Làng nghề gốm sứ Bình Dương - Làng nghề giữ lửa văn hóa dân tộc

Từ làng nghề đến tinh hoa văn hóa dân tộc

Ngoài danh xưng "thủ phủ công nghiệp miền Nam", Bình Dương còn nổi bật với vô vàn làng nghề truyền thống lâu đời.

Đặt chân đến vùng đất này, bạn không chỉ có cơ hội tham quan và khám phá các làng nghề đặc sắc như Làng nghề làm heo đất Lái Thiêu, mây tre đan, sơn mài, guốc mộc, mà còn được tận mắt chứng kiến quy trình làm gốm sứ tại một trong những điểm đến nổi tiếng, với thương hiệu vang danh trong và ngoài nước. Đó chính là Làng nghề gốm sứ Bình Dương.

Hiện nay, tỉnh Bình Dương sở hữu ba làng nghề gốm sứ chính: Làng gốm Tân Phước Khánh ở thị xã Tân Uyên, Làng gốm Lái Thiêu thuộc thành phố Thuận An và Làng gốm Chánh Nghĩa (hay còn gọi là Làng Bà Lụa) ở thành phố Thủ Dầu Một. Đây là những địa chỉ quy tụ hơn 300 cơ sở sản xuất và 500 lò gốm khác nhau, phân bố rộng khắp trên địa bàn, mang đến đa dạng các sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc sắc.

Cách di chuyển tới làng nghề gốm sứ Bình Dương

Làng nghề gốm sứ Bình Dương, thuộc thị xã Tân Phước Khánh, huyện Tân Uyên, chỉ cách TP.HCM khoảng 35km về phía Tây Bắc. Để đến đây, bạn có thể di chuyển theo các lộ trình sau:

• Từ đường Trường Chinh, vào Xa lộ Hà Nội, tiếp tục trên Quốc lộ 1A, rẽ vào đường Tô Ngọc Vân, rồi đi qua Cầu Phú Long đến Đại lộ Bình Dương. Tiếp theo, đi theo Quốc lộ 13 và TL746 đến Tân Phước Khánh.
• Hoặc từ Trường Chinh, vào Xa lộ Hà Nội, rẽ vào ĐT753 đến Tân Phước Khánh.
• Một tuyến khác, từ Trường Chinh, rẽ vào Quốc lộ 22, tiếp tục qua các con đường Lê Thị Hà, Đỗ Văn Dậy đến ĐH404/ĐH405, rồi đến làng nghề.

Giá vé tham quan Làng nghề gốm sứ Bình Dương

• Người lớn: Miễn phí
• Trẻ em trên 1m2: Miễn phí
• Trẻ em dưới 1m2: Miễn phí

Khám phá Làng nghề gốm sứ Bình Dương

Nguồn gốc ra đời của các Làng nghề gốm sứ Bình Dương

Các làng nghề gốm sứ Bình Dương được hình thành vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, nhờ vào nguồn nguyên liệu phong phú như đất sét cao lanh và củi đốt dễ dàng khai thác. Cùng với đội ngũ nghệ nhân tài hoa, nghề gốm đã được phát triển và trở thành một trong những ngành thủ công mỹ nghệ đặc sắc tại vùng đất này.

Về lý do tại sao phần lớn chủ lò gốm ở Bình Dương là người Việt gốc Hoa, theo người dân địa phương, ban đầu, nhóm thợ Trung Quốc đến Việt Nam chỉ với mục đích du ngoạn. Tuy nhiên, khi nhận thấy tiềm năng phát triển nghề gốm sứ tại Đông Nam Bộ, họ quyết định ở lại và khai phá, xây dựng những ngôi làng nghề, để nghề gốm sứ tồn tại và phát triển cho đến ngày nay.

Quy trình sản xuất gốm tại làng nghề truyền thống là một hành trình đầy tinh hoa và tâm huyết

Với mục tiêu cung cấp nguyên liệu chính cho ba cụm làng nghề gốm sứ nổi tiếng tại Bình Dương gồm Tân Phước Khánh, Lái Thiêu và Chánh Nghĩa, khu vực này sở hữu 83 mỏ đất sét lớn với trữ lượng ấn tượng lên tới 150 triệu tấn. Khi ghé thăm nơi đây, bạn sẽ có cơ hội khám phá tận mắt quy trình làm gốm thủ công tinh xảo, nơi hội tụ tài năng và kinh nghiệm của những nghệ nhân lành nghề.

Mỗi sản phẩm như chén, bát, bình, chậu hay tách trà đều được chế tác hoàn toàn bằng tay và trải qua quá trình nung trong lò củi truyền thống. Điều này đòi hỏi người thợ không chỉ thành thạo kỹ thuật mà còn phải thật khéo léo và tỉ mỉ.

Sau khi tạo hình, các mẻ gốm được nung trong khoảng từ 3 đến 5 ngày, rồi phơi khô, tráng men và cuối cùng là trang trí họa tiết, hoa văn tinh tế. Chính sự công phu trong từng giai đoạn đã tạo nên những tác phẩm độc đáo, mang đậm dấu ấn văn hóa và tâm hồn của làng nghề truyền thống.

Làng gốm sứ Bình Dương - Nơi có tiềm năng phát triển lớn mạnh 

Trải qua bao thăng trầm của thời gian, làng gốm Bình Dương đã vươn mình mạnh mẽ, không chỉ tạo nên những sản phẩm được xuất khẩu đến nhiều quốc gia mà còn mang lại công ăn việc làm cho hàng ngàn lao động địa phương.

Làng nghề này không chỉ là nơi sản xuất mà còn lưu giữ nét đẹp văn hóa và giá trị lịch sử truyền thống của người dân Tân Phước Khánh từ bao đời nay.

Những sản phẩm gốm sứ nơi đây chủ yếu là các vật dụng gia đình như chén, bát, bình, chậu cảnh... Tất cả đều được chế tác thủ công và nung bằng lò củi truyền thống, một quá trình đòi hỏi sự tinh xảo và kinh nghiệm dày dặn của các nghệ nhân.

Mỗi mẻ gốm thường được nung từ 3 đến 5 ngày, sau đó phơi khô, tráng men và hoàn thiện. Từng công đoạn đều thể hiện sự kiên nhẫn, tận tâm và lòng yêu nghề của những người thợ.

Hiện nay, làng gốm Bình Dương tồn tại song song hai hình thức sản xuất đặc trưng. Một bên là các cơ sở gốm sứ truyền thống, nơi vẫn duy trì phương pháp thủ công đầy tinh hoa, và bên kia là gốm sứ Minh Long – biểu tượng của công nghệ hiện đại với dây chuyền sản xuất tự động hóa.

Dù đối mặt với áp lực cạnh tranh từ các sản phẩm gốm sứ công nghiệp, người dân nơi đây vẫn không ngừng nỗ lực bảo tồn làng nghề truyền thống, gìn giữ giá trị văn hóa độc đáo cho các thế hệ mai sau.

Những năm gần đây, với sự hỗ trợ tích cực từ UBND tỉnh Bình Dương và các tổ chức liên quan, việc bảo tồn và phát triển làng nghề đã được chú trọng hơn. Đặc biệt, du lịch gắn với làng gốm thủ công ngày càng phát triển, thu hút du khách trong và ngoài nước đến tham quan, trải nghiệm và chiêm ngưỡng những sản phẩm gốm sứ tinh xảo, góp phần nâng cao giá trị của làng nghề suốt bốn mùa trong năm.

Danh sách các điểm tham quan và mua sắm

Dưới đây là những địa điểm hấp dẫn mà bạn không nên bỏ lỡ khi ghé thăm Làng nghề gốm sứ Bình Dương. Hãy nhanh tay thêm vào sổ tay du lịch của mình để có một hành trình trọn vẹn nhé!

Trung tâm Thương mại Minh Sáng Plaza

• Địa chỉ: Số 888, Quốc lộ 13, phường Thuận Giao, TP. Thuận An
• Liên hệ: (0274) 3784 576 - 3784 577

Vườn Nhà Gốm

• Địa chỉ: Số 120, đường Gia Long, phường Lái Thiêu, TP. Thuận An
• Liên hệ: (0274) 2461 274

Cơ sở gốm Vạn Phú

• Địa chỉ: Đường Bình Hòa, phường Tân Phước Khánh, thị xã Tân Uyên
• Liên hệ: (0274) 3611 520

Cơ sở Gốm Xưa

• Địa chỉ: Số 59/1, đường Bình Hòa 1, phường Tân Phước Khánh, thị xã Tân Uyên
• Liên hệ: 0903 005 897 - 0911 577 775

Lò lu Đại Hưng

• Địa chỉ: Phường Tương Bình Hiệp, TP. Thủ Dầu Một
• Liên hệ: 0974 435 435
• Ghi chú: Đây là một trong những điểm đến được yêu thích nhất tại khu vực.

Hãy dành thời gian ghé qua các địa điểm này để khám phá thêm vẻ đẹp và giá trị độc đáo của nghề gốm truyền thống!