Sở hữu vẻ đẹp riêng vừa huyền bí vừa dịu dàng, “nàng Tiên” giữa lòng Nha Trang đang dần dần trở thành điểm dừng chân lý tưởng của hàng ngàn du khách. Nằm ở phía Tây Bắc thành phố, núi Cô Tiên như một dấu ấn mơ mộng giữa cảnh biển trời. Từ đỉnh cao nhất, cả Nha Trang hiện ra rực rỡ, khoáng đạt và mê hoặc lòng người.
Ẩn mình ở phía Tây Bắc thành phố, núi Cô Tiên không chỉ nổi bật bởi phong cách trầm mặc giữa đất trời Nha Trang mà còn gây tò mò bởi những truyền thuyết nhân vật màu linh thiêng và văn. Mỗi ngọn, mỗi khe đá nơi đây đều gắn với một câu chuyện kỳ bí được lưu truyền từ đời này sang đời khác, làm nên linh hồn riêng biệt cho “nàng Tiên của xứ Trầm hương”.
Người xưa kể lại rằng, thuở khai thiên thiên lập địa, có một nàng tiên hoa trần du xuân. Khi bay qua vùng đất Mường Khương, nàng bị hấp bởi vẻ đẹp sơn thuỷ hữu tình, thung lũng mộng mơ và những dòng thác cuộn xoáy. Nói mê cảnh sắc, nàng lưu lại trần gian, chọn đỉnh núi cao làm nơi ngắm cảnh và soi mình giữa thiên nhiên.
Chính vì thế, bà con gọi nơi đây là núi Cô Tiên. Và điều kỳ lạ thay, trên đỉnh núi cao hơn 1.600m, tồn tại một phiến đá lớn có hình chiếc bàn, bên cạnh là bệ đá thiếu nữ ngồi, mặt quay về hướng Bắc, như đang quan sát và bảo vệ vùng đất rộng lớn bên dưới. Bốn ghế đá nhỏ xung quanh được ví như hình bốn chàng trai rồng chầu, canh giữ cho nàng.
Không xa đó là nước tiên, xung quanh năm trong thon gọn, sâu đúng 0,5m, không bao giờ cạn. Theo lời kể dân gian, nơi đây từng là chốn dạo chơi của các nàng tiên trời. Cứ vào mồng Một và ngày Rằm hàng tháng, nàng Tiên lại bay xuống trần gian, ngồi trên đá, soi mình bên giếng nước, giữa tiếng chim hót ngáy lo và điệu múa ngộ của những loài sóc lâu màu. Khi mặt trời dần khuất sau dãy núi Tây, nàng lại hóa mây bay về trời...
Trong một câu chuyện khác mang đầy màu sắc bi tráng, người ta kể về một vị tướng tài thời xưa cùng người vợ hiền đức sống dưới chân núi. Khi ông lên đường ra trận đất nước, bà ở lại quê nhà một mình, hiển cường chờ đợi. Nhưng rồi tai họa nhập vào – người vợ bị kẻ gian xâm hại. Không khuất phục, bà đã chọn cách hy sinh cơ thể mình để giữ kín danh sách.
Khi về biết tin dữ, người chồng đau không nguôi. Trong cơn tuyệt vọng, ông nguyện trời đất hóa thân vợ thành núi, mãi mãi canh giữ đất từ điều ác. Lời linh nguyện ứng: thân thể người vợ hóa thành ba đỉnh núi chụm lại, uy béo như hình bóng thiếu nữ gác núi, giữ đất. Dân làng xúc động, từ đó gọi nơi ấy là núi Cô Tiên – để tưởng nhớ một người phụ nữ đức hạnh và tình yêu vĩnh cửu.
Khác với hai truyền thuyết gắn kết với núi rừng, câu chuyện thứ ba lại bắt nguồn từ biển cả Nha Trang. Tương truyền, xưa kia vùng biển nơi đây từng là một con quỷ biển hung thú cầm giữ, không cho ngư dân ra khơi. Biển đầy tôm cá nhưng dân đói khổ, kêu cứu vang đến tận trời cao.
Một nàng tiên trên trời xanh cảm thương, liền hạ phàm, quyết chiến với quỷ dữ cứu dân. Trận chiến bùng nổ kéo dài nhiều ngày đêm, cuối cùng nàng chiến thắng, quỷ biển tan xác thành các đảo và hòn đảo ngoài khơi. Tuy nhiên, nàng Tiên cũng mất sức, hóa thân thành dãy núi Cô Tiên, vươn mình bảo vệ mảnh đất Nha Trang trù phú đến ngày nay.
Núi Cô Tiên là một cụm núi độc tố gồm ba đỉnh liên hoàn, trải nghiệm dài xuyên như một bức tượng thiên nhiên được bàn tay tạo hóa chất nên giữa trời đất Nha Trang. Trong đó, đỉnh thấp nhất cao khoảng 200m, và đỉnh cao nhất vươn tới độ cao 400m so với mực nước biển, tạo ra một độ dốc hài hòa, vừa dễ tiếp cận, vừa mang phong cách hùng hùng vĩ.

Từ xa nhìn lại, vẻ đẹp ba đỉnh cao kết hợp một cách kỳ lạ và đầy nghệ thuật, tạo cả khối núi hiện lên như bóng của một thiếu nữ nằm nghiêng, đầu giường cao hướng về bầu trời, đôi mắt sau như đang mơ mộng theo dõi theo mây bay. Mái tóc nàng, theo cảm nhận của bao người, như buông dài, tung bay trong gió, chuyển xuống dốc núi một cách mềm mại, tạo nên những đường cong tip cảm và duyên dáng thở có trong cảnh sắc thiên nhiên.
Chính hình ảnh đó – nửa thực, nửa mộng – đã tạo núi Cô Tiên trở thành biểu tượng thi vị trong lòng người dân bản địa và du khách phương xa. Không chỉ là một kỳ quan địa hình, cụm núi này còn mũi mở bao câu chuyện Huyền thoại về các nàng tiên lông trần, về sự gắn bó giữa con người với đất trời qua những truyền thuyết xưa được truyền truyền qua bao thế hệ.