Nhà tù Sơn La là một di tích lịch sử quan trọng, được thực dân Pháp xây dựng vào năm 1908 trên đồi Khau Cả, nay thuộc tổ 9, phường Tô Hiệu, cách trung tâm thành phố không xa, thuận tiện cho việc tham quan. Ban đầu, nhà tù có quy mô nhỏ, chỉ 500m², nhưng sau đó thực dân Pháp đã mở rộng lên 2.170m² để giam giữ ngày càng nhiều chiến sĩ cách mạng Việt Nam.

Nơi đây từng là địa ngục trần gian, nơi giam cầm và tra tấn những cán bộ, chiến sĩ của Đảng Cộng sản Việt Nam với những cực hình tàn khốc, nhằm đàn áp ý chí chiến đấu của những người yêu nước. Thế nhưng, chính trong môi trường khắc nghiệt ấy, tinh thần cách mạng vẫn bừng sáng, biến nhà tù thành trường học cách mạng, nơi hun đúc ý chí kiên cường cho nhiều chiến sĩ ưu tú.
Dù thời gian đã khiến nhiều phần công trình xuống cấp, nhưng khi đến đây, bạn vẫn có thể tận mắt chứng kiến những dấu tích rõ nét về tội ác thực dân Pháp, từ những phòng giam chật hẹp, xà lim tối tăm đến những di vật lịch sử còn lưu lại. Nhà tù Sơn La không chỉ là một điểm tham quan mà còn là nơi khơi gợi lòng tự hào dân tộc, giúp thế hệ sau hiểu hơn về tinh thần kiên trung của cha ông trong những năm tháng đấu tranh gian khổ.
Nhà tù Sơn La là một di tích lịch sử quan trọng, mở cửa đón du khách với mức giá vé hợp lý, phù hợp với từng đối tượng. Dưới đây là bảng giá tham khảo:

Với chi phí vô cùng phải chăng, du khách không chỉ có cơ hội tìm hiểu về lịch sử đấu tranh kiên cường của dân tộc mà còn được tận mắt chứng kiến những dấu tích bi tráng của một thời kỳ đầy gian khổ nhưng hào hùng.
Nhà tù Sơn La được thực dân Pháp xây dựng vào năm 1908 nhằm giam giữ và đàn áp những người yêu nước, đặc biệt là các chiến sĩ cách mạng. Đến năm 1930, khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, phong trào đấu tranh chống thực dân ngày càng lan rộng. Đáp lại, chính quyền Pháp trở nên tàn bạo hơn, bắt bớ hàng loạt chiến sĩ cách mạng và giam cầm họ tại nhà tù này, với những hình thức tra tấn khắc nghiệt nhằm đàn áp tinh thần đấu tranh.
Năm 1952, khi buộc phải rút quân khỏi Sơn La, thực dân Pháp đã ném bom phá hủy nhà tù nhằm xóa sạch dấu vết tội ác. Tuy nhiên, đến năm 1965, đế quốc Mỹ tiếp tục ném bom phá hoại thị xã Sơn La, khiến một phần nhà tù bị hư hại thêm.

Sau chiến tranh, Nhà tù Sơn La trải qua hai lần phục chế:
Với giá trị lịch sử to lớn, năm 2014, Nhà tù Sơn La được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt. Ngày nay, nơi đây không chỉ là chứng tích tội ác của thực dân Pháp, mà còn trở thành biểu tượng của tinh thần kiên trung. Đây là địa điểm mang ý nghĩa giáo dục truyền thống cách mạng, giúp thế hệ mai sau hiểu hơn về ý chí bất khuất và lòng yêu nước của cha ông ta.
Nhà tù Sơn La được thực dân Pháp xây dựng với mục đích giam giữ và đàn áp những chiến sĩ cách mạng Việt Nam. Công trình này gồm ba hạng mục chính: Nhà tù Sơn La, Nghĩa trang Liệt sĩ Nhà tù Sơn La và Cây đa bản Hẹo, gắn liền với những năm tháng đấu tranh kiên cường của các chiến sĩ cộng sản.

Từ năm 1930 – 1945, nơi đây đã giam giữ 14 đoàn tù chính trị với tổng số 1.013 tù nhân. Thực dân Pháp áp dụng hàng loạt hình phạt tàn khốc nhằm bẻ gãy ý chí cách mạng, từ còng tay, xích sắt, bàn kẹp sắc nhọn đến những đòn tra tấn dã man. Những hiện vật này vẫn còn được lưu giữ tại di tích, giúp du khách cảm nhận phần nào những đau thương mà cha ông ta từng chịu đựng.
Nhà tù được xây dựng kiên cố với tường dày 40 – 60cm, mái lợp tôn trống trần, còn giường tù nhân là bệ đá láng xi măng. Mép ngoài giường gắn hệ thống cùm chân, giam giữ tù nhân cả ngày lẫn đêm, khiến họ gần như không thể cử động.

Điều kiện sinh hoạt trong nhà tù khắc nghiệt đến tột cùng:
Nhà tù Sơn La không chỉ là nơi đày ải thể xác mà còn là công cụ đàn áp tinh thần, nhằm dập tắt ý chí đấu tranh của những người yêu nước. Nhưng chính trong “địa ngục trần gian” này, ngọn lửa cách mạng vẫn không bao giờ tắt, hun đúc nên tinh thần bất khuất của các chiến sĩ cộng sản.
Dù phải chịu đựng muôn vàn khổ ải, nhưng những đòn tra tấn tàn khốc của thực dân Pháp không thể khuất phục được ý chí sắt đá, tinh thần bất khuất và lòng yêu nước của các chiến sĩ cách mạng. Nhà tù Sơn La không chỉ là nơi giam cầm, mà còn trở thành "trường học cách mạng", nơi hun đúc tinh thần đấu tranh kiên cường.

Chính từ đây, nhiều nhà lãnh đạo xuất sắc đã trưởng thành, góp phần làm nên thắng lợi vẻ vang của Cách mạng tháng Tám, như Tô Hiệu, Lê Duẩn, Trường Chinh, Lê Đức Thọ…. Những dấu tích còn lại nơi đây là minh chứng sống động cho ý chí quật cường của những người con đất Việt, để thế hệ hôm nay thêm trân trọng và tự hào về lịch sử hào hùng của dân tộc.