Cách trung tâm Thanh Hóa chưa đến 80km, suối cá thần Cẩm Lương là điểm dừng chân lý tưởng cho những ai yêu thích thiên nhiên hoang sơ và cảnh sắc núi rừng hùng vĩ. Nơi đây đặc biệt nổi tiếng với đàn “cá thần” huyền bí, gắn liền với truyền thuyết linh thiêng và được người dân địa phương trân trọng gìn giữ qua bao thế hệ.
Nằm tại bản Lương Ngọc, xã Cẩm Lương, huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa, suối cá thần Cẩm Lương – hay còn gọi là suối cá thần làng Ngọc – là một trong những điểm đến độc đáo bậc nhất của xứ Thanh. Cách trung tâm TP Thanh Hóa khoảng 80km và cách Hà Nội khoảng 133km, suối tọa lạc bên bờ bắc sông Mã, dưới chân ngọn núi đá vôi Bồ Um thuộc dãy Trường Sinh.
Dù chỉ dài khoảng 15m, con suối này không bao giờ cạn, nước luôn trong vắt quanh năm. Điều đặc biệt nhất chính là sự hiện diện của hàng nghìn con cá đủ kích cỡ và màu sắc sinh sống tự nhiên trong lòng suối. Chúng được người dân tôn kính và bảo vệ như linh vật, gắn liền với nhiều truyền thuyết kỳ bí. Chính vì vậy, suối cá thần được xem là biểu tượng linh thiêng, là sự kết tinh kỳ diệu giữa thiên nhiên và tâm linh người Việt.
Từ Hà Nội
Xuất phát từ trung tâm thành phố, bạn đi theo quốc lộ 21B, sau đó tiếp tục di chuyển theo đường mòn Hồ Chí Minh. Khi qua cầu treo Cẩm Lương, bạn sẽ dễ dàng bắt gặp khu du lịch suối cá thần nằm ngay gần chân núi Trường Sinh. Tổng quãng đường khoảng 130–140km, mất khoảng 3–4 giờ lái xe tùy điều kiện giao thông.
Từ thành phố Thanh Hóa
Quãng đường từ trung tâm TP Thanh Hóa đến suối cá thần dài khoảng 80km, thời gian di chuyển khoảng 2 giờ. Bạn có thể chọn một trong các tuyến đường sau:
Tương truyền, xưa kia có đôi vợ chồng già sống gần suối Ngọc, một ngày bắt được quả trứng lạ và đem về cho gà ấp. Quả trứng nở ra một con rắn, họ hoảng sợ đem thả xuống suối, nhưng rắn cứ quay về. Dần dần, chú rắn trở nên thân thiết và mang lại mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no cho dân làng. Mọi người yêu quý gọi là chàng Rắn.
Một đêm giông bão, chàng Rắn hy sinh sau trận chiến với thủy quái để bảo vệ dân làng. Cảm động, thượng đế phong danh hiệu Tứ Phủ Long Vương, người dân lập đền thờ ngay bên suối. Kỳ lạ thay, từ đó một đàn cá lớn tụ về trước cửa đền. Không ai dám bắt cá vì tin rằng đó là cá chầu thần. Cũng từ đó, suối cá thần Cẩm Lương trở thành điểm du lịch tâm linh độc đáo của xứ Thanh.
Đến suối cá thần Cẩm Lương, du khách sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước cảnh tượng hàng nghìn con cá giốc quý hiếm bơi lội trong làn nước trong vắt. Thân cá xanh thẫm, mép ánh đỏ, dưới nắng lại lấp lánh như ánh ngọc – đẹp đến mê hoặc.
Bạn có thể tận mắt quan sát cá trú ẩn trong hang, cho cá ăn, hay khám phá tập tính sống đầy thú vị của loài cá được người dân tôn là linh thiêng.
Điều kỳ lạ là đàn cá này chỉ sống tại suối Ngọc, không rời đi nơi khác, dù mùa lũ nước dâng cũng chỉ ẩn mình rồi quay về đúng chốn cũ. Nước suối quanh năm trong xanh, không hề tanh dù cá dày đặc – chính điều đó khiến nơi đây trở thành điểm đến vừa huyền bí vừa tâm linh giữa lòng xứ Thanh.
Ẩn mình giữa núi rừng Cẩm Thủy, suối cá thần Cẩm Lương hiện ra như một bức tranh sơn thủy hữu tình. Bốn bề là núi đá kỳ vĩ, cây cối xanh mướt quanh năm ôm trọn dòng suối trong vắt. Đàn cá hàng nghìn con lấp lánh sắc màu bơi lội tung tăng, tạo nên khung cảnh sống động giữa thiên nhiên hoang sơ. Khi nắng chiếu xuống mặt nước, dòng suối phản chiếu đủ gam màu – từ xanh lam dịu mát đến ánh hồng, đỏ, rồi lấp lánh ánh bạc – đẹp đến nao lòng.
Con đường dẫn vào suối Ngọc len lỏi qua những nếp nhà sàn đơn sơ của người dân bản địa. Những mái nhà mộc mạc ấy như nét chấm phá bình dị, làm nổi bật thêm vẻ nên thơ, trầm lặng của núi rừng. Xa xa, dòng sông Mã hiền hòa uốn lượn, góp phần tô điểm thêm vẻ trữ tình cho khung cảnh.
Cách suối cá thần Cẩm Lương chỉ khoảng 20m, động Cây Đăng (hay còn gọi là hang Dơi) là điểm đến kỳ bí gắn liền với nhiều truyền thuyết dân gian. Động có hai cửa: cửa Cha và cửa Mẹ, mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc trong văn hóa người Mường.
Bên trong động là thế giới nhũ đá lung linh với hình thù rồng, phượng, kỳ lân và những cảnh tượng thần tiên như vườn đào, tiên nữ múa hát. Đặc biệt, nhiều khối nhũ đá còn tái hiện trận chiến trong sử thi “Đẻ đất đẻ nước” một cách sống động, khiến hành trình khám phá nơi đây trở thành trải nghiệm vừa kỳ ảo vừa đậm chất văn hóa dân tộc.
Diễn ra vào mùng 7 và 8 tháng Giêng Âm lịch hằng năm, lễ hội Khai Hạ suối cá thần Cẩm Lương là sự kiện văn hóa truyền thống đặc sắc của đồng bào Mường, nhằm tưởng nhớ Thần Rắn – vị thần linh thiêng đã cứu giúp dân làng và ban tặng dòng suối trong lành, mát mẻ quanh năm.
Lễ hội mở đầu bằng nghi thức rước Thần Rắn từ đền thờ Thủy Phủ Long Vương về Nhà văn hóa thôn Lương Ngọc để báo cáo thành quả lao động trong năm và dâng lời cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Sau đó, Thần Rắn được rước trở lại đền, kết thúc phần lễ trang nghiêm, linh thiêng.
Tiếp nối là phần hội tưng bừng với hàng loạt hoạt động văn hóa, thể thao truyền thống như: bắn nỏ, chọi gà, bóng chuyền, đẩy gậy, tung còn, chơi đu… tạo nên không khí rộn ràng, gắn kết cộng đồng.