Cảm nhận nét đẹp văn hoá Chăm Pa độc đáo từ Lễ hội Rija Nagar Ninh Thuận

Bài viết sau đây sẽ giới thiệu về lễ hội Ninh Thuận độc đáo này để bạn có thể hiểu rõ hơn về văn hóa của người Chăm.

Lễ hội Rija Nagar ở Ninh Thuận tổ chức vào thời gian nào?

Lễ hội Rija Nagar được người Chăm tổ chức rất sôi nổi vào tháng giêng lịch Chăm hàng năm. Bởi đây là một trong những lễ hội lớn quan trọng nhất trong năm của đồng bào dân tộc này. Lễ hội Rija Nagar mang đậm nét văn hóa tín ngưỡng dân gian của người Chăm Bà La Môn và Chăm Muslim ở cả hai tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận. Vì vậy, nhắc đến lễ hội nổi tiếng ở Ninh Thuận, không thể không nhắc đến lễ hội Rija Nagar độc đáo.

Người Chăm thường tổ chức nhiều lễ hội trong năm nhưng quan trọng nhất phải kể đến lễ hội Rija Nagar ở Ninh Thuận. Lễ hội này được tổ chức với mục đích cầu mong mưa thuận gió hòa, cây cối xanh tươi, muông thú sinh trưởng tốt để con người có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Mọi điều ác sẽ bị loại bỏ để nhường chỗ cho sự may mắn, tốt lành.

Vì vậy, đối với người Chăm ở Ninh Thuận, Rija Nagar là lễ hội được mong đợi nhất trong năm. Mỗi khi lễ hội Rija Nagar được tổ chức, người dân ở đây lại chào đón rất nhiều du khách từ khắp nơi trên thế giới đến tham dự.

Hoạt động lễ hội Rija Nagar

Lễ hội Rija Nagar ở Ninh Thuận sẽ diễn ra trong vòng 2 ngày. Đối với cộng đồng người Chăm Ahier chịu ảnh hưởng của Bà La Môn, lễ hội Rija Nagar sẽ được tổ chức vào thứ Tư và thứ Năm. Đối với cộng đồng người Chăm Awal do ảnh hưởng của đạo Hồi nên lễ hội sẽ diễn ra vào thứ Năm và thứ Sáu. Việc tính ngày lễ sẽ được tính theo ngày lẻ trong tháng Giêng.

Lễ hội Ninh Thuận này sẽ được tổ chức bởi Maduen và ông Ka ing tại nhà lễ Kajang. Nhà lễ Kajang của người Chăm được xây dựng bằng những tấm tre đan kết hợp với mái lợp và chỉ có một lối vào hướng về phía Đông. Bên trong nhà lễ được trang trí bằng những tấm ván trắng nhằm mục đích tượng trưng cho bầu trời bao la rộng lớn. Còn phía Tây sẽ có mái che tượng trưng cho cuộc sống, công việc thường nhật của người dân. Lễ hội Rija Nagar còn có sự tham gia đặc biệt của nghệ sĩ thổi kèn Saranai và tay trống Ginăng. 

Nội dung tổ chức trong lễ hội Rija Nagar được người Chăm gói gọn trong câu tục ngữ, ngày cúng gà, ngày thờ dê. Lễ hội này được tổ chức nhằm tẩy trừ những điều không may mắn của năm cũ.

Ngày thứ nhất

Ngày đầu tiên của lễ hội Rija Nagar ở Ninh Thuận được gọi là ngày cúng thần mới. Vào ngày này, người Chăm sẽ chuẩn bị đầy đủ lễ vật để bày lên bàn tổ. Lễ vật của làng gồm có trầu, trứng, rượu, xôi, thịt gà và chuối.

Lễ hội sẽ bắt đầu khi tiếng trống và tiếng kèn Saranai vang lên. Kết hợp với đó là điệu múa truyền thống của ông Ka ing. Ông Ka ing sẽ thường xuyên biến hình và thay đổi trang phục cho phù hợp với việc hóa thân thành các vị thần khác nhau. Hỗ trợ cho điệu nhảy này của ông Kaing là hai nhạc công đánh trống và thổi kèn sẽ chơi những bài thánh ca huyền thoại của mỗi vị thần.

Thầy Maduen vừa vỗ nhẹ vào chiếc trống trong tay vừa hát thánh ca ca ngợi công ơn thần linh đã giúp đỡ người dân nơi đây có cuộc sống ấm no, bình yên. Tiếp theo, ông Maduen sẽ tiến hành cúng dường mời họ đến dự lễ. Đồng thời, những người có mặt sẽ vỗ tay để cổ vũ cho Maduen trong các nghi lễ lễ hội.

Trong số những người trực tiếp tham gia lễ hội Rija Nagar ở Ninh Thuận, ông Ka ing được coi là trung tâm tiêu biểu của lễ hội và cũng là đại diện cho cộng đồng người Chăm cầu nguyện thần linh mang lại may mắn và tốt đẹp trong cuộc sống.

Điều đặc biệt trong ngày đầu tiên của lễ hội Rija Nagar là tất cả các vị thần từ cũ đến mới sẽ được mời đến tham dự buổi lễ. Bởi đó là truyền thống uống nước nhớ nguồn từ bao đời nay mà người Chăm luôn noi theo và ghi nhớ.

Ngoài ra, người Chăm chủ yếu sống bằng nghề nông. Vì vậy, khi tổ chức lễ hội, người Chăm sẽ mời các vị thần của họ như thần đất, thần mặt trời, thần nước, thần biển và thần núi đến dự lễ. Mỗi vị thần đều có ý nghĩa tâm linh vô cùng quan trọng đối với người Chăm. Vì vậy, tùy theo từng vị thần sẽ có những bài thánh ca riêng gắn liền với truyền thuyết đó. Đây được coi là cách tưởng nhớ mà người Chăm gửi tới các vị thần của mình.

Ngày thứ hai của lễ hội

Vào ngày thứ hai của lễ hội Rija Nagar ở Ninh Thuận, người đại diện sẽ tiến hành lễ cúng của người Hồi giáo. Các món mặn sẽ được chuẩn bị để cúng các đền thờ và các vị anh hùng dân tộc.

Sau khi kết thúc nghi lễ Rija, con búp bê làm từ bột gạo gồm một đôi nam nữ sẽ được thả xuống sông qua đó để truyền tải thông điệp, mong muốn của người dân cầu nguyện cho một cuộc sống bình yên, hạnh phúc.

Lễ hội Rija Nagar ở Ninh Thuận là một trong những sinh hoạt văn hóa, tôn giáo nổi tiếng của người Chăm. Lễ hội này khi kết hợp với các điệu múa Chăm đặc trưng sẽ tạo nên không khí sôi động, vui nhộn. Vì vậy, nếu có dịp du lịch Ninh Thuận  vào thời điểm giao mùa giữa mùa mưa và mưa khô, hãy dành thời gian để khám phá lễ hội độc đáo này. Đây là lễ hội góp phần rất lớn vào việc gìn giữ, bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của người Chăm.