Nhà cổ Huỳnh Thủy Lê là ngôi nhà 130 năm tuổi nổi tiếng bậc nhất Đồng Tháp, tọa lạc tại TP. Sa Đéc. Công trình không chỉ gây ấn tượng bởi vẻ đẹp kiến trúc độc đáo, kết hợp hài hòa giữa phong cách Pháp Hoa, Việt mà còn gắn liền với những dấu mốc văn hóa – lịch sử đặc biệt của vùng đất sen hồng.
Nhà cổ Huỳnh Thủy Lê được xem là ngôi nhà cổ nổi tiếng nhất Đồng Tháp, không chỉ bởi giá trị lịch sử mà còn bởi kiến trúc giao thoa độc đáo giữa văn hóa Việt, Hoa và Pháp. Gắn liền với thời kỳ hưng thịnh của giới thương gia Sa Đéc cuối thế kỷ XIX, ngôi nhà còn nổi tiếng qua câu chuyện tình đầy thi vị giữa Huỳnh Thủy Lê và nữ văn sĩ người Pháp Marguerite Duras.
Trải qua hơn một thế kỷ, nơi đây vẫn được bảo tồn nguyên vẹn và là một trong những di tích lịch sử – văn hóa quốc gia thu hút đông đảo du khách mỗi năm.
Công trình tọa lạc tại 225A đường Nguyễn Huệ, phường 4, TP. Sa Đéc, Đồng Tháp, được xây dựng vào năm 1895 bởi ông Huỳnh Cẩm Thuận, một thương gia giàu có gốc Hoa.
Ban đầu mang phong cách Nam Bộ, đến năm 1917 ngôi nhà được tu sửa, kết hợp hài hòa ba yếu tố: kiến trúc Pháp ở phần mặt tiền, nội thất chạm khắc kiểu Hoa và không gian bố cục kiểu Việt. Sau này, ông Huỳnh Thủy Lê – con trai của Huỳnh Cẩm Thuận tiếp quản và giữ gìn công trình cho đến nay.
Nhà cổ Huỳnh Thuỷ Lê là minh chứng sống động cho sự giao thoa văn hóa kiến trúc giữa ba nền văn minh lớn: Việt, Hoa và Pháp.
Về tổng thể, ngôi nhà vẫn giữ bố cục ba gian đặc trưng của nhà truyền thống Nam Bộ – gian giữa thờ cúng, hai gian bên là không gian tiếp khách và nghỉ ngơi. Mái ngói âm dương, hai đầu hồi uốn cong gợi hình ảnh đình chùa Bắc Bộ, tạo vẻ bề thế, mềm mại.
Bên trong, nội thất lại đậm chất Hoa với các chi tiết chạm khắc cầu kỳ trên gỗ, bao lơn, bao lam được sơn son thếp vàng, khắc hình tùng – cúc – trúc – mai, thể hiện thẩm mỹ Á Đông và tín ngưỡng người Hoa. Gian giữa đặt bàn thờ Quan Công – một yếu tố phong thủy điển hình mang ý nghĩa bảo hộ và tụ tài.
Mặt tiền và các vòm cửa của ngôi nhà được thiết kế theo phong cách kiến trúc cổ điển Pháp với hệ cửa vòm, lan can sắt uốn lượn mềm mại, phù điêu đắp nổi và kính màu nghệ thuật. Tất cả được kết hợp khéo léo, tạo nên một không gian kiến trúc hài hòa, sang trọng nhưng vẫn đậm đà bản sắc văn hóa bản địa.
Không chỉ nổi bật về mặt thẩm mỹ, nhà cổ Huỳnh Thủy Lê còn gây ấn tượng bởi vật liệu xây dựng cao cấp và kỹ thuật thi công vượt thời đại. Sau đợt cải tạo lớn năm 1917, gia đình ông Huỳnh Thủy Lê đã thay toàn bộ vách gỗ bằng tường gạch dày 30 - 40 cm được nhập từ Pháp, kết hợp khung gỗ chắc chắn, giúp ngôi nhà có khả năng cách nhiệt và chống ẩm tốt, đảm bảo độ bền vững qua hơn một thế kỷ. Nền nhà lát gạch bông, cửa sổ lắp kính màu nghệ thuật – tất cả đều là vật liệu châu Âu nhập khẩu, vẫn còn lưu dấu nơi sản xuất đến tận ngày nay.
Bên cạnh đó, toàn bộ hệ cột, bao lam, cửa và trần nhà đều được làm từ gỗ quý Campuchia – loại vật liệu có độ bền cao, thích hợp cho kỹ thuật chạm khắc thủ công cầu kỳ. Các họa tiết trang trí được nghệ nhân chế tác bằng tay, phủ sơn son thếp vàng theo phong cách truyền thống, tạo nên vẻ đẹp tinh xảo và sang trọng.
Đặc biệt, sàn nhà được thiết kế lõm ở gian giữa theo phong thủy “tụ thủy sinh tài”, kết hợp hài hòa giữa công năng, nghệ thuật và niềm tin văn hóa phương Đông.
Chiêm ngưỡng vẻ đẹp của ngôi nhà cổ 130 năm tuổi là hành trình khám phá một phần lịch sử miền Tây. Nếu bạn yêu thích kiến trúc xưa và muốn tìm về không gian trầm lắng, đầy hoài niệm, đây chắc chắn là điểm dừng chân lý tưởng khi đến Đồng Tháp.