Tọa lạc trên đỉnh núi Châu Thới thuộc phường Bình An, TP. Dĩ An, Bình Dương, chùa Châu Thới là ngôi cổ tự hơn 400 năm tuổi, nổi bật với vẻ uy nghi giữa thiên nhiên thanh tịnh, thu hút đông đảo Phật tử và du khách thập phương đến chiêm bái, vãn cảnh.
Theo ghi chép lịch sử, chùa Châu Thới do thiền sư Khánh Long – người sớm đắc đạo và giàu lòng từ bi – sáng lập năm 1612. Ngài theo bước những lưu dân đầu tiên vào Nam, mang Phật pháp đến vùng đất mới, chọn núi Châu Thới dựng chùa cầu an cho bá tánh. Ban đầu mang tên Hội Sơn, chùa dần được gọi theo tên núi Châu Thới.
Nằm giữa địa hình hiểm trở và thanh tĩnh, chùa không chỉ là trung tâm tu hành mà còn là căn cứ cách mạng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ. Trải qua hơn 400 năm, dù từng bị tàn phá bởi chiến tranh và thiên tai, chùa vẫn giữ được nét cổ kính, là nơi giao hòa giữa tinh thần Phật giáo Bắc tông và tín ngưỡng dân gian vùng Nam Bộ.
Kiến trúc hiện tại của chùa là sự tổng hòa các giai đoạn lịch sử: Chánh điện, nhà tổ, giảng đường, cùng các điện thờ như Thiên Thủ Thiên Nhãn, Linh Sơn Thánh Mẫu, Diêu Trì Kim Mẫu, Ngọc Hoàng Thượng Đế... Nét nổi bật là 9 con rồng đắp bằng gốm sứ màu đặt ở đầu đao mái, tượng trưng cho sự bảo hộ linh thiêng.
Đặc biệt, chùa còn lưu giữ bộ tượng Thập bát La hán và Thập điện Diêm vương bằng đất nung – minh chứng cho kỹ thuật gốm thủ công tinh xảo xưa kia. Ngoài ra, ba pho tượng Phật đá cuối thế kỷ XVII và pho Quan Âm bằng gỗ mít cổ trong khuôn viên chùa càng làm tăng giá trị tâm linh và mỹ thuật cho ngôi cổ tự trứ danh này.
Bên cạnh nét linh thiêng và cổ kính, chùa Châu Thới còn gắn liền với một truyền thuyết dân gian khá thú vị: Nơi đây từng được mệnh danh là "cổ tự sát tình yêu". Theo lời đồn, những cặp đôi yêu nhau khi cùng nhau đến viếng chùa đều có nguy cơ... chia tay không lâu sau đó.
Tuy nhiên, câu chuyện ấy vẫn chỉ dừng lại ở mức huyền thoại, không có chứng tích rõ ràng. Thực tế, rất nhiều đôi lứa vẫn nắm tay nhau đến chùa cầu an, cầu phúc và cả cầu duyên. Với niềm tin vào sự từ bi và độ trì của chư Phật, không ít người còn chọn chùa Châu Thới là nơi khởi đầu cho mối nhân duyên bền chặt.
Vì thế, thay vì sợ hãi, ngày càng nhiều người tìm về đây bằng tấm lòng thành kính, tin tưởng rằng chùa không chỉ mang lại bình yên trong tâm hồn mà còn là nơi gửi gắm hy vọng cho một tình yêu trọn vẹn và lâu bền.
