Nếu hành trình đến Nha Trang chưa có điểm dừng tại Viện Hải dương học Nha Trang, chuyến đi ấy hẳn vẫn còn thiếu một mảnh ghép quan trọng. Đây là điểm tham quan lý tưởng để du khách chiêm ngưỡng những sinh vật biển quý hiếm, đồng thời hiểu sâu hơn về hệ sinh thái và giá trị của môi trường đại dương. Cùng Crystal Bay khám phá không gian khoa học – trải nghiệm đầy cuốn hút này giữa lòng phố biển.
Viện Hải dương học Nha Trang tọa lạc tại số 1 Cầu Đá, phường Nha Trang (trước đây là phường Vĩnh Nguyên), tỉnh Khánh Hòa – khu vực có vị trí đặc biệt thuận lợi hướng ra Biển Đông. Ngay từ khi thành lập, nơi đây đã được lựa chọn làm trung tâm nghiên cứu chiến lược nhằm khảo sát điều kiện tự nhiên và nguồn lợi sinh vật biển trên phạm vi rộng, bao gồm cả khu vực quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và vùng biển Campuchia.
Viện Hải dương học Nha Trang được thành lập ngày 14/9/1922 với tên gọi ban đầu là Sở Hải dương học Nghề cá Đông Dương, sau đó đổi tên thành Viện Hải dương học Đông Dương vào năm 1930. Ngay từ những năm đầu, Viện đã mở rộng nghiên cứu trên phạm vi lớn khắp Biển Đông, bao gồm cả quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa.
Trải qua nhiều giai đoạn lịch sử và thay đổi tổ chức, Viện trở thành trung tâm nghiên cứu biển hàng đầu trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Hơn một thế kỷ phát triển, Viện đã đóng góp nguồn dữ liệu khoa học quan trọng về hải dương học, hệ sinh thái, tài nguyên và môi trường biển, phục vụ hiệu quả cho nghiên cứu, khai thác bền vững và bảo vệ chủ quyền biển đảo Việt Nam.
Viện Hải dương học Nha Trang mở cửa đón khách từ 6:00 đến 18:00 hằng ngày, bao gồm cả cuối tuần, trừ các dịp lễ lớn theo quy định và Tết Nguyên đán.
Mức vé tham quan được đánh giá là dễ tiếp cận: 40.000 VNĐ cho người lớn, 20.000 VNĐ cho sinh viên, 10.000 VNĐ cho học sinh và miễn phí với trẻ em dưới 6 tuổi. Phí gửi xe cũng khá thấp, chỉ 4.000 VNĐ/xe máy, 15.000 VNĐ/ô tô dưới 7 chỗ và 20.000 VNĐ/ô tô từ 7 chỗ, giúp du khách thuận tiện và thoải mái khi dành thời gian khám phá thế giới đại dương tại đây.
Xe máy
Xuất phát từ Quảng trường 2 Tháng 4, bạn chỉ cần chạy theo hướng Đông Nam khoảng 4km là có thể đến Viện. Cung đường khá dễ đi, phù hợp để vừa di chuyển vừa ngắm cảnh thành phố ven biển.
Xe buýt
Du khách chỉ cần bắt tuyến số 4 từ khu vực trung tâm Nha Trang. Trạm dừng cuối của tuyến này chính là Viện Hải dương học, rất thuận tiện cho những ai muốn tiết kiệm chi phí và không rành đường.
Hành trình tham quan đưa du khách bước vào khu Aquarium rộng khoảng 5.000m², nơi tái hiện sinh động thế giới đại dương với hơn 300 loài sinh vật biển như rùa biển, cá đuối, cá mập nhỏ, cá mú, cá mao tiên hay cá bò hòm. Các bể nuôi được thiết kế mô phỏng môi trường tự nhiên, nổi bật với hệ bể trụ acrylic rực rỡ và bể vòm thủy cung quy mô lớn.
Đặc biệt, bể trụ acrylic với đàn cá chim tai tượng bơi xoay tròn tạo nên khung cảnh sống động như một tác phẩm nghệ thuật, trong khi bể vòm mang đến trải nghiệm hồi hộp khi cá mập bơi lượn ngay trên đầu người xem.
Xen kẽ giữa không gian aquarium là mô hình rừng ngập mặn rộng khoảng 120m², giúp du khách hiểu rõ hơn về hệ sinh thái ven biển – vùng chuyển tiếp quan trọng giữa đất liền và đại dương. Khu trưng bày này làm nổi bật vai trò của rừng ngập mặn trong việc bảo vệ bờ biển, duy trì cân bằng sinh thái và là nơi cư trú của nhiều loài sinh vật đặc trưng.
Khu Mẫu vật lớn (Large Specimens) tại Bảo tàng Hải dương học Nha Trang gây ấn tượng với những tiêu bản biển có kích thước khổng lồ được sưu tầm và bảo tồn qua nhiều năm. Nổi bật nhất là bộ xương cá voi lưng gù dài 18m, nặng khoảng 10 tấn, bộ xương bò biển quý hiếm và cá nạng hải nặng gần 1 tấn. Thông qua các mẫu vật, mô hình và bảng thông tin khoa học, du khách có cơ hội quan sát cận cảnh cấu trúc cơ thể, hiểu rõ hơn về sự thích nghi và vai trò của các sinh vật khổng lồ trong hệ sinh thái đại dương.
Khu Rạn nhân tạo tại Bảo tàng Hải dương học Nha Trang là điểm trưng bày đặc biệt, giới thiệu những công trình do con người tạo ra nhằm phục hồi hệ sinh thái biển. Các rạn này được hình thành từ bê tông, đá, khung thép hay thậm chí là những con tàu cũ, đặt xuống đáy biển để tạo bề mặt cho san hô, tảo và sinh vật biển bám vào sinh trưởng.
Theo thời gian, những cấu trúc tưởng chừng vô tri ấy trở thành “khu dân cư dưới nước”, nơi cá tụ tập sinh sống, kiếm ăn và sinh sản. Thông qua các mô hình trực quan và câu chuyện khoa học phía sau, khu trưng bày giúp du khách hiểu rõ hơn cách rạn nhân tạo góp phần khôi phục đại dương bị tổn thương, đồng thời gợi mở nhiều suy ngẫm về vai trò của con người trong việc bảo vệ môi trường biển.
Khu trưng bày Tài nguyên biển đảo Hoàng Sa – Trường Sa tại Viện Hải dương học Nha Trang giới thiệu hệ thống bản đồ cổ – hiện đại, sa bàn quần đảo và tư liệu khảo sát, giúp du khách hiểu rõ vị trí địa lý và vai trò chiến lược của hai quần đảo. Bên cạnh đó là các mẫu vật sinh học, địa chất tiêu biểu như san hô, mẫu đáy biển, cá mú, tôm hùm cùng mô hình đảo Trường Sa Lớn với bia chủ quyền và hải đăng. Không gian trưng bày mang giá trị khoa học và giáo dục, góp phần khẳng định chủ quyền biển đảo Việt Nam trên Biển Đông.

Tiếp nối hành trình tham quan, Khu Đa dạng sinh học biển mang đến cái nhìn toàn diện về thế giới đại dương với hơn 23.000 mẫu vật thuộc khoảng 5.000 loài sinh vật biển khác nhau. Các tiêu bản được bảo quản công phu, trải dài từ những loài nhỏ bé như ruột khoang, giáp xác, thân mềm đến các loài quý hiếm, kích thước lớn như cá tầm, cá mặt trăng, trai khổng lồ hay cua vua.
Mỗi mẫu vật đều đi kèm thông tin khoa học giúp du khách dễ dàng hiểu về đặc điểm sinh học, môi trường sống và vai trò của chúng trong hệ sinh thái. Không gian trưng bày tựa như một “thư viện đại dương”, vừa giàu giá trị nghiên cứu, vừa mang đến trải nghiệm khám phá sinh động cho những ai yêu thiên nhiên và biển cả.