Cây đa làng Trung Nha: Chuyện "cụ cây" trăm tuổi khởi nguồn cảm hứng "Dế mèn phiêu lưu ký" của nhà văn Tô Hoài
09/10/2024
Cây đa làng Trung Nha (Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy, Hà Nội) không chỉ là biểu tượng của nét đẹp tín ngưỡng hào hùng mà còn là nơi lưu giữ những ký ức tuổi thơ, gắn bó với người dân từ thuở ấu thơ đến khi trưởng thành.
Sự tích về "cây đa bến nước"
Giữa lòng Hà Nội, có một cây đa cổ thụ đã chứng kiến biết bao thăng trầm lịch sử của người dân làng Trung Nha (Nghĩa Đô, Cầu Giấy). Từ thời vua Lê Thánh Tông đến nay, cây đa sừng sững trên đường Võ Chí Công vẫn lặng lẽ tỏa bóng, như một phần "linh hồn", tín ngưỡng không thể tách rời của người dân.
Không ai biết chính xác cây đa có từ bao giờ, ngay cả những bậc cao niên nhất làng. Nó đã lớn lên cùng bao thế hệ người Trung Nha, trở thành một phần ký ức tuổi thơ không chỉ của họ, mà còn của cha ông họ, như một chứng nhân lịch sử lặng lẽ.
Sừng sững giữa làng Trung Nha, cây đa cổ thụ cao khoảng 20 mét, thân cây đồ sộ đến mức phải cần đến 6, 7 người ôm mới hết. Dấu vết thời gian in hằn trên lớp vỏ sần sùi, cành lá sum suê tỏa bóng mát rợp cả một vùng. Đặc biệt, ngoài thân chính, cây đa còn mọc thêm hai thân phụ ở bên phải, tạo nên dáng vẻ hùng vĩ, độc đáo.
Mặc dù không có tên gọi chính thức, người dân thường gọi cây đa này là "cây đa bến nước" bởi xưa kia, bên cạnh gốc đa có một con suối lớn chảy qua.
Một giai thoại được người dân làng Trung Nha truyền tai nhau rằng, trước cổng làng xưa kia có một bia đá lớn bằng mặt bàn khắc chữ "Hạ Mã". Tương truyền, dù là vua chúa hay quan lại, khi đi qua cây đa để vào làng đều phải xuống ngựa, thể hiện sự tôn kính.
Ông Lê Văn Thành, 70 tuổi, một bậc cao niên ở làng Trung Nha chia sẻ: "Cây đa này phải hơn 100 năm tuổi rồi, từ thời ông bà tôi còn bé nó đã lớn như vậy. Thân bên trái là thân chính, còn thân phụ bên phải mọc ra từ rễ cây. Hai thân cây này có lá hơi khác nhau đấy."
Thời gian trôi qua, cây đa làng Trung Nha vẫn đứng đó, chứng kiến bao đổi thay của cuộc sống. Xưa kia, nơi đây không chỉ có cây đa cổ thụ, mà còn có đền ông Bụt linh thiêng nép mình bên gốc cây. Dưới bóng đa mát rượi, con suối nhỏ róc rách chảy, là nơi lũ trẻ thường rủ nhau ra tắm mát, vui đùa.
Cổng làng Trung Nha ngày ấy cũng thật uy nghi, sừng sững gần cây đa. Nhưng khi đường sá được mở mang, con suối bị lấp đi, đền ông Bụt cũng không còn nữa. Cổng làng to lớn năm nào cũng được thay bằng một chiếc cổng nhỏ hơn, như một kỷ vật gợi nhớ về quá khứ.
Gần kề cây đa là đình làng Trung Nha, nơi diễn ra những sinh hoạt cộng đồng quan trọng. Vào mỗi dịp lễ hội, dân làng lại tưng bừng kéo ra đây, mở hội, chơi cờ, giao lưu, gắn kết tình làng nghĩa xóm.
Bây giờ, mọi thứ xung quanh cây đa đều đã đổi khác, chỉ còn "cụ đa" vẫn hiên ngang, vững chãi, như người già trầm ngâm kể chuyện đời, chuyện người cho những ai muốn lắng nghe.
Cây đa cổ thụ khơi gợi trong ông Thành bao ký ức tuổi thơ tươi đẹp. Ngày ấy, mỗi khi cha mẹ bận đi làm đồng, lũ trẻ trong làng lại rủ nhau ra gốc đa chơi đùa. Nào là chơi đổ dế, nào là thi bắt bọ, tiếng cười nói rộn vang cả một góc trời.
Nhớ về những ngày tháng ấy, ông Thành hào hứng kể về nhà văn Tô Hoài: "Ít ai biết rằng, mẹ của nhà văn Tô Hoài sinh ra ở làng Trung Nha này đấy. Hồi bé, cậu ấy cũng nghịch ngợm lắm. Cậu ấy thường ra cánh đồng, chạy nhảy dưới gốc đa, rồi lấy ống đổ đầy nước để chơi trò đổ dế. Có lẽ chính những năm tháng tuổi thơ êm đềm nơi đây, với hình ảnh cây đa, cánh đồng, con dế, đã khơi nguồn cảm hứng để sau này ông ấy viết nên tác phẩm 'Dế Mèn phiêu lưu ký' nổi tiếng."
Nơi gửi gắm tâm linh của người dân
Cây đa làng Trung Nha không chỉ là một "cụ cây" già nua, mà còn là nơi gửi gắm niềm tin tâm linh của người dân. Giống như nhiều cây đa cổ thụ khác, người dân nơi đây đã lập bàn thờ, miếu thờ xung quanh gốc đa để tiện việc hương khói, cầu mong bình an, may mắn.
Ông Nguyễn Văn Đại, 65 tuổi, cho biết miếu thờ chính ở gốc đa đã có từ lâu đời. Gần đây, một gia đình đã phát tâm công đức, bỏ tiền ra tu sửa lại miếu thờ khang trang hơn. Không chỉ người dân trong làng, mà vào những ngày mùng một, ngày rằm, người dân ở các huyện lân cận như Đông Anh, Sóc Sơn cũng tìm đến đây để thắp hương, cầu nguyện. Điều này cho thấy cây đa làng Trung Nha không chỉ có ý nghĩa với người dân địa phương, mà còn là nơi linh thiêng được nhiều người biết đến và tôn kính.
Ông Đại chia sẻ thêm, tuy là nút giao thông trọng điểm, nhưng những vụ va chạm xảy ra ở đây thường không gây hậu quả nghiêm trọng. Nhiều người tin rằng, chính cây đa linh thiêng đã phù hộ, che chở cho họ.
Tuy nhiên, vào tháng 6 vừa qua, một nhánh cây đa lớn bất ngờ gãy đổ xuống đường, chắn ngang lối đi, gây ùn tắc giao thông kéo dài gần nút giao Bưởi - Võ Chí Công. Nguyên nhân được xác định là do nhánh cây bị mục ruỗng từ bên trong. May mắn, khi cành đa to gãy, đường vắng người qua lại nên không có thiệt hại.
Mặc dù nguyên nhân chính thức được xác định là do sâu bệnh, nhưng nhiều người dân lại cho rằng việc nhánh cây đa bị gãy cũng có một phần lỗi do con người.
Họ cho rằng, sau khi làm đường, phần rễ cây đã bị nén chặt xuống đất, không thể phát triển tự nhiên. Thêm vào đó, việc xây dựng miếu thờ và đổ bê tông xung quanh gốc cây đã vô tình ngăn nước mưa thấm xuống rễ, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cây.
Người dân lo lắng rằng, nếu không có biện pháp chăm sóc, bảo vệ phù hợp, "cụ đa" sẽ ngày càng yếu đi và có thể gặp phải những sự cố đáng tiếc khác.
Một số điểm du lịch tâm linh gần cây đa Trung Nha
Đền Quán Thánh
Đền Quán Thánh, hay còn gọi là Trấn Vũ Quán, tọa lạc bên Hồ Tây thơ mộng, là một trong "Thăng Long tứ trấn" - bốn ngôi đền linh thiêng trấn giữ bốn cửa ngõ kinh thành xưa. Được xây dựng từ thời Lý Thái Tổ (1010), đền thờ Huyền Thiên Trấn Vũ, vị thần trấn giữ phương Bắc.
Kiến trúc đền mang đậm nét truyền thống, với cổng tam quan, sân rồng, tam cấp, tiền tế, trung tế và hậu cung. Điểm nhấn của đền là bức tượng Huyền Thiên Trấn Vũ bằng đồng đen cao gần 4 mét, nặng 4 tấn, được đúc từ năm 1677, là một trong những pho tượng đồng lớn và đẹp nhất Việt Nam.
Chùa Trấn Quốc
Nằm yên bình trên một hòn đảo nhỏ phía Đông Hồ Tây, chùa Trấn Quốc là ngôi chùa cổ kính nhất Hà Nội với lịch sử gần 1.500 năm. Chùa được xây dựng từ thời Tiền Lý, ban đầu có tên là Khai Quốc.
Trải qua nhiều biến động lịch sử, chùa Trấn Quốc vẫn giữ được nét kiến trúc độc đáo với những tầng mái cong vút, những pho tượng cổ kính và không gian thanh tịnh. Ngôi chùa nổi tiếng với Bảo tháp lục độ đài sen 11 tầng, cao 15m, mỗi tầng có 6 ô cửa hình vòm, trong mỗi ô đặt một pho tượng Phật A Di Đà bằng đá quý.
Chùa Trấn Quốc không chỉ là điểm đến tâm linh quan trọng của người dân Hà Nội mà còn là điểm tham quan thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước, bởi vẻ đẹp cổ kính và vị trí thơ mộng bên Hồ Tây.
Chùa Hà
Nằm nép mình trong con ngõ nhỏ phố Chùa Hà (quận Cầu Giấy), chùa Hà, hay Thánh Đức tự, là ngôi chùa cổ kính nổi tiếng linh thiêng về cầu duyên. Chùa được xây dựng từ thời vua Lê Thánh Tông, gắn liền với truyền thuyết về một vị tướng nhà Lê có tên là Nguyễn Quý Công.
Chùa Hà sở hữu kiến trúc độc đáo, với cổng tam quan hai tầng, mái ngói cổ kính rêu phong. Bên trong chùa, không gian thanh tịnh, trang nghiêm với nhiều pho tượng Phật, Bồ Tát được bài trí tinh tế.
Dù không thờ thần Tơ Nguyệt, nhưng chùa Hà vẫn thu hút rất đông người dân, đặc biệt là các bạn trẻ đến cầu duyên, cầu bình an. Người ta tin rằng, với lòng thành tâm, những mong ước về tình duyên sẽ được chư Phật chứng giám.
Crystal Bay Tourism Group - Cùng trải nghiệm, cùng yêu thương!
Với sứ mệnh mang đến những trải nghiệm du lịch trọn vẹn nhất, chúng tôi không ngừng cập nhật những thông tin du lịch hữu ích và giới thiệu những điểm đến hấp dẫn tại Việt Nam và trên thế giới. Với nhiều năm kinh nghiệm, Crystal Bay tự hào là đơn vị uy tín, luôn đặt sự hài lòng của khách hàng lên hàng đầu. Hãy để chúng tôi giúp bạn lên kế hoạch cho chuyến đi hoàn hảo của mình.
Thành phố Seoul và Tổ chức Du lịch Seoul (Hàn Quốc) tổ chức roadshow tại TP.HCM nhằm quảng bá du lịch y tế, thu hút du khách Việt đến khám chữa bệnh và trải nghiệm dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại Hàn Quốc.
TP Hà Nội sẽ chỉnh trang, mở rộng quảng trường Ba Đình để tổ chức lễ diễu binh, diễu hành cấp quốc gia nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
Ốc Nha Trang không chỉ là món ăn quen thuộc với người dân bản địa mà còn là “đặc sản” khiến du khách mê mẩn. Nhờ độ tươi ngon và cách chế biến đậm vị, các món ốc nơi đây luôn nằm trong danh sách phải thử, khiến thực khách không ngại lặn lội tìm đến những quán ốc nổi tiếng để thưởng thức.
Du lịch Đồng Tháp 1 ngày nên đi đâu để vừa tiết kiệm thời gian vừa trải nghiệm trọn vẹn cảnh đẹp và đặc trưng văn hóa? Dưới đây là 5 địa điểm nổi bật, phù hợp cho chuyến đi ngắn nhưng đáng nhớ.
Mũi Né và Vũng Tàu là hai điểm du lịch biển nổi tiếng, thu hút đông đảo du khách ghé thăm. Nhu cầu di chuyển giữa hai địa điểm này ngày càng tăng, kéo theo sự quan tâm lớn về quãng đường và thời gian di chuyển. Vậy từ Vũng Tàu đi Mũi Né bao nhiêu km? Cùng tìm hiểu chi tiết ngay sau đây.
Nếu Đà Lạt đã quá quen thuộc, thì ngay tại vùng Đông Bắc có một "phiên bản" khác, hoang sơ và đầy cuốn hút, được mệnh danh là "Đà Lạt của vùng Đông Bắc" - đó chính là đỉnh Mẫu Sơn, Lạng Sơn.
Sơn Kiều là khu du lịch sinh thái nổi bật ở Quảng Bình, thu hút du khách bởi thác nước, rừng nguyên sinh và nhiều hoạt động dã ngoại thú vị. Bài viết này sẽ cung cấp cẩm nang chi tiết giúp bạn khám phá trọn vẹn vẻ đẹp nơi đây.
Tối 13/6, TP. Quy Nhơn (Bình Định) tưng bừng khai mạc Lễ hội Du lịch Hè 2025 với chủ đề “Quy Nhơn – Thiên đường biển, Khát vọng vươn xa”, mở đầu cho chuỗi sự kiện sôi động suốt mùa hè.
Các cuộc xung đột ở Israel, Iran, Nga và Ukraine đã biến không phận các khu vực này thành những vùng chiến sự thực sự. Bầu trời không còn là hành lang an toàn mà đã trở thành một phần của chiến trường, gây ra những rủi ro chết người cho các hãng hàng không và du khách toàn cầu.
Phú Quốc, hòn đảo ngọc của Việt Nam, từ lâu đã trở thành thiên đường nghỉ dưỡng với những bãi biển trong xanh, bờ cát trắng mịn và thiên nhiên trù phú. Để chuyến đi thêm phần trọn vẹn, việc lựa chọn một nơi lưu trú đẳng cấp, tiện nghi nhưng có mức giá hợp lý là điều rất quan trọng.
Căng thẳng leo thang giữa Israel và Iran đã gây ra hỗn loạn cho hoạt động hàng không trên khắp Trung Đông, tạo ra một cuộc khủng hoảng cho hàng ngàn du khách.
Ninh Thuận, mảnh đất của nắng và gió, không chỉ nổi tiếng với những vịnh biển xanh ngắt, những đồi cát mênh mông hay vườn nho trĩu quả, mà còn ẩn chứa những "viên ngọc" hoang sơ chờ đợi bước chân khám phá.
Vừa qua, nhiều hãng hàng không đã phải điều chỉnh đường bay để tránh xa phần lớn không phận Trung Đông sau khi các cuộc tấn công của Israel vào các địa điểm tại Iran buộc họ phải hủy hoặc chuyển hướng hàng nghìn chuyến bay.
Khi cái nóng oi ả của mùa hè trở nên gay gắt, việc tìm về không gian trong lành, mát mẻ là lựa chọn hàng đầu của nhiều người. Cách Hà Nội không xa, Hòa Bình là điểm đến lý tưởng với vẻ đẹp hùng vĩ của núi non, sự thơ mộng của lòng hồ và nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc.
Châu Âu không chỉ nổi tiếng với những thành phố cổ kính hay công trình kiến trúc vĩ đại, mà còn sở hữu những vịnh biển đẹp đến nao lòng, nơi sắc xanh của trời và biển hòa quyện thành một.
Sân bay Tân Sơn Nhất (TP.HCM) không chỉ là cửa ngõ hàng không quan trọng bậc nhất phía Nam mà còn là khu vực tập trung nhiều lựa chọn ẩm thực phong phú, sẵn sàng phục vụ hành khách trước mỗi chuyến bay hay ngay khi vừa hạ cánh.
Những quán cà phê tại TP. Bến Tre không chỉ mang đến hương vị cà phê đậm đà mà còn là không gian lý tưởng để thư giãn, trò chuyện hay làm việc giữa nhịp sống nhẹ nhàng, bình yên của miền Tây.
Phú Quốc, đảo ngọc của Việt Nam, luôn là điểm đến mơ ước mỗi khi hè về. Với những bãi biển trong như pha lê, bờ cát trắng mịn màng và hệ sinh thái đa dạng, nơi đây ngày càng khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch cao cấp với sự xuất hiện của hàng loạt khu nghỉ dưỡng đẳng cấp quốc tế.