Vậy, đâu là nơi từng được mệnh danh là nóng nhất Việt Nam và những con số kỷ lục đó nói lên điều gì?
Theo dữ liệu chính thức từ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, nơi nóng nhất Việt Nam với kỷ lục nhiệt độ cao nhất từng được ghi nhận thuộc về Tương Dương, một huyện miền núi của tỉnh Nghệ An.
Vào ngày 7/5/2023, trạm khí tượng tại Tương Dương đã đo được mức nhiệt độ lên đến 44,2 độ C. Đây là con số vượt qua tất cả các kỷ lục từng được ghi nhận trước đó trên toàn lãnh thổ Việt Nam và cho đến nay, (tính đến tháng 5 năm 2025), mức nhiệt này vẫn đang giữ vững vị trí cao nhất trong lịch sử quan trắc khí tượng của đất nước.
Tương Dương nằm ở phía Tây tỉnh Nghệ An, một khu vực có địa hình phức tạp, bị chia cắt bởi núi cao và thung lũng hẹp. Chính đặc điểm địa lý này, kết hợp với ảnh hưởng của hiệu ứng gió Phơn (hay còn gọi là gió Lào) khô nóng vào mùa hè, đã góp phần tạo nên những đợt nắng nóng gay gắt, đỉnh điểm là kỷ lục nhiệt độ kể trên.
Con số 44,2 độ C không chỉ là một thống kê đơn thuần mà còn phản ánh sự khắc nghiệt của thời tiết, đặt ra những thách thức không nhỏ đối với đời sống, sản xuất và sức khỏe của người dân địa phương.
Mặc dù Tương Dương (Nghệ An) đang giữ kỷ lục, nhưng cuộc đua về nhiệt độ cao không chỉ có một "ứng cử viên". Miền Trung Việt Nam, đặc biệt là khu vực Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ, thường xuyên phải hứng chịu những đợt nắng nóng kỷ lục. Minh chứng rõ nét là vào ngày 28/4/2024, thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, đã ghi nhận mức nhiệt độ cao nhất ngày lên đến 44,0 độ C.
Con số này chỉ kém kỷ lục tuyệt đối tại Tương Dương vỏn vẹn 0,2 độ C, cho thấy mức độ gay gắt của nắng nóng tại khu vực này.
Sự kiện tại Đông Hà một lần nữa khẳng định rằng dải đất miền Trung, với đặc thù địa hình hẹp, phía Tây là dãy Trường Sơn hùng vĩ và phía Đông là Biển Đông, rất dễ bị ảnh hưởng bởi các hình thái thời tiết cực đoan, đặc biệt là gió Phơn Tây Nam. Khi gió này vượt qua dãy Trường Sơn, nó trở nên khô và nóng hơn, gây ra tình trạng nhiệt độ tăng cao đột ngột và kéo dài.
Ngoài Nghệ An và Quảng Trị, nhiều địa phương khác trên cả nước cũng từng trải qua những đợt nắng nóng dữ dội. Các tỉnh miền núi phía Bắc như Sơn La, Hòa Bình cũng là những nơi thường xuyên có nhiệt độ cao vào mùa hè, cũng do ảnh hưởng của địa hình và gió Phơn.
Xa hơn về phía Nam, các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ như Quảng Ngãi cũng không nằm ngoài vùng ảnh hưởng của nắng nóng gay gắt, đặc biệt tại các huyện đồng bằng ven biển hoặc vùng trũng nội địa.
Nguyên nhân chính dẫn đến nhiệt độ cao kỷ lục ở các khu vực này thường liên quan đến sự kết hợp của nhiều yếu tố: bức xạ mặt trời mạnh trong mùa hè, sự hoạt động của áp thấp nóng phía Tây, và đặc biệt là hiệu ứng Phơn của gió Tây Nam khô nóng.
Bên cạnh đó, các yếu tố như đô thị hóa, giảm diện tích cây xanh và biến đổi khí hậu toàn cầu cũng được cho là có những tác động nhất định làm gia tăng cường độ và tần suất của các đợt nắng nóng cực đoan.