Một quần thể tháp cổ Việt Nam vừa được vinh danh di tích đặc biệt sau hơn 1.000 năm tồn tại

Theo Tạp chí Du lịch TP.HCM, vào lúc 19h30 ngày 10/7, tại quần thể Tháp Bà Ponagar, phường Bắc Nha Trang (tức phường Vĩnh Phước, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa cũ), đã diễn ra lễ công bố và đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt.

Sự kiện do UBND tỉnh Khánh Hòa phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức, thu hút sự tham gia của đông đảo người dân, du khách và các chuyên gia trong lĩnh vực di sản, văn hóa.

Tháp Bà Ponagar được xây dựng từ thế kỷ VIII đến thế kỷ XIII trên đồi Cù Lao, bên dòng sông Cái. Đây là quần thể kiến trúc đặc trưng của văn hóa Chăm Pa cổ, gồm bốn tòa tháp chính và hai nhà khách, được làm bằng gạch nung và đá, với các phù điêu và hoa văn khắc họa đời sống sinh hoạt, tín ngưỡng của người Chăm xưa. Tháp chính cao gần 23 mét, được đánh giá là một trong những công trình tiêu biểu thể hiện kỹ thuật xây dựng vượt bậc của nền văn minh Chăm Pa.

Việc được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt là sự ghi nhận những giá trị lịch sử, kiến trúc và văn hóa to lớn của Tháp Bà Ponagar. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để Khánh Hòa thúc đẩy hoạt động quảng bá hình ảnh di tích, phát triển du lịch gắn với bảo tồn di sản.

PGS.TS Ngô Văn Doanh, nguyên Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, cho biết Tháp Bà Ponagar là một di tích hiếm có sau quần thể Mỹ Sơn (Quảng Nam), bởi vẫn còn lưu giữ nhiều nét nguyên bản, từ bố cục kiến trúc đến không gian cảnh quan. Đặc biệt, đây là nơi duy nhất trong hệ thống đền tháp Chăm còn được người dân sử dụng làm nơi sinh hoạt tín ngưỡng đến ngày nay.

Bên cạnh kiến trúc nguyên vẹn với 4 tòa tháp lớn nhỏ, khu Mandapa phía trước vẫn giữ được 10 cột lớn bên trong và 12 cột nhỏ hình bát giác bên ngoài. Nhiều hiện vật quý cũng đang được lưu giữ tại đây như tượng nữ thần Ponagar bằng đá duy nhất tại Việt Nam, phù điêu “Shiva múa” tại tháp Đông Bắc.

Trong đợt xếp hạng lần thứ 17 năm 2025, Tháp Bà Ponagar là một trong năm di tích trên cả nước được công nhận Di tích quốc gia đặc biệt. Bốn địa điểm còn lại gồm: chùa Bối Khê (Hà Nội), đền Xám (Hải Dương), cụm di tích liên quan đến nhà Mạc ở Dương Kinh (Hải Phòng), và cụm di tích Từ Lương Xâm – nơi từng là bản doanh của Ngô Quyền năm 938.