Kinh tế Khánh Hòa bước vào kỷ nguyên mới

Không còn là hai tỉnh độc lập, Khánh Hòa mở rộng giờ đây mang theo một tầm vóc mới: một thực thể kinh tế – chiến lược – biển đảo – năng lượng – công nghệ và du lịch tích hợp, với quy mô và nội lực mạnh hơn bao giờ hết.

Hài hòa trong đa dạng - từ hai bản sắc thành một tổng thể mạnh

Nếu Khánh Hòa từ lâu đã được biết đến với thế mạnh về cảng biển nước sâu, công nghiệp nặng, logistics và du lịch quốc tế, thì Ninh Thuận lại nổi bật với các lợi thế năng lượng tái tạo, nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp sạch và du lịch sinh thái bán hoang sơ. 

Việc sáp nhập không đơn thuần là cộng gộp địa lý – dân số, mà chính là sự bổ sung chiến lược các hệ sinh thái kinh tế: một bên là vùng biển nước sâu, đô thị hóa cao, hạ tầng hiện đại; một bên là vùng bán hoang mạc với bức xạ mặt trời cao nhất Đông Nam Á, đất đai rẻ, mật độ dân cư thấp, thuận lợi cho thí điểm mô hình xanh.

Tổng thể Khánh Hòa sau sáp nhập trở thành một siêu tỉnh biển với ba vùng lõi:

• Nha Trang – Cam Lâm – Cam Ranh: Trục đô thị – du lịch – y tế – giáo dục quốc tế.
• Vân Phong: Trung tâm công nghiệp nặng, cảng trung chuyển quốc tế, năng lượng và logistics.
• Ninh Hải – Thuận Nam – Thuận Bắc: Vùng thí điểm phát triển kinh tế xanh – năng lượng sạch – nông nghiệp hiện đại – công nghiệp không khói.

Sự đa dạng này, nếu được điều phối bởi một chiến lược thống nhất, sẽ tạo nên một tổ hợp vùng động lực phát triển nhanh, bền vững và có khả năng vươn tầm châu Á.

Bước chuyển của một tầm nhìn kinh tế: Từ “trục dọc” thành “hệ sinh thái ngang”

Trước đây, các chiến lược phát triển của Khánh Hòa tập trung theo trục dọc ven biển: từ Vân Phong xuống Nha Trang rồi Cam Ranh. Nhưng giờ đây, với sự sáp nhập Ninh Thuận, mô hình phát triển phải chuyển từ “trục dọc” sang “hệ sinh thái ngang”, nơi các ngành – các vùng – các mô hình được kết nối ngang cấp: năng lượng tái tạo kết nối với công nghiệp công nghệ cao; du lịch sinh thái nối dài sang wellness & văn hóa bản địa; cảng nước sâu kết nối ngược với vùng hậu cần sạch phía Tây.

Điều này không chỉ thay đổi cấu trúc quy hoạch, mà còn tạo không gian chiến lược mới cho các dòng đầu tư quốc tế, đặc biệt là các lĩnh vực đang tìm nơi hội tụ được tính kết nối – bền vững – chiến lược: trung tâm lắp ráp pin năng lượng mặt trời, chuỗi cung ứng hydrogen, khu nghỉ dưỡng y tế – thể thao biển, và nông nghiệp xuất khẩu theo chuẩn EU.

Hợp lưu chính sách - Cơ hội vàng cho cải cách thể chế

Việc sáp nhập hai tỉnh cũng là cơ hội đặc biệt để thử nghiệm cải cách thể chế vùng, nơi bộ máy quản trị mới cần tinh gọn, chủ động và hội nhập. Không phải ngẫu nhiên mà nhiều chuyên gia đánh giá đây là mô hình “tỉnh lồng tỉnh”, đòi hỏi một tầm nhìn quản trị siêu cấu trúc: vượt qua thói quen địa phương hóa, thúc đẩy điều phối liên vùng – liên ngành, phát triển kinh tế không theo ranh giới hành chính, mà theo logic của dòng tiền, hạ tầng và chuỗi giá trị.

Khánh Hòa mới – với tầm nhìn tích hợp – cần trở thành phòng thí nghiệm chính sách quốc gia, thử nghiệm các cơ chế đặc thù: thuế xanh cho năng lượng tái tạo, sandbox cho đầu tư FDI xanh, mô hình quản lý cảng – sân bay – năng lượng – logistics theo cụm tích hợp.

Trung tâm kinh tế biển mới của Việt Nam - Cửa ngõ châu Á - Thái Bình Dương

Với bờ biển kéo dài hơn 300km, hệ thống cảng nước sâu Vân Phong – Cà Ná – Cam Ranh, sân bay quốc tế, cao tốc Bắc – Nam, và vùng biển giàu tiềm năng năng lượng, Khánh Hòa sau sáp nhập có đủ điều kiện trở thành “Trung tâm kinh tế biển tổng hợp cấp quốc gia và khu vực”, tương đương với vai trò của Busan (Hàn Quốc) hay Johor (Malaysia).

Không còn là “một tỉnh du lịch đơn ngành”, Khánh Hòa giờ đây là:

• Trung tâm công nghiệp – năng lượng – logistics phía Nam
• Trung tâm du lịch quốc tế 4 mùa với dải sản phẩm từ đại trà đến siêu cao cấp
• Trung tâm đổi mới mô hình kinh tế vùng: công nghiệp xanh – dịch vụ chất lượng cao – công nghệ biển
• Và là điểm đến của thế hệ nhà đầu tư đang tìm nơi vừa sinh lời, vừa phát triển bền vững

Khánh Hòa - Một tỉnh mới với niềm tin và hy vọng

Việc sáp nhập Ninh Thuận vào Khánh Hòa không đơn thuần là mở rộng địa giới – mà là một cuộc tái kiến tạo tầm vóc kinh tế, một cơ hội hiếm có để định hình lại vị thế, định hình lại cách quản trị và khai mở các tiềm năng bị “chia cắt” bởi địa giới trong quá khứ.

Kể từ 01/7/2025, Khánh Hòa không còn là một tỉnh – mà là một mô hình phát triển vùng tích hợp mang tính tiên phong của cả nước. Và với một tầm nhìn đủ lớn, cùng quyết tâm đổi mới thể chế, Khánh Hòa có thể trở thành hình mẫu cho một Việt Nam hội nhập, xanh, bao trùm và dẫn dắt kỷ nguyên kinh tế biển Đông Á.

Kinh tế Khánh Hòa bước vào kỷ nguyên mới – không chỉ bằng bản đồ, mà bằng tư duy và hành động đổi mới.

*Tác giả là Chủ tịch Tập đoàn Du lịch Crystal Bay.