Bánh tro Đình Tổ: Đặc sản ngon “quên lối về” của Bắc Ninh

Đây không chỉ là một món ăn, mà còn là kết tinh của văn hóa và sự khéo léo của người dân nơi đây.

Nét độc đáo tạo nên bánh tro Đình Tổ màu hổ phách

Khác biệt với bánh tro ở nhiều vùng miền khác, bánh tro Đình Tổ sở hữu một vẻ ngoài vô cùng đặc trưng: trong suốt, óng ả như một khối hổ phách tự nhiên. Vẻ đẹp độc đáo này đến từ một quy trình chế biến cầu kỳ, tỉ mỉ, đặc biệt là ở công đoạn làm nước tro – linh hồn của chiếc bánh.

Theo chia sẻ của những người dân làng nghề, để có được thứ nước tro chuẩn vị, họ phải dùng rơm của cây nếp cái hoa vàng đốt thành tro. Lượng tro này sau đó được hòa với một ít nước vôi theo một tỷ lệ "gia truyền", khuấy đều rồi chờ cho cặn lắng xuống, chỉ chắt lấy phần nước trong ở trên. 

Chính những người thợ lâu năm với kinh nghiệm dày dặn mới biết cách điều tiết tỷ lệ này một cách hoàn hảo để bánh khi thành phẩm có màu hổ phách đẹp mắt, phảng phất hương thơm thanh nhẹ của tro rơm và một chút nồng nàn của vôi, tạo nên một hương vị vừa quen vừa lạ.

Sự tinh tế trong từng khâu chế biến bánh tro Đình Tổ

Nguyên liệu chính làm nên món bánh trứ danh này là gạo nếp cái hoa vàng – loại gạo hạt tròn đều, dẻo thơm nức tiếng. Gạo sau khi được lựa chọn kỹ lưỡng sẽ được đem ngâm trong nước tro đã chuẩn bị sẵn trong khoảng một đêm. 

Bí quyết nằm ở chỗ phải canh thời gian sao cho khi vớt ra, hạt gạo có thể dễ dàng miết nát mịn giữa hai đầu ngón tay là đạt chuẩn. Gạo ngâm xong sẽ được vớt ra, xối lại nhiều lần bằng nước mưa hoặc nước giếng khơi cho thật sạch và để ráo nước hoàn toàn trước khi gói.

Lá dùng để gói bánh thường là lá dong hoặc lá chuối hột được lựa chọn cẩn thận. Bánh tro Đình Tổ có hình dáng đặc trưng là hình ú, vòm cao tựa như bàn tay khi nắm lại. Bánh sau khi gói xong được xếp vào nồi, dưới đáy lót một lớp lá dong già để chống bén và giúp bánh thêm đậm hương. 

Luộc bánh cũng là cả một nghệ thuật, phải giữ lửa đều để bánh chín từ từ. Khi bánh chín, bóc lớp lá ra sẽ lộ ra khối bánh trong suốt, óng ả, có thể nhìn xuyên thấu. Chạm tay vào thấy bánh núng nính, mềm mại như một khối thạch mát lạnh.

Thưởng thức bánh tro Đình Tổ

Bánh tro Đình Tổ ngon nhất khi được thưởng thức cùng mật mía. Từng miếng bánh trong veo được cắt ra, nhẹ nhàng chấm vào bát mật mía vàng óng, thơm phức. Vị ngọt thanh dịu của bánh hòa quyện với vị ngọt đậm đà, thơm lừng của mật mía tạo nên một hương vị nao lòng, khiến người ăn cứ muốn thưởng thức mãi không thôi.

Tuy nhiên, giá trị của bánh tro Đình Tổ không chỉ dừng lại ở hương vị. Đây còn là một món ăn mang nhiều công dụng dược lý quý giá. Bánh tro với vị nhạt, tính má có tác dụng tư âm, dưỡng âm, cân bằng cơ thể. Vì vậy, món bánh này rất dễ tiêu, tốt cho hệ tiêu hóa, đặc biệt phù-hợp-với người già, trẻ nhỏ và phụ nữ có chứng bệnh nóng sốt âm ỉ.

Bánh tro Đình Tổ không chỉ là một món quà quê dân dã mà còn là niềm tự hào, tạo nên nét đặc sắc riêng cho vùng đất cổ Luy Lâu giàu văn hóa và đậm đà nghĩa tình.