Khám phá lễ Sene Đôn Ta Sóc Trăng - Trải nghiệm nét văn hóa tâm linh đặc sắc của người Khmer

Lễ hội hội tụ đầy đủ những giá trị tâm linh, tín ngưỡng và nét đẹp truyền thống được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Cùng khám phá lễ Sene Đôn Ta Sóc Trăng qua bài viết dưới đây.

Tìm hiểu về lễ Sene Đôn Ta Sóc Trăng

Lễ Sene Đôn Ta là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc của đồng bào dân tộc Khmer tại Sóc Trăng. Đây là nghi lễ tâm linh có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Cây có cội, nước có nguồn”. Với người Khmer, Lễ Sene Đôn Ta không chỉ là dịp tưởng niệm ông bà tổ tiên, mà còn là cơ hội để thể hiện lòng hiếu thảo, biết ơn, cũng như gắn kết cộng đồng.

Ý nghĩa sâu sắc của lễ Sene Đôn Ta

Lễ Sene Đôn Ta mang đậm giá trị tinh thần, thể hiện đạo hiếu và lòng nhân ái. Thông qua nghi thức dâng cơm vắt, con cháu thể hiện tấm lòng tri ân với ông bà, cha mẹ đã khuất. Điều đặc biệt là tình cảm này không dừng lại trong phạm vi gia đình mà còn lan tỏa đến toàn cộng đồng, bao gồm cả những vong linh không có người thân cúng kiến – giống với tư tưởng “xá tội vong nhân” trong văn hóa người Việt.

Ngoài ra lễ hội còn là dịp để người dân Khmer phát huy tinh thần đoàn kết, tương trợ và tình làng nghĩa xóm. Mỗi dịp lễ, người dân trong phum, sóc sẽ cùng nhau chuẩn bị lễ vật, phân công mang lễ vào chùa để cúng dường và tụng kinh cầu siêu. Chính nhờ sự hợp tác nhịp nhàng này mà mối quan hệ cộng đồng càng thêm gắn bó, hình thành nên một khối đại đoàn kết bền chặt góp phần làm nên bản sắc văn hóa đa dạng, đặc trưng của vùng đất Nam Bộ.

Nguồn gốc và tín ngưỡng của lễ Sene Đôn Ta

Lễ Sene Đôn Ta thường được tổ chức vào các ngày 29/8 và 1/9 âm lịch hằng năm - sau khi kết thúc mùa Vu Lan của người Kinh và Hoa. Thời điểm này cũng trùng với mùa lúa chín vàng – giai đoạn thiên nhiên trù phú, thuận lợi cho các hoạt động tâm linh.

Theo tín ngưỡng Khmer, sau khi qua đời con người sẽ chịu sự phán xét dựa vào nghiệp thiện – ác mà tái sinh ở cõi trời hoặc bị đọa đầy nơi địa ngục. Trong những ngày lễ Sene Đôn Ta, công đức và tội lỗi đều được nhân lên nhiều lần. Do đó người dân thường chọn làm việc thiện, tích đức để cầu mong bình an cho bản thân và vong linh ông bà tổ tiên. Đây cũng là dịp để tưởng nhớ những người đã khai phá, bảo vệ vùng đất quê hương, cầu mong phước lành cho cộng đồng.

Các nghi thức đặc trưng trong lễ hội

Ngày thứ nhất: Dâng cúng tại nhà và đưa linh hồn vào chùa

Trong ngày đầu tiên của lễ Sene Đôn Ta, mỗi gia đình Khmer sẽ tiến hành tổng vệ sinh nhà cửa, lau dọn bàn thờ tổ tiên tạo không gian trang nghiêm, sạch sẽ để đón linh hồn ông bà, sau đó họ chuẩn bị một mâm cỗ thịnh soạn gồm rượu, trà, bánh trái để cúng tổ tiên. Khi chiều xuống, các thành viên mặc lễ phục chỉnh tề, cùng nhau dâng cơm vắt lên bàn thờ và mời linh hồn người thân đến chùa.

Tại chùa các sư thầy và vị achar sẽ tụng kinh cầu siêu cho vong linh, đồng thời thực hiện nghi lễ dâng cơm tam bảo. Một phần cơm vắt sẽ được mang ra quanh chính điện để cúng các vong hồn không có người thân thờ cúng, thể hiện tinh thần từ bi, không phân biệt.

Ngày thứ hai: Cúng chính tại chùa, tụng kinh cầu siêu

Vào ngày lễ chính, người dân Khmer tiếp tục chuẩn bị đầy đủ lễ vật như cơm, bánh, trái cây, nhang đèn… rồi mang vào chùa từ sáng sớm. Đây là thời điểm diễn ra các nghi thức chính thức với quy mô lớn. Các sư thầy tiến hành tụng kinh cầu siêu cho ông bà tổ tiên và các vong linh khác trong khi người dân thành kính tham gia dâng lễ, nguyện cầu phước lành cho gia đình và cộng đồng.

Các hoạt động trong ngày này thể hiện trọn vẹn đức tin, lòng hiếu thảo và nét đẹp tâm linh sâu sắc trong văn hóa Khmer.

Ngày thứ ba: Nghi lễ tiễn đưa linh hồn về thế giới bên kia

Ngày cuối cùng của lễ hội mang đậm tính cá nhân và gia đình. Mỗi hộ dân sẽ mời các sư thầy và bà con họ hàng đến nhà để tụng kinh cầu siêu riêng cho người thân đã mất. Điểm đặc sắc nhất trong ngày này là nghi lễ thả thuyền tiễn đưa linh hồn.

Mỗi gia đình sẽ làm một chiếc thuyền nhỏ bằng bẹ chuối, trang trí thêm cờ phướn, hình nhân cùng các lễ vật như muối, gạo, vàng mã, quần áo giấy. Sau khi làm lễ, chiếc thuyền sẽ được thả trôi trên dòng sông gần nhà, tượng trưng cho việc tiễn đưa linh hồn người thân trở lại thế giới bên kia – một nghi thức thiêng liêng, xúc động và rất độc đáo trong văn hóa Khmer.

Không khí vui tươi, gắn kết sau nghi lễ

Sau khi kết thúc phần lễ, người dân trong phum sóc thường tổ chức ăn uống, ca hát, múa dân gian cùng nhau. Âm nhạc là một phần không thể thiếu trong đời sống của người Khmer và lễ hội cũng là dịp để thể hiện niềm yêu đời, sự lạc quan và gắn kết cộng đồng.

Không khí vui tươi, rộn ràng sau những nghi lễ trang nghiêm giúp người dân xua tan mệt nhọc, tạo nên sự cân bằng hài hòa giữa tâm linh và đời sống thường nhật.

Những điều cần lưu ý khi tham dự lễ Sene Đôn Ta

• Ăn mặc kín đáo, lịch sự, phù hợp với không gian tôn nghiêm.
• Giữ gìn vệ sinh môi trường, tôn trọng sư thầy và người dân địa phương.
• Chuẩn bị lễ vật từ trước để thể hiện sự thành tâm khi cúng viếng.

Lễ Sene Đôn Ta Sóc Trăng không chỉ là một lễ hội dân gian mà còn là minh chứng sống động cho những giá trị truyền thống cao đẹp mà người Khmer đã gìn giữ qua nhiều thế hệ. Đây là dịp thiêng liêng để tưởng nhớ ông bà, tổ tiên, thể hiện đạo hiếu và phát huy tinh thần đoàn kết cộng đồng.