Xôi đen Tam Đảo - Món ăn được thực khách “săn lùng”

Xôi đen Tam Đảo – Món ăn truyền thống của Vĩnh Phúc

Xôi đen là một món ăn nổi tiếng của người dân tộc Sán Dìu, đặc biệt phổ biến trong dịp lễ Thanh Minh tảo mộ hàng năm. Với màu sắc đen đặc trưng và hương vị thơm ngon, món xôi này không chỉ là một món ăn dân dã mà còn chứa đựng giá trị văn hóa, gắn bó mật thiết với đời sống và phong tục của cộng đồng Sán Dìu.

Nguyên liệu đặc biệt: Lá sau sau

Lý do khiến xôi có màu đen là do được đồ cùng với lá sau sau – một loại cây rừng không dễ tìm. Để có đủ nguyên liệu nấu xôi, người dân phải lên rừng tìm những chiếc lá sau sau tươi ngon, đặc biệt là lá bánh tẻ, thơm phức và đủ tiêu chuẩn. 

Lá sau sau phải là lá có 3 hoặc 5 cánh, nhưng theo kinh nghiệm của người dân, lá sau sau 5 cánh sẽ cho hương vị ngon hơn. Cây sau sau thường mọc trên các vùng đồi núi, vươn cao, tỏa hương thơm ngát, đặc biệt vào mùa xuân, khi thời tiết ấm dần lên. Đây là thời điểm lý tưởng để hái lá, vì khi đó, lá sau sau sẽ có hương vị thơm ngon nhất.

Quy trình chế biến kỳ công

Quy trình chế biến xôi đen rất cầu kỳ và đòi hỏi sự tỉ mỉ. Đầu tiên, lá sau sau được băm nhỏ, giã đều rồi ngâm trong nước để chiết xuất nhựa. Sau khoảng 10 tiếng, gạo nếp được ngâm trong dung dịch nhựa từ lá sau sau, giúp gạo ngấm màu xanh thẫm đặc trưng. Khi nấu, có thể thêm một chút nước cốt dừa để tăng hương vị nhưng không nên cho quá nhiều, vì sẽ làm át đi mùi thơm đặc trưng của lá sau sau.

Khi đồ xôi, hạt xôi trở nên đen bóng và dẻo, với màu sắc tự nhiên và hương thơm từ lá rừng. Món xôi đen không chỉ có hình thức đẹp mắt mà còn mang một hương vị đặc biệt, khiến người thưởng thức cảm nhận được sự kết hợp hoàn hảo giữa sự dẻo mềm của gạo nếp và mùi thơm đặc trưng từ lá sau sau.

Món ăn được thực khách “săn lùng”

Xôi đen không chỉ là món ăn trong dịp lễ Thanh Minh mà còn là món ăn trong cuộc sống thường ngày của người Sán Dìu. Với khả năng giữ được độ dẻo và hương thơm lâu, xôi đen còn có tác dụng bổ dưỡng, dễ tiêu, đặc biệt thích hợp cho những người mới ốm dậy hoặc có bệnh thiếu máu. Món xôi này có tác dụng chữa đau đầu và bổ máu, mang lại sự khỏe mạnh cho người thưởng thức. Vì vậy, xôi đen thường được dùng làm thức ăn dự trữ cho những chuyến đi xa, đi rừng hay những dịp lễ tết.

Với những giá trị dinh dưỡng và hương vị đặc biệt, xôi đen đã trở thành một món đặc sản nổi tiếng không chỉ trong cộng đồng người Sán Dìu mà còn là một phần của văn hóa ẩm thực Vĩnh Phúc. Du khách đến thăm Tam Đảo, nếu may mắn, có thể bắt gặp món xôi đen tại các chợ đêm hay các nhà hàng đặc sản, để thưởng thức món ăn đặc trưng này và hiểu thêm về văn hóa ẩm thực của người Sán Dìu.

Món xôi đen hiện nay không chỉ có mặt trong các bữa ăn hàng ngày của người Sán Dìu ở Vĩnh Phúc mà còn đã trở thành một món ăn hấp dẫn du khách, góp phần tạo nên sự đặc trưng cho du lịch Tam Đảo và Vĩnh Phúc nói chung. 

Món xôi này không chỉ có hương thơm quyến rũ, vị ngọt dẻo tự nhiên mà còn có tác dụng tốt cho sức khỏe, vì vậy, nếu có dịp ghé thăm Tam Đảo, đừng quên thưởng thức món xôi đen – món đặc sản mang đậm hương vị núi rừng và truyền thống văn hóa của vùng đất này.