Những điều ít người biết về phố cổ Hội An

Hội An là điểm đến quen thuộc với du khách trong và ngoài nước, nhưng không phải ai cũng hiểu hết về những câu chuyện ẩn sau vẻ ngoài cổ kính đó.

Hội An từng là một thương cảng quốc tế phồn thịnh từ thế kỷ 16 - 17

Ít ai biết rằng từ thế kỷ 16 đến 17, Hội An đã vươn mình trở thành một trong những thương cảng quốc tế sầm uất nhất Đông Nam Á. Nơi đây từng đón tiếp tàu buôn từ Trung Quốc, Nhật Bản, Bồ Đào Nha, Hà Lan, Ấn Độ… đến giao thương, buôn bán tơ lụa, gốm sứ, gia vị và nhiều mặt hàng quý hiếm. 

Nhờ vị trí nằm dọc theo sông Thu Bồn thuận tiện cho giao thông đường thủy và chính sách mở cửa của chúa Nguyễn, Hội An trở thành nơi giao thoa văn hóa – kinh tế mang tính toàn cầu, tạo nền móng cho diện mạo phố cổ hôm nay.

Đường phố ở Hội An được thiết kế theo kiểu bàn cờ

Đường phố trong khu phố cổ Hội An, đặc biệt là tại phường Minh An, được quy hoạch theo kiểu bàn cờ với các con đường ngắn, hẹp, chạy ngang dọc và giao nhau thành các ô vuông hoặc chữ nhật. Mạng lưới giao thông này không chỉ ôm lấy những dãy nhà cổ một cách uyển chuyển mà còn tạo nên sự thuận tiện trong di chuyển và dễ dàng định hướng cho du khách khi khám phá phố cổ.

Hội An sẽ cấm xe vào những khung giờ cố định

Nhằm bảo tồn không gian phố cổ và nâng cao trải nghiệm du lịch, chính quyền thành phố Hội An đã áp dụng quy định cấm một số loại phương tiện cơ giới lưu thông vào khu vực trung tâm trong các khung giờ cố định, cụ thể: 

• Khung giờ 15 – 21h30: Tất cả các phương tiện xe máy, xe ô tô không được hoạt động ở đường Trần Phú, Nguyễn Huệ, Công Nữ Ngọc Hoa và tuyến đường ở bờ sông Hoài.
• Khung giờ 11 – 13h30 và 16h30 – 19h30: Cấm tất cả các loại xe ô tô di chuyển trên tuyến đường Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lý Thường Kiệt, Ngô Gia Tự và cả Thái Phiên.
• 13h30 – 16h: các loại xe có thể ra vào đón trả khách nhưng cấm đậu, chỉ được phép đậu ở bãi xe chợ đêm hoặc bãi xe quảng trường.
• Phố Phan Châu Trinh: Thời gian hoạt động tất cả các ngày, buổi sáng từ 9 – 11h, buổi tối từ 18h – 21h30 (mùa mưa) và từ 18h – 22h (mùa khô), khung giờ này bạn không được phép đi xe vào phố cổ.

Người phương Tây xưa kia gọi Hội An là "Faifo"

Trong quá khứ, Hội An từng được người phương Tây gọi là “Faifo”, xuất xứ cái tên này ngày nay vẫn tồn tại nhiều giả thuyết. Trong cuốn Từ điển Việt - Bồ - La do Alexandre de Rhodes biên soạn và xuất bản tại Roma năm 1651, “Hoài Phố” được mô tả là một ngôi làng thuộc xứ Cochinchine, nơi có người Nhật sinh sống và gọi là Faifo. 

Một giả thuyết phổ biến khác cho rằng tên gọi này là sự biến âm từ “Hội An Phố” – một cách gọi từng được nhắc đến trong nhiều thư tịch cổ của Trung Quốc và Việt Nam. Một cách lý giải khác cho rằng vì Hội An nằm ven sông Hoài nên còn có tên là “Hoài Phố”, dần dần bị phiên âm và chuyển biến thành “Phai Phố” rồi thành “Faifo” trong cách viết và phát âm của người phương Tây. 

Trên các bản đồ cổ và tài liệu của các giáo sĩ, học giả nước ngoài từ thế kỷ 17, có thể bắt gặp nhiều phiên bản của tên này như Faifo, Faifoo, Fayfoo, Faiso hay Facfo. Đặc biệt, trong tấm bản đồ An Nam (gồm Đàng Trong và Đàng Ngoài) do Alexandre de Rhodes công bố năm 1651, tên “Haifo” cũng được ghi chú rõ ràng.

Hội An có sân khấu thực cảnh lớn nhất Việt Nam 

Hội An là nơi sở hữu sân khấu thực cảnh lớn nhất Việt Nam – sân khấu của show diễn “Ký ức Hội An”, được xác lập kỷ lục Guinness Việt Nam. Chương trình được biểu diễn tại Công viên Ấn tượng Hội An trên đảo Cồn Hến, với sân khấu ngoài trời rộng đến 25.000 m² và gần 500 diễn viên tham gia. 

Thông qua 5 màn trình diễn đậm chất nghệ thuật và văn hóa, “Ký ức Hội An” tái hiện sinh động dòng chảy 400 năm lịch sử của phố Hội. Không chỉ nổi bật về quy mô và công nghệ hiện đại bậc nhất Việt Nam, show diễn này còn đạt nhiều giải thưởng quốc tế danh giá và thu hút hàng triệu lượt khách mỗi năm.

Phố cổ Hội An từng suýt bị phá hủy

Sau năm 1975, khi đất nước thống nhất, cả nước bước vào thời kỳ tập trung xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong bối cảnh ấy, nhiều phong trào được phát động nhằm xóa bỏ tàn dư của xã hội cũ, trong đó có cuộc vận động xây dựng nếp sống văn minh và bài trừ hủ tục. Tại Hội An, chính quyền địa phương phát động mạnh mẽ phong trào “đập cũ xây mới” với khẩu hiệu xây dựng đô thị “đàng hoàng, to đẹp hơn”. 

Nhiều đền, chùa, miếu, am, vốn được xem là tàn tích của chế độ cũ đứng trước nguy cơ bị phá bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên, chính vào thời điểm đó, ông Hồ Nghinh – Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam - Đà Nẵng đã can thiệp và ngăn chặn kế hoạch phá dỡ phố cổ, góp phần quan trọng trong việc bảo vệ những giá trị văn hóa quý giá của Hội An cho đến ngày nay.

Phố cổ Hội An không chỉ đẹp mà còn giàu chiều sâu lịch sử và văn hóa. Hy vọng những thông tin trong bài viết đã mang đến cho bạn những khám phá mới mẻ, giúp chuyến đi đến Hội An thêm ý nghĩa và trọn vẹn.