Phú Thọ có những di sản văn hoá gì?

TRòng qua hàng ngàn năm lịch sử, vùng đất thiêng này không chỉ gắn kết với truyền thuyết dựng nước mà còn lưu giữ kho tàng di sản đồ lửa. Toàn tỉnh hiện có 1.372 di tích lịch sử, trong đó có 161 di tích khảo cổ, 262 chùa chùa, cùng nhiều công trình kiến trúc nghệ thuật, dấu tích cổ xưa và các di tích cách mạng kháng chiến – minh chứng sống động cho chiều sâu văn hóa hóa Tổ.

Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương 

Ngày 12/6/2012, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương của nhân dân Phú Thọ chính thức được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây là niềm tự hào không chỉ của riêng Đất Tổ – trung tâm của Nhà nước Văn Lang thuở các Vua Hùng xây nước – mà còn là niềm vinh danh của cả dân tộc Việt Nam.

Điều đặc biệt, tín hiệu này không bó hẹp trong một miền mà lan tỏa khắp mọi miền đất nước. Nó sẽ tạo ra một phần mở rộng văn bản hóa không lớn, cũng như sắp xếp một cách kỳ lạ để tạo hóa học, góp ý phần định hình lịch sử dân tộc. Từ tín ngưỡng ấy, giá trị văn hóa, lễ nghi và truyền thống được sáng tạo, truyền bá, kết tinh thành ý thức cộng đồng, hun đúc tinh thần “đồng bào” – gốc nguồn sức mạnh của người Việt trong suốt hành trình lịch sử nhân loại.

Từ khi được UNESCO vinh danh, Tỉnh Phú Thọ đã đặc biệt chú ý công tác bảo tồn và phát huy giá trị Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương. Chính quyền địa phương không chỉ cam kết bằng chương trình hành động cụ, mà còn cấm nhiều hành động chính dưới Luật và Nghị định để khôi phục, Môn giữ không gian thờ, các lễ nghi, diễn đàn liên quan đến tín ngưỡng.

Bài hát đó, tỉnh khuyến khích trao truyền nghi lễ và thực hành tín ngưỡng cho thế hệ trẻ, để giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn, ăn kết quả nhớ trồng cây”. Chính nhờ sự quan tâm này, tín ngưỡng thờ phượng Hùng Vương ngày càng lan tỏa, bền vững, tiếp tục trường tồn tại cùng dân tộc – xứng đáng là di sản vật thể của nhân loại.

Hát Xoan Phú Thọ

Ngày 18/12/2017 tại Jeju – Hàn Quốc, Hát Xoan Phú Thọ chính thức được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đây không chỉ là niềm tự hào của Đất Tổ mà còn là minh chứng cho sức sống bền bỉ của một loại hình nghệ thuật dân gian có từ thời Vua Hùng.

Theo truyền thuyết, Hát Xoan được chính Vua Hùng truyền dạy cho dân làng Kim Đức và Phượng Lâu. Vì thế, từ xa xưa, dân dân coi đây là nghệ thuật mang tính trách nhiệm và tâm linh: trả trách bởi đó là món quà của Vua, phải được chăm sóc qua các thế hệ; tâm linh bởi tiếng hát là lời dâng kính mong Vua Hùng ban Phúc lành cho dân làng.

Trải qua cuộc đua năm, Hát Xoan không chỉ gắn bó với bốn làng gốc Phù Đức, Thét, Kim Đái và An Thái, mà còn lan tỏa khắp Phú Thọ, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của cộng đồng. Mỗi mùa hội đình, tiếng trống, lời ca, điệu múa Xoan lại vang lên, vừa mang ý nghĩa cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa ngủ tươi tốt, vừa là niềm vui giải trí của người dân và du khách đông phương.

Điểm đặc sắc của Hát Xoan nằm ở hòa hòa giữa tín ngưỡng – nghệ thuật – cộng đồng. Ở sân “Bợm Gái”, các phường Xoan và cả cộng đồng cùng tham gia hát múa, tạo nên không khí lửa nhiệt mà vẫn nguyên, thể hiện ước vọng sinh sôi, hạnh phúc và hòa hòa.

Ca Trù

Chiều 10/1/2009, UNESCO đã công nhận Ca Trù là Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Từng thịnh hành từ thế kỷ XV, phổ biến trong đời sống văn hóa người Việt đến đầu thế kỷ XX, Ca Trù – còn gọi là hát ả đào – là loại hình nghệ thuật truyền thống độc độc của miền Bắc. Tuy nhiên, trước sự phát triển của các loại hình giải trí hiện đại, Ca Trù đang đứng trước nguy cơ mai một, ngay cả ở Phú Thọ – một trong 17 tỉnh còn lưu giữ loại hình này.

Để bảo tồn sản phẩm, Phú Thọ đã phát triển nhiều giải pháp: Hỗ trợ kỹ thuật nhân cao tuổi, mở lớp truyền tải nghề nghiệp, xây dựng cơ chế hoạt động cho các câu lạc bộ câu lạc bộ Ca Trù. Ngành văn hoá địa phương cũng chú ý đầu tư kinh phí, đạo cụ truyền dạy cho thế hệ trẻ, đưa Ca Trù trở thành một sinh hoạt văn nghệ đặc sắc bên cạnh Hát Xoan, Hát Ghẹo, góp phần bá quảng văn hóa vùng Đất Tổ tới du khách trong và ngoài nước.