Đến Bảo tàng Gốm cổ sông Hương nghe câu chuyện gốm sứ Việt Nam qua từng thời đại

Giới thiệu chung về Bảo tàng Gốm cổ sông Hương

• Địa chỉ: 120 Nguyễn Phúc Nguyên, phường Hương Long, thành phố Huế.

• Giá vé: Người lớn: 50.000 VNĐ/người; Trẻ em (dưới 1,2m): miễn phí; Sinh viên: 30.000 VNĐ/người (cần xuất trình thẻ sinh viên)

• Giờ mở cửa: Tất cả các ngày trong tuần: 8h00 - 17h00

Ẩn mình bên bờ sông Hương thơ mộng, Bảo tàng Gốm cổ sông Hương tựa như một cỗ máy thời gian, đưa ta ngược dòng lịch sử, khám phá những tinh hoa văn hóa chìm sâu dưới lòng sông. Hơn 5000 hiện vật gốm cổ được trục vớt từ đáy sông, với niên đại trải dài từ thời Chàm, Sa Huỳnh đến thời Nguyễn, tựa như những mảnh ghép tái hiện bức tranh lịch sử sống động về vùng đất cố đô. Từ những chiếc bình gốm men ngọc bích thời Lý - Trần, đến những mảnh vỡ gốm hoa lam thời Nguyễn, mỗi hiện vật đều mang trong mình những câu chuyện lịch sử và giá trị văn hóa độc đáo.

Từ khi ra mắt, Bảo tàng Gốm cổ sông Hương nhanh chóng trở thành điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Không chỉ là nơi trưng bày, bảo tàng còn là không gian giao lưu, học hỏi và trải nghiệm, thu hút sự quan tâm của giới nghiên cứu lịch sử, văn hóa và những người yêu thích gốm sứ. Với những hoạt động đa dạng như triển lãm, hội thảo, workshop,... bảo tàng góp phần giới thiệu và quảng bá những giá trị văn hóa đặc sắc của gốm cổ sông Hương đến với công chúng. Hơn hết, Bảo tàng Gốm cổ sông Hương là minh chứng cho sự nỗ lực không ngừng nghỉ của những người tâm huyết, là câu chuyện đẹp về tình yêu quê hương, tâm huyết với di sản và khát vọng gìn giữ những giá trị văn hóa cho thế hệ mai sau.

Lịch sử hình thành và phát triển của Bảo tàng Gốm cổ sông Hương

Câu chuyện về Bảo tàng Gốm cổ sông Hương bắt đầu từ tình yêu sâu đậm của cố họa sĩ Thái Nguyên Bá dành cho vùng đất cố đô. Là người con Huế, chứng kiến những giá trị văn hóa dần bị thời gian vùi lấp, ông luôn trăn trở tìm cách gìn giữ di sản cho thế hệ sau. Trong những buổi chiều lang thang bên bờ sông Hương thơ mộng, ông nhận ra vô số mảnh gốm cổ ẩn mình dưới lớp phù sa. Ý tưởng về việc sưu tầm và bảo tồn những báu vật này dần hình thành từ đó.

Năm 1985, họa sĩ Thái Nguyên Bá bắt đầu hành trình lặn ngụp xuống lòng sông, tỉ mỉ tìm kiếm và trục vớt từng mảnh gốm vỡ. Đồng hành cùng ông là con gái, GS.TS Thái Kim Lan, người sau này tiếp nối tâm huyết của cha mình. Hơn 30 năm miệt mài, hai cha con đã sưu tầm được hơn 5000 hiện vật gốm cổ, có niên đại trải dài từ thời Chàm, Sa Huỳnh, Lê Sơ,... đến thời Nguyễn, tạo nên một bộ sưu tập vô cùng quý giá, phản ánh sinh động dòng chảy văn hóa của vùng đất kinh kỳ.

Ước mơ xây dựng một bảo tàng để trưng bày những báu vật sông Hương luôn cháy bỏng trong tim họa sĩ Thái Nguyên Bá. Tiếp nối tâm nguyện đó, GS.TS Thái Kim Lan đã quyết định xây dựng Bảo tàng Gốm cổ sông Hương ngay tại khu vườn nhà của gia đình - nơi được gọi với cái tên đầy thi vị "Lan Viên Cố Tích". Nhờ sự hỗ trợ của Quỹ văn hóa Thái Kim Lan, bảo tàng đã chính thức mở cửa đón khách tham quan vào ngày 17/4/2022, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong hành trình bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Huế.

Khám phá Bảo tàng Gốm cổ sông Hương

Bước vào Bảo tàng Gốm cổ sông Hương, bạn như lạc vào một thế giới khác, nơi thời gian dường như ngưng đọng, lưu giữ những tinh hoa văn hóa của đất Huế xưa. Hãy cùng khám phá những điều thú vị đang chờ đón bạn tại đây:

Không gian trưng bày độc đáo

Bảo tàng Gốm cổ sông Hương không chỉ là nơi lưu giữ những cổ vật quý giá mà còn là một không gian văn hóa đậm chất Huế, nơi giao thoa giữa lịch sử và nghệ thuật.

Nhà vườn Huế cổ kính: Ngay từ khi bước chân vào cổng, bạn sẽ được chào đón bởi không khí trong lành, xanh mát của "Lan Viên Cố Tích" - một ngôi nhà vườn Huế truyền thống. Kiến trúc nhà rường đặc trưng với những đường nét chạm trổ tinh xảo, mái ngói âm dương cổ kính, cùng với những hàng cau thẳng tắp, hồ nước trong veo, và những khóm hoa đua nhau khoe sắc, tất cả tạo nên một bức tranh thanh bình, giúp bạn tạm quên đi những ồn ào, náo nhiệt của cuộc sống thường nhật.

Khu trưng bày trong nhà: Hành trình khám phá bảo tàng sẽ đưa bạn qua nhiều căn phòng, mỗi phòng là một chủ đề riêng biệt, tái hiện lại câu chuyện về gốm sứ Việt Nam qua từng giai đoạn lịch sử.

• Gốm thời Tiền sử và Sơ sử: Căn phòng đầu tiên sẽ đưa bạn trở về thời kỳ sơ khai của lịch sử, nơi những mảnh gốm thô sơ, mộc mạc vẫn còn in đậm dấu ấn của người Việt cổ. Bạn sẽ được chiêm ngưỡng những chiếc nồi đất nung, những mảnh vỡ của bình, vò,... và cảm nhận được sự khéo léo của con người trong việc chế tác đồ gốm từ những nguyên liệu đơn giản.
• Gốm thời Chàm: Bước vào căn phòng tiếp theo, bạn sẽ được chiêm ngưỡng những hiện vật gốm Chăm với những hoa văn tinh xảo, độc đáo. Những chiếc bình, lọ, đĩa,... được trang trí bằng những họa tiết hình học, hình người, hình động vật,... thể hiện rõ nét văn hóa và nghệ thuật Chămpa.
• Gốm thời Lý - Trần - Lê: Giai đoạn này đánh dấu sự phát triển rực rỡ của gốm sứ Việt Nam với nhiều loại hình mới như gốm men ngọc, gốm hoa nâu, gốm hoa lam. Bạn sẽ được chiêm ngưỡng những chiếc bát, đĩa, ấm chén, lọ hoa,... với kiểu dáng và chức năng đa dạng, mang đậm dấu ấn thẩm mỹ của từng thời kỳ.
• Gốm thời Nguyễn: Căn phòng cuối cùng sẽ giới thiệu đến bạn những sản phẩm gốm sứ tinh xảo của thời Nguyễn. Từ những món đồ gia dụng quen thuộc như bát, đĩa, chén, tô,... đến những sản phẩm phục vụ cho việc thờ cúng như lư hương, chân đèn,... tất cả đều thể hiện sự phát triển vượt bậc của nghề gốm Huế dưới triều Nguyễn.

Khu trưng bày ngoài trời: Rời khỏi không gian trong nhà, bạn sẽ đến với khu trưng bày ngoài trời, nơi những hiện vật gốm cỡ lớn như lu, khạp, chum vại,... được bài trí hài hòa với thiên nhiên. Bạn có thể thong thả dạo bước dưới những tán cây xanh mát, ngắm nhìn những hiện vật gốm mang đậm dấu ấn thời gian, và cảm nhận được nét đẹp mộc mạc, gần gũi của gốm sứ xưa.

Chiêm ngưỡng bộ sưu tập hiện vật

Điều làm nên sức hút đặc biệt của Bảo tàng Gốm cổ sông Hương chính là bộ sưu tập hiện vật đồ sộ và đa dạng, mỗi món đồ như một cuốn sách nhỏ kể về lịch sử và văn hóa của vùng đất cố đô. 

Hơn 5000 hiện vật - Hơn 5000 câu chuyện: Bạn có biết, dưới lòng sông Hương thơ mộng kia không chỉ có nước chảy và phù sa, mà còn ẩn chứa cả một kho tàng lịch sử? Hơn 5000 hiện vật gốm cổ được trưng bày tại bảo tàng, tất cả đều được trục vớt từ lòng sông, mỗi món đồ là một câu chuyện lịch sử, một mảnh ghép văn hóa đang chờ bạn khám phá. Có những mảnh gốm vỡ vụn, mang dấu ấn thời gian, có những chiếc bình, chiếc bát còn nguyên vẹn, lưu giữ vẻ đẹp tinh xảo của một thời. Mỗi hiện vật đều mang trong mình những thông tin quý giá về đời sống, sinh hoạt, văn hóa và con người Huế xưa.

Đa dạng về chủng loại và loại hình: Bộ sưu tập hiện vật tại bảo tàng vô cùng đa dạng về chủng loại, từ gốm men với lớp men óng ánh, gốm hoa lam với họa tiết trang trí cầu kỳ, đến gốm đất nung mộc mạc, gần gũi. Các loại hình hiện vật cũng phong phú không kém, bao gồm:

• Đồ gia dụng: Bát, đĩa, chén, tô, ấm, chậu,... phản ánh đời sống sinh hoạt thường ngày của người dân Huế xưa.
• Đồ thờ cúng: Lư hương, chân đèn, bình hoa,... thể hiện tín ngưỡng và đời sống tâm linh của người Huế.
• Đồ trang trí: Lọ hoa, tượng, gạch ngói,... cho thấy gu thẩm mỹ và sự tinh tế trong nghệ thuật trang trí của người xưa.

Hành trình xuyên suốt lịch sử: Điều đặc biệt là bộ sưu tập hiện vật tại bảo tàng có niên đại trải dài từ thời Chàm, Sa Huỳnh (cách ngày nay khoảng 2.500 - 3.000 năm) đến thời Nguyễn (thế kỷ 19 - 20). Điều này cho phép bạn theo dõi sự phát triển của gốm sứ Huế qua từng giai đoạn lịch sử, từ những sản phẩm thô sơ ban đầu đến những tác phẩm nghệ thuật tinh xảo.

Tham gia các hoạt động trải nghiệm

Đến với Bảo tàng Gốm cổ sông Hương, bạn không chỉ được chiêm ngưỡng những hiện vật tĩnh lặng mà còn có cơ hội hòa mình vào không gian văn hóa sống động với những hoạt động trải nghiệm thú vị.

Bạn có tò mò về câu chuyện đằng sau những mảnh gốm cổ? Hãy dành thời gian xem những thước phim tư liệu quý giá tại bảo tàng. Những thước phim này sẽ đưa bạn trở về quá khứ, theo chân cố họa sĩ Thái Nguyên Bá và con gái ông trong hành trình tìm kiếm và trục vớt gốm cổ dưới lòng sông Hương. Bạn sẽ được chứng kiến những nỗ lực không mệt mỏi, tình yêu và tâm huyết của họ dành cho di sản văn hóa Huế, chắc chắn sẽ để lại trong bạn nhiều cảm xúc khó quên.

Trở thành nghệ nhân gốm với workshop làm gốm

Bạn muốn tự tay tạo ra những sản phẩm gốm của riêng mình? Hãy tham gia workshop làm gốm do bảo tàng tổ chức. Dưới sự hướng dẫn của các nghệ nhân lành nghề, bạn sẽ được trải nghiệm các công đoạn làm gốm truyền thống, từ nhào nặn đất sét, tạo hình, trang trí đến nung gốm. Đây là cơ hội để bạn thỏa sức sáng tạo, tìm hiểu về những kỹ thuật chế tác gốm cổ truyền và mang về những tác phẩm độc đáo do chính tay mình làm ra.

Bảo tàng thường xuyên tổ chức các buổi giao lưu với các nghệ nhân gốm, tạo cầu nối giữa những người yêu gốm và những người làm gốm. Đây là dịp để bạn được trò chuyện, trao đổi, học hỏi kinh nghiệm về nghệ thuật gốm sứ từ những người có kiến thức và tay nghề cao. Bạn cũng có thể tìm hiểu thêm về lịch sử, văn hóa và những câu chuyện thú vị liên quan đến gốm sứ Huế.

Lưu ý khi tham quan

Để có một trải nghiệm tham quan trọn vẹn, bạn cần lưu ý một số điều sau:

• Lựa chọn trang phục lịch sự, kín đáo, phù hợp với không gian văn hóa của bảo tàng. Nên mang giày dép thoải mái để thuận tiện cho việc di chuyển và tham quan.
• Giữ trật tự, nói chuyện nhỏ nhẹ để không làm ảnh hưởng đến những người xung quanh. Không chạy nhảy, nô đùa trong khu vực trưng bày
• Không chạm tay vào hiện vật, trừ khi có sự cho phép của nhân viên bảo tàng.
• Cẩn thận khi di chuyển gần các hiện vật, tránh va chạm gây hư hỏng.
• Không mang thức ăn, nước uống vào khu vực trưng bày.
• Được phép chụp ảnh trong bảo tàng, tuy nhiên không sử dụng đèn flash vì có thể ảnh hưởng đến hiện vật. Một số khu vực có thể hạn chế chụp ảnh, bạn nên chú ý các biển báo.
• Giữ gìn vệ sinh chung, không xả rác bừa bãi.
• Tuân thủ hướng dẫn của nhân viên bảo tàng.
• Không hút thuốc trong khuôn viên bảo tàng.
• Nếu có trẻ em đi cùng, cần quan sát và trông nom cẩn thận.
• Bảo tàng có cung cấp dịch vụ hướng dẫn viên (có tính phí). Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về các hiện vật và lịch sử bảo tàng, có thể sử dụng dịch vụ này.

Khám phá Bảo tàng Gốm cổ sông Hương là một hành trình trở về quá khứ đầy thú vị, nơi bạn có thể tìm hiểu về những giá trị văn hóa ẩn sâu trong lòng đất Huế. Chắc chắn bạn sẽ có những trải nghiệm đáng nhớ và thêm yêu mến vùng đất cố đô.