còn được tham gia vào nhiều hoạt động văn hóa dân gian khác như múa lân, biểu diễn võ thuật, các trò chơi dân gian,... Tất cả tạo nên một bức tranh lễ hội đa dạng, phong phú, đầy màu sắc và âm thanh.

Tham gia lễ hội Điện Hòn Chén, bạn sẽ được trực tiếp trải nghiệm những nét đẹp văn hóa truyền thống của vùng đất cố đô, cảm nhận sức sống mạnh mẽ của tín ngưỡng dân gian và tìm hiểu thêm về phong tục tập quán của người dân xứ Huế. Đây chắc chắn sẽ là một trải nghiệm đáng nhớ trong hành trình khám phá văn hóa Việt Nam của bạn.

Một số lưu ý khi tham quan Điện Hòn Chén

Khi tham quan Điện Hòn Chén - một trong những di tích tâm linh nổi tiếng của Huế, có một số lưu ý để bạn có thể tận hưởng chuyến đi trọn vẹn:

• Vì Điện Hòn Chén là một nơi thờ cúng linh thiêng, bạn nên mặc trang phục lịch sự, kín đáo và tránh mặc quần áo quá hở hang. Quần dài và áo kín vai là sự lựa chọn phù hợp.
• Khi vào Điện, hãy giữ thái độ tôn kính, không gây ồn ào, không đùa giỡn và giữ gìn trật tự trong khu vực thờ cúng. Nếu có ý định thắp hương, hãy hỏi trước để biết đúng cách.
• Nếu bạn tham gia nghi lễ cúng bái tại Điện Hòn Chén, hãy tìm hiểu kỹ về cách thức chuẩn bị đồ cúng hoặc nhờ người dân địa phương hướng dẫn để tránh sai sót trong phong tục.
• Một số khu vực trong Điện có thể cấm chụp ảnh, đặc biệt là những nơi thờ tự quan trọng. Hãy chú ý đến các biển báo và tuân thủ quy định của nơi này. Ngoài ra, chụp ảnh một cách kín đáo và không gây phiền hà cho người khác.
• Không xả rác bừa bãi, giữ gìn vệ sinh chung.
• Không tự ý di chuyển hoặc sờ vào các đồ vật, hiện vật trong điện.
• Nên tìm hiểu trước về lịch sử, văn hóa và tín ngưỡng của Điện Hòn Chén để có trải nghiệm tham quan thú vị hơn.
• Chuẩn bị đầy đủ vật dụng cần thiết như mũ, nón, kem chống nắng, nước uống,...
• Nếu có thắc mắc hoặc cần sự giúp đỡ, bạn có thể liên hệ với ban quản lý di tích.

Điện Hòn Chén, với vẻ đẹp hài hòa giữa thiên nhiên và kiến trúc, giữa nét cổ kính và hiện đại, giữa tín ngưỡng dân gian và văn hóa cung đình, xứng đáng là một điểm đến không thể bỏ qua trong hành trình khám phá xứ Huế. Nơi đây không chỉ là một di tích lịch sử - văn hóa với những câu chuyện và giai thoại ly kỳ, mà còn là chốn tâm linh thanh tịnh, giúp du khách tìm về sự bình yên trong tâm hồn. Hãy đến và tự mình khám phá những điều thú vị mà Điện Hòn Chén mang lại, để có một chuyến du lịch đầy ý nghĩa và trải nghiệm khó quên!