Nem Bùi: Đặc sản hấp dẫn từ Bắc Ninh

Giữa muôn vàn đặc sản trứ danh, nem Bùi nổi lên như một thức quà giản dị nhưng lại chứa đựng sự tinh tế và công phu của người dân nơi đây. Món ăn này không chỉ là một món nhậu "lai rai" được ưa chuộng mà còn là niềm tự hào, một phần hồn cốt văn hóa của người dân làng Bùi.

Nguồn gốc của nem Bùi

Nem Bùi có nguồn gốc từ làng Bùi, thuộc xã Ninh Xá, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Tương truyền, nghề làm nem đã tồn tại ở đây từ hàng trăm năm, được truyền từ đời này qua đời khác. Ban đầu, nem chỉ được làm trong những dịp lễ, Tết, giỗ chạp để dâng lên tổ tiên và đãi khách quý. Dần dần, hương vị thơm ngon đặc trưng của nó đã vang xa, trở thành một đặc sản nức tiếng gần xa, mang tên chính ngôi làng đã khai sinh ra nó.

Ngày nay, về làng Bùi, ta vẫn có thể cảm nhận được không khí làm nghề tấp nập. Mùi thính gạo rang thơm lừng quyện trong không gian, hình ảnh những đôi tay thoăn thoắt gói nem đã trở thành một nét đẹp lao động văn hóa đặc trưng của vùng đất này.

Sức hấp dẫn của nem Bùi

Sức hấp dẫn của nem Bùi không đến từ những nguyên liệu cao sang, đắt đỏ mà nằm ở sự tuyển chọn kỹ lưỡng và quy trình chế biến cầu kỳ, tỉ mỉ.

Nguyên liệu

• Thịt lợn: Nguyên liệu chính là thịt lợn. Người làm nem phải chọn loại thịt nạc thăn hoặc thịt mông từ những con lợn khỏe mạnh. Thịt phải tươi ngon, dẻo, có màu hồng tự nhiên. Phần bì lợn cũng được lựa chọn cẩn thận, phải là bì sạch, dày vừa phải.
• Thính gạo: Đây chính là "linh hồn" tạo nên hương vị không thể nhầm lẫn của nem Bùi. Gạo để làm thính thường là gạo Khang Dân hoặc các loại gạo tẻ ngon, hạt đều. Gạo được vo sạch, để khô rồi rang trên chảo gang với lửa nhỏ cho đến khi hạt gạo ngả màu vàng cánh gián và tỏa mùi thơm nồng nàn. Sau đó, gạo được xay thành bột mịn, gọi là thính. Công đoạn rang thính đòi hỏi kinh nghiệm để thính không bị cháy đắng hay quá non.

Quy trình chế biến công phu

Thịt nạc sau khi lọc bỏ hết gân mỡ sẽ được thái thành những lát mỏng, sau đó thái chỉ thật nhỏ. Bì lợn được luộc chín tới, cạo sạch lông và lớp mỡ còn sót lại, sau đó cũng được thái thành những sợi mỏng như cước.

Công đoạn quan trọng nhất là trộn nem. Thịt và bì được trộn đều với một lượng muối, bột ngọt vừa đủ. Sau đó, người ta mới cho thính gạo vào và trộn đều tay. Đây được gọi là công đoạn "vào thính". Lượng thính phải vừa đủ để bao bọc lấy từng sợi thịt, sợi bì, giúp hút ẩm, làm nem chín tự nhiên và tạo nên mùi thơm đặc trưng. Nem Bùi không trải qua quá trình lên men chua như nem chua Thanh Hóa, mà "chín" nhờ sự ngấu của thịt và thính.

Cuối cùng, nem được nắm thành từng quả dài, gói cẩn thận trong một lớp lá sung non bên trong để tạo mùi thơm và chống dính, bên ngoài bọc kín bằng nhiều lớp lá chuối tươi. Việc gói nem phải thật chặt tay để nem không bị không khí lọt vào, giữ được độ ngon và bảo quản được lâu hơn. Sau khi gói khoảng 1-2 ngày là nem "ngấu" và có thể thưởng thức.

Thưởng thức nem Bùi

Ăn nem Bùi là một trải nghiệm thú vị. Khi bóc từng lớp lá chuối xanh mướt, hương thơm ngậy của thính gạo rang lập tức lan tỏa, đánh thức khứu giác. Quả nem chắc nịch, có màu vàng nâu của thính, xen lẫn màu trắng ngà của bì và hồng nhạt của thịt.

Để thưởng thức trọn vẹn, người ta lấy một chiếc lá sung non, đặt một ít nem vào giữa, cuộn lại rồi chấm vào đĩa nước mắm ngon pha tỏi ớt hoặc một chút tương ớt cay nồng. Vị ngọt bùi của thịt, vị béo ngậy mà không ngấy, cái dai sần sật của bì, hương thơm nồng nàn của thính hòa quyện với vị chát nhẹ, thơm thơm của lá sung và vị đậm đà, cay cay của nước chấm. 

Tất cả tạo nên một bản giao hưởng hương vị độc đáo, dân dã mà cuốn hút lạ thường. Nem Bùi thường được dùng làm món khai vị trong các bữa tiệc hoặc là món "mồi" lý tưởng khi nhâm nhi cùng vài ly bia lạnh.

Nem Bùi không chỉ đơn thuần là một món ăn, nó là kết tinh của sự khéo léo, đức tính cần cù và tâm huyết của người dân Bắc Ninh. Từ một món ăn địa phương, Nem Bùi đã trở thành một đặc sản được nhiều người biết đến và yêu thích, một món quà quê ý nghĩa mà du khách thường mua về biếu người thân, bạn bè.