Để hiểu về tên gọi chùa Thiên Mụ cần tìm hiểu bối cảnh lịch sử và những truyền thuyết gắn liền với ngôi cổ tự này.
Theo Báo Ảnh Việt Nam – ấn phẩm thuộc Thông tấn xã Việt Nam, vào khoảng năm 1600, khi mới nhận chức trấn thủ xứ Thuận Hóa, Nguyễn Hoàng - vị chúa Nguyễn đầu tiên ở Đàng Trong, thường đích thân đi xem xét địa thế để mở mang bờ cõi, xây dựng cơ đồ. Trong một lần rong ruổi lên vùng thượng nguồn sông Hương, ông phát hiện một ngọn đồi nhỏ mang tên Hà Khê nằm ở phía bờ Bắc, ngay khúc quanh của dòng sông, tạo nên thế đất tựa như con rồng đang quay đầu nhìn lại.
Dân trong vùng còn kể rằng, đêm đêm có một bà tiên mặc quần xanh áo đỏ xuất hiện trên đồi nói với mọi người rằng sẽ có một vị minh chúa đến đây lập chùa để tụ linh khí, làm bền long mạch cho nước Nam hùng mạnh.
Nguyễn Hoàng nghe chuyện cả mừng nên năm 1601 đã cho xây dựng một ngôi chùa ở trên đồi và đặt tên là “Thiên Mụ”, có nghĩa là “Bà mụ nhà trời”. Đến năm 1862, do sợ chữ “Thiên” phạm húy” đến “Trời” nên vua Tự Đức cho đổi "Thiên Mụ" thành "Linh Mụ", nghĩa là “Bà mụ linh thiêng".
Thời điểm lý tưởng nhất để tham quan chùa Thiên Mụ là vào tháng 1 và 2, khi thời tiết se lạnh, không khí trong lành, rất thích hợp để vãn cảnh và chiêm bái. Nếu yêu thích khung cảnh rực rỡ, bạn có thể đến vào tháng 5 hoặc 6, khi những hàng phượng đỏ soi bóng xuống sông Hương tạo nên vẻ đẹp nên thơ.
Đặc biệt, khoảnh khắc hoàng hôn là lúc chùa Thiên Mụ trở nên trầm mặc và thi vị nhất, với ánh chiều tà nhuộm vàng mặt nước và cả không gian tĩnh lặng.
Với bề dày chùa Thiên Mụ lịch sử và vị thế linh thiêng, nơi đây là điểm đến để du khách cầu bình an, sức khỏe, tài lộc và công danh thuận lợi. Dù gắn với lời đồn tình duyên dang dở, nhiều người vẫn đến cầu duyên với niềm tin vào tình yêu. Hơn cả, ý nghĩa chùa Thiên Mụ còn là chốn tìm về sự an yên, tĩnh tại giữa không gian cổ kính.
Hy vọng qua bài viết, bạn đã hiểu rõ hơn về ý nghĩa và câu chuyện đằng sau tên gọi chùa Thiên Mụ – cổ tự linh thiêng bậc nhất xứ Huế. Đây không chỉ là nơi lưu giữ giá trị lịch sử, văn hóa mà còn là điểm đến tâm linh giúp mỗi người tìm thấy sự thanh tịnh và an yên trong lòng khi ghé thăm.