Khám phá nét đẹp lễ hội Cá Voi – Niềm tự hào của thành phố biển Nha Trang

Một trong những lễ hội tiêu biểu và đặc sắc bậc nhất ở Nha Trang chính là Lễ hội Cá Voi, diễn ra tại Lăng Ông. Nổi bật với những công thức truyền thống linh thiêng cùng nhiều hoạt động trải nghiệm phong phú, lễ hội mang đến cho du khách cơ hội khám phá bản sắc văn hóa biển. Hãy cùng tìm hiểu những điều đặc biệt của lễ hội này.

Truyền thuyết về Cá Voi

Từ xa xưa, cá voi được xem là loài vật hiền lành, thường cứu ngư dân khi gặp nạn, vì thế trở thành sinh vật linh thiêng, được tôn kính. Người dân Nha Trang tin rằng cá voi không chỉ là loài cá bình thường mà là cá thần, có tình cảm và tâm linh như con người, nên lễ hội Cá Ông luôn được tổ chức rất trang béo.

Nhiều truyền thuyết gắn liền với loài cá này, nổi bật là chuyện vua Nguyễn Ánh năm 1799 từng được cá voi cứu thoát giữa cơn bão lớn. Sau này, vua Gia Long đã sắc phong cá voi là Nam Hải Tộc Ngọc lân thượng đẳng thần, các vua triều Nguyễn kế tiếp cũng tiếp tục tôn vinh loài cá này với danh hiệu “Đại càn quốc gia Nam Hải”. Từ đó, ngư dân luôn kính trọng, gọi cá voi là Ông Nam Hải, xây lăng thờ (Lăng Ông) và lưu giữ “Ngọc Cốt” – bộ xương hóa thạch cá voi, để tưởng niệm ân đức của loài cá thần.

Ý nghĩa lễ hội Cá voi trong đời sống ngư dân miền biển

Trong tâm thức ngư dân, cá voi từ lâu được tôn vinh như vị Phúc thần che giả, mang đến may mắn, với nhiều mỹ danh trang quan trọng như Nhân Ngư, Đức Ngư, Ngọc Lân. Hình ảnh loài cá giúp hiền hiền lành cứu giúp con người giữa sóng gió đã làm Cá Ông trở thành thành linh vật linh thiêng, gắn bó chặt với đời sống tinh thần của dân tộc vùng biển Nha Trang.

Theo thời gian, lễ hội Cá Voi không chỉ là một nghi lễ tín ngưỡng đặc biệt mà còn trở thành một nền văn hóa truyền thống giàu bản sắc sắc đẹp. Đây là lúc để ngư dân gửi tinh ước quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa bội thu, thuyền bè đầy ắp tôm cá. 

Thời gian và địa điểm tổ chức Lễ hội Cá Voi

Hằng năm, ngư dân vùng biển Nha Trang lại trang trọng tổ chức lễ hội Cá Voi tại Lăng Ông, với quy mô lớn và không khí chất béo. Lễ thường diễn ra vào ngày Cá Ông “lụy” (tức ngày cá voi chết dạt vào bờ) cùng hai kỳ xuân tế và thu tế. Theo kinh nghiệm dân gian, Cá Ông thường “lụy” vào những tháng biển động, sóng to gió lớn, càng làm cho nghi lễ thêm phần linh thiêng và gắn bó sâu sắc với đời sống ngư dân.

Có gì tại Lễ Cá Voi

Phần Lễ

Lễ hội Cá Voi ở Nha Trang mở đầu từ sáng sớm với nghi thức Nghinh thần. Kiệu Ông Nam Hải được rước ra biển, đặt lên thuyền rồng để ra khơi, bởi người dân tin rằng đây là lúc linh hồn Cá Ông hiển thị. Tiếp đó là lễ rước sắc phong, chia thành hai đoàn từ Bắc và Nam tiến về Lăng Ông, dẫn đầu là đội múa lân – sư – rồng cùng mô hình thuyền sóng biểu tượng cho hành trình ra khơi thuận lợi.

Khi đoàn rước trở về, lễ thỉnh và lễ được cử hành, dâng hương báo cáo năm cũ, cầu cho năm mới mưa thuận gió hòa, ngư dân bội thu. Sau đó kiệu Ông lại được rước ra khơi, nơi hàng trăm ghe thuyền rực rỡ cờ hoa chờ đón. Ven đó còn có các nghi thức như Tỉnh Sanh, Tế lễ, Thứ lễ, Tôn vương, và cuối cùng là Tống Na, tĩnh lại phần lễ trong không khí trang tử, linh thiêng.

Phần Hội 

Kết thúc phần lễ trang béo là phần sôi động với nhiều trò chơi dân gian đặc biệt miền biển như lắc thúng, đua thuyền, bơi lội, kéo co, đá bóng… Tất cả tạo nên không khí nhiệt, thư giãn, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

Về văn nghệ, ngoài hát tuồng, hò khoan, đặc sắc nhất là múa hát ba trạo – loại hình diễn đàn mang ý nghĩa “nắm chắc mái chèo”. Tiết mục này tái hiện cảnh ngư dân chèo thuyền, kéo lưới, chống gió và cầu mong một mùa biển bội thu, đồng thời có thể thực hiện tinh thần đoàn kết chặt chẽ của cư dân biển miền biển.