Chạm vào hồn gốm cổ truyền ở Lư Cấm – Làng nghề hơn 200 năm tuổi tại Nha Trang

Đặt chân đến làng gốm Lư Cấm, du khách như được tách khỏi nhịp sống hối hả thường ngày, bước vào một không gian đậm chất xưa cũ và trầm lặng. Ở đây, thời gian như ngưng đọng trong tiếng lạch cạch của cối xay, mùi đất sét nồng nàn và những mái nhà gạch phủ rêu. Mỗi góc nhỏ đều phảng phất vẻ mộc mạc, cổ kính, mang một sức hút rất riêng của làng nghề hơn hai thế kỷ tuổi.

Làng gốm Lư Cấm ở đâu?

Tọa lạc tại thôn Lư Cấm, xã Ngọc Hiệp, cách trung tâm thành phố Nha Trang chưa đầy 4km, làng gốm Lư Cấm là điểm đến mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống. Chỉ mất khoảng 10 phút di chuyển bằng xe, du khách đã có thể rời xa phố thị náo nhiệt để tìm đến một không gian mộc mạc, đậm hương đất và khói lò.

Dù được biết đến với tên gọi là “làng gốm”, nhưng ngày nay, nơi đây chủ yếu tập trung sản xuất một dòng sản phẩm duy nhất: Lò đất nung. Qua bao thăng trầm của thời cuộc, khi bếp gas, bếp điện dần thay thế các vật dụng nấu nướng truyền thống, người dân Lư Cấm vẫn giữ vững ngọn lửa nghề. Từng chiếc lò đất không chỉ là phương tiện sinh nhai mà còn là kết tinh của ký ức, là di sản sống được truyền từ đời này sang đời khác.

Nghề làm lò đất nung ở Lư Cấm không cầu kỳ về hình thức, nhưng lại đòi hỏi sự tỉ mỉ, sức bền và đôi bàn tay lành nghề. Những khối đất sét được nhào nặn, đập, tạo hình, phơi nắng, rồi đưa vào lò nung rực lửa – tất cả đều mang theo hơi thở của một làng nghề đã tồn tại suốt nhiều thế hệ. Chính sự bền bỉ ấy đã góp phần tạo nên bản sắc rất riêng cho Lư Cấm giữa lòng thành phố biển hiện đại.

Dấu ấn hơn 200 năm làng nghề đất nung

Làng gốm Lư Cấm có lịch sử lâu đời, dù không rõ mốc thời gian hình thành cụ thể. Qua hơn 200 năm tồn tại và phát triển, nghề làm gốm – đặc biệt là lò đất nung – đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống người dân nơi đây.

Dù không gian sản xuất đã thu hẹp theo thời gian, người dân Lư Cấm vẫn giữ gìn và truyền nghề qua nhiều thế hệ. Ngày nay, làng gốm không chỉ là nơi sản xuất, mà còn là điểm đến văn hóa độc đáo, nơi du khách có thể chiêm ngưỡng sản phẩm thủ công truyền thống và cảm nhận nhịp sống yên bình cùng tinh thần gắn bó bền bỉ với nghề của người dân địa phương.

Khám phá những gì tại làng gốm Lư Cấm?

Quy trình thủ công tỉ mỉ

Tại làng gốm Lư Cấm, mỗi chiếc lò đất nung được tạo nên từ quy trình thủ công tỉ mỉ. Đất sét được chọn kỹ, xay nhuyễn, nhào mịn rồi đúc theo khuôn cố định. Người thợ khéo léo tạo dáng thân lò, cửa lò, vỉ lót và chân đế, sau đó dùng tôn giữ khuôn trước khi đem phơi nắng.

Khi lò khô đạt chuẩn, nghệ nhân gắn thêm quai cầm, phủ lớp đất sét đặc bên ngoài để tăng độ bền. Cuối cùng, sản phẩm được nung liên tục 20 tiếng, cho ra thành phẩm màu đỏ gạch đặc trưng – bền chắc, mộc mạc và giữ nhiệt tốt.

Dù cuộc sống hiện đại thay đổi, nghề làm lò đất nung vẫn bền bỉ tồn tại. Các sản phẩm của Lư Cấm không chỉ phục vụ sinh hoạt thường ngày mà còn góp mặt trong nhiều lễ hội, giữ gìn hồn cốt văn hóa truyền thống của vùng đất Nha Trang.

Những sản phẩm gốm mang dấu ấn Lư Cấm

Làng gốm Lư Cấm từ lâu nổi tiếng với các sản phẩm thủ công đa dạng như chum, vại, lò đất, bình, nồi… – những vật dụng quen thuộc trong đời sống người Việt. Thời kỳ hưng thịnh, gốm Lư Cấm từng được chất đầy trên thuyền xuồng, xuôi theo sông Cái để phân phối đến các tỉnh lân cận như Phan Rang, Phú Yên.

Khi giao thông phát triển, hình ảnh những gánh hàng rong gốm theo xe máy, xe đạp tỏa đi khắp miền Trung trở nên quen thuộc. Việc này không chỉ mở rộng thị trường tiêu thụ, mà còn góp phần đưa tên tuổi làng gốm Lư Cấm vang xa, trở thành một trong những thương hiệu gốm truyền thống tiêu biểu của Nha Trang.

Sản phẩm ở đây nổi bật nhờ sử dụng đất sét Vĩnh Thạnh – loại đất có độ dẻo, mịn và màu sắc tự nhiên đẹp mắt. Nhờ bàn tay điêu luyện và kinh nghiệm truyền đời của các nghệ nhân, mỗi sản phẩm đều có màu đỏ hoặc hồng nhạt đặc trưng, đường nét mộc mạc nhưng tinh tế, mang giá trị sử dụng cao và đậm chất nghệ thuật dân gian.

Tìm hiểu lịch sử làng gốm

Dựa theo bản đồ du lịch Nha Trang, làng gốm Lư Cấm là điểm dừng chân độc đáo cho những ai yêu văn hóa truyền thống. Tại đây, du khách không chỉ được tìm hiểu lịch sử làng nghề mà còn cảm nhận được tình yêu nghề sâu sắc từ người dân địa phương – những người vẫn ngày ngày gìn giữ “ngọn lửa đất nung” giữa lòng phố biển hiện đại.

Trải nghiệm làm gốm, mang quà về nhà

Không chỉ quan sát, du khách còn có cơ hội hóa thân thành nghệ nhân thực thụ: thử nhào đất, xoay bàn, tạo hình sản phẩm… Trải nghiệm này mang đến sự hào hứng đặc biệt, nhất là với du khách quốc tế và trẻ nhỏ. Ngoài ra, các sản phẩm lò đất mini, chum nhỏ hay nồi gốm tại làng có giá chỉ từ 10.000 đồng – không chỉ là món quà lưu niệm ý nghĩa mà còn sử dụng được trong bếp gia đình cho những món ăn dân dã chuẩn vị Việt.