Vĩnh Long nổi tiếng với những cù lao trù phú, vườn cây trái sum suê và các khu du lịch sinh thái hấp dẫn. Bên cạnh đó, nơi đây còn ghi dấu với nhiều công trình tâm linh đặc sắc như chùa Phù Ly, Văn Thánh Miếu, Chùa Ông… Trong đó, chùa Phù Ly mang kiến trúc Khmer độc đáo, là điểm đến thanh bình và đầy ấn tượng cho du khách thập phương.
Nếu Chùa Phật Ngọc Xá Lợi mang vẻ đẹp như một cổ trấn giữa miền Tây sông nước thì chùa Phù Ly lại nổi bật với kiến trúc Khmer đặc trưng, phản ánh đậm nét đời sống văn hóa tinh thần của cộng đồng người Khmer nơi đây. Tọa lạc giữa không gian yên bình, chùa Phù Ly là điểm đến tâm linh thu hút đông đảo du khách thập phương đến chiêm bái và khám phá mỗi năm.
Bao quanh ngôi chùa là những hàng thốt nốt vươn cao, xen lẫn cây cổ thụ tỏa bóng mát, tạo nên không gian thanh tịnh, dễ chịu và gợi cảm giác an yên cho bất kỳ ai ghé thăm. Không chỉ có cảnh quan hữu tình, chùa còn gây ấn tượng bởi kiến trúc đặc sắc – sự giao thoa hài hòa giữa phong cách Khmer với những ảnh hưởng tinh tế từ Ấn Độ, Thái Lan và Campuchia.
Chính sự hòa quyện này đã tạo nên một công trình vừa lạ mắt, vừa mang chiều sâu văn hóa mà hiếm nơi nào ở Vĩnh Long có được. Đến chùa Phù Ly không chỉ là hành trình tìm về chốn tĩnh lặng, mà còn là cơ hội để chiêm ngưỡng một di sản văn hóa sống động giữa lòng miền Tây – nơi gìn giữ bản sắc dân tộc Khmer trong từng đường nét, mái vòm và tượng thờ.
Nếu bạn xuất phát từ miền Bắc hoặc miền Trung, cách nhanh nhất để đến Vĩnh Long là bay vào TP.HCM, sau đó di chuyển tiếp bằng xe khách hoặc xe máy, do Vĩnh Long hiện chưa có sân bay.
Từ TP.HCM, bạn có thể bắt xe khách với giá khoảng 100.000–120.000 đồng/lượt, thời gian di chuyển khoảng 3 tiếng. Nếu đi xe máy, từ trung tâm Vĩnh Long, bạn hướng về thị xã Bình Minh, chạy theo Quốc lộ 54 khoảng 10 phút đến cổng chào ấp Phù Ly, sau đó đi tiếp 2 km là đến chùa Phù Ly nằm bên trái đường.
Chùa Phù Ly được xây dựng vào năm 1672, gắn liền với quá trình người Khmer đến khai hoang, lập nghiệp tại vùng đất Đông Thành từ năm 1653. Từ những ngày đầu gian khó, ngôi chùa đã trở thành trung tâm tinh thần và văn hóa của cộng đồng người Khmer Nam Bộ, mang đậm dấu ấn kiến trúc và tín ngưỡng đặc trưng của dân tộc này.
Ban đầu, chùa chỉ rộng khoảng 2ha và được dựng lên giữa vùng đất hoang vu, vắng bóng người do thú dữ thường xuyên xuất hiện. Theo lời kể của các vị sư trụ trì, để bảo vệ ngôi chùa và cộng đồng, các vị sư đã lập đàn trấn yểm, cầu an, sau đó thú dữ dần biến mất, mở đường cho cuộc sống ổn định hơn.
Trải qua nhiều thế kỷ, chùa Phù Ly đã được trùng tu và mở rộng, dần trở nên khang trang, bề thế như ngày nay. Không chỉ là nơi sinh hoạt tâm linh, chùa còn là biểu tượng cho sức sống bền bỉ và bản sắc văn hóa Khmer vẫn được gìn giữ giữa lòng miền Tây sông nước.
Vĩnh Long là vùng đất giàu bản sắc văn hóa tâm linh, nơi quy tụ nhiều ngôi chùa mang nét kiến trúc đặc trưng. Trong đó, chùa Phù Ly nổi bật như một tác phẩm nghệ thuật kiến trúc độc đáo, kết tinh tinh thần tôn giáo và văn hóa của người Khmer Nam Bộ.
Điểm đặc biệt của chùa Phù Ly nằm ở sự giao thoa hài hòa giữa ba nền kiến trúc: Ấn Độ, Thái Lan và Campuchia. Sự kết hợp tinh tế này tạo nên vẻ đẹp vừa cổ kính, vừa tỉ mỉ và trang nghiêm, thể hiện rõ nét qua từng chi tiết trang trí, từ mái ngói cong vút đến các phù điêu đắp nổi sống động.
Ngay từ cổng vào, du khách đã bị cuốn hút bởi không gian thanh tịnh được bao bọc bởi những hàng sao, dầu và thốt nốt cổ thụ. Bên trong khuôn viên là các công trình tiêu biểu như: cổng chùa, chánh điện, sala, trai đường, tháp cốt, tượng Phật nằm và lò hỏa táng.
Chánh điện là điểm nhấn quan trọng nhất, vừa linh thiêng vừa mang giá trị thẩm mỹ cao. Trên mái chánh điện, hình tượng rồng uốn lượn ngẩng đầu hướng về hai bên thể hiện sự bảo hộ và thiêng liêng. Phía dưới mái, những bức phù điêu nữ thần Kây No với vẻ đẹp dịu dàng được chạm khắc tỉ mỉ cùng với hình tượng chim thần Krut – biểu tượng thiêng liêng của văn hóa Khmer – xuất hiện dày đặc trên các mảng tường, góp phần tạo nên không gian uy nghi và huyền bí.
Bước vào bên trong chánh điện, tượng Đức Phật Thích Ca tọa thiền trên tòa sen được đặt ở vị trí trung tâm, xung quanh là các bích họa tinh xảo mô tả những tích truyện Phật giáo, được thể hiện sinh động trên trần, tường, cột và hiên. Những họa tiết như rồng, rắn, hoa lá và chim muông đều mang tính biểu tượng, phản ánh quan niệm tôn giáo và triết lý nhân sinh sâu sắc.
Một điểm nhấn không thể bỏ qua khác là quần thể kiến trúc cột cờ giữa khuôn viên rộng lớn. Cột cờ được xây dựng trên ba lớp tam cấp, trong đó lớp thấp nhất có diện tích lớn nhất và được trang trí bằng tám tượng sư tử ở bốn hướng, tượng trưng cho sự uy nghi và bảo vệ ngôi chùa.
Chùa Phù Ly không chỉ là nơi sinh hoạt tín ngưỡng mà còn là một biểu tượng văn hóa – nghệ thuật, lưu giữ tinh thần và tâm hồn của người Khmer giữa lòng miền Tây sông nước. Đây chắc chắn là điểm đến không thể bỏ lỡ trong hành trình khám phá Vĩnh Long của bất kỳ du khách nào, đặc biệt là những gia đình yêu thích sự kết hợp giữa tâm linh và nghệ thuật kiến trúc truyền thống.