Thành cổ Bắc Ninh: Độc đáo công trình hình lục giác xứ Quan họ

Không chỉ mang trong mình những dấu ấn vàng son của một thời kỳ lịch sử, thành cổ còn gây ấn tượng mạnh mẽ bởi kiến trúc hình lục giác hiếm có, một điểm nhấn đặc biệt trên bản đồ di sản Việt Nam.

Dấu ấn lịch sử và kiến trúc độc đáo của Thành cổ Bắc Ninh

Được khởi dựng vào năm 1805 dưới triều vua Gia Long, Thành cổ Bắc Ninh ban đầu được đắp bằng đất. Mãi đến năm Minh Mạng thứ sáu (1825), thành mới được xây dựng lại bằng đá ong và gạch kiên cố. Đây từng là trung tâm hành chính, quân sự quan trọng của tỉnh Bắc Ninh xưa, chứng kiến bao thăng trầm của lịch sử dân tộc.

Điểm đặc biệt và thu hút nhất của Thành cổ Bắc Ninh chính là cấu trúc hình lục giác đều, một kiểu kiến trúc thành lũy không thường thấy ở Việt Nam. Với chu vi ước tính ban đầu khoảng 545 trượng (tương đương hơn 2km), thành có sáu cạnh đều nhau, tạo nên một tổng thể cân đối và vững chãi. Tường thành cao hơn 4 mét, mặt thành rộng khoảng 2 mét, được xây dựng kiên cố để chống lại các cuộc tấn công.

Bao quanh thành là hệ thống hào sâu và rộng, trước kia được nối với sông Cầu, vừa có tác dụng phòng thủ, vừa tạo cảnh quan cho công trình. Thành có bốn cổng chính mở ra bốn hướng: Tiền (Nam), Hậu (Bắc), Tả (Đông), Hữu (Tây), mỗi cổng đều có vọng canh và cầu đá bắc qua hào. 

Sự gắn kết với văn hóa Quan họ

Dù là một công trình quân sự, Thành cổ Bắc Ninh lại có một sự gắn kết vô hình nhưng sâu sắc với văn hóa Quan họ. Chính không gian văn hóa đặc trưng của vùng Kinh Bắc, nơi thành tọa lạc, đã nuôi dưỡng và lan tỏa những làn điệu Quan họ. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, sự bình yên và trù phú của vùng đất này, được bảo vệ bởi sự vững chãi của thành lũy, đã góp phần tạo nên một môi trường thuận lợi cho nghệ thuật Quan họ phát triển.

Ngày nay, dù nhiều hạng mục của thành cổ đã bị tàn phá bởi thời gian và chiến tranh, những dấu tích còn lại như một phần tường thành, cổng Tiền, cổng Hậu vẫn đủ để du khách hình dung về quy mô và vẻ đẹp độc đáo của công trình. Đặc biệt, đứng trên vọng canh của cổng Tiền, phóng tầm mắt ra xa, du khách có thể cảm nhận được không khí cổ kính, trầm mặc và hình dung về một thời kỳ lịch sử đã qua, đồng thời lắng nghe đâu đó âm hưởng của những câu ca Quan họ mượt mà.

Giá trị của thành cổ Bắc Ninh

Thành cổ Bắc Ninh không chỉ là một di tích lịch sử quý giá, minh chứng cho tài năng kiến trúc và nghệ thuật quân sự của cha ông, mà còn là một điểm đến du lịch văn hóa hấp dẫn. Việc khám phá thành cổ là cơ hội để du khách tìm hiểu sâu hơn về lịch sử hình thành và phát triển của tỉnh Bắc Ninh, cũng như hiểu thêm về đời sống, văn hóa của người dân Kinh Bắc xưa.

Thành cổ Bắc Ninh, với kiến trúc hình lục giác độc đáo và những giá trị lịch sử, văn hóa sâu sắc, xứng đáng là một điểm dừng chân không thể bỏ qua khi đến với xứ Quan họ.

Khám phá thành cổ không chỉ là một chuyến du hành ngược thời gian mà còn là cơ hội để mỗi chúng ta thêm trân trọng những di sản quý báu mà cha ông để lại.