Đến Tam Đảo vào bất kỳ mùa nào, du khách cũng có thể cảm nhận rõ sự chuyển mình của bốn mùa trong một ngày – sáng se lạnh như xuân, trưa nắng nhẹ, chiều dịu mát và đêm lạnh như đầu đông. Từng là khu nghỉ dưỡng yêu thích của người Pháp, Tam Đảo ngày nay vẫn giữ vẻ nên thơ giữa núi rừng, kết hợp cùng nhiều công trình mang kiến trúc châu Âu hiện đại.
Năm 1904, Tam Đảo được phát hiện bởi một phái đoàn quân sự Pháp trong hành trình tìm kiếm địa điểm lý tưởng để xây dựng trạm nghỉ dưỡng mùa hè cho Phủ Toàn quyền Đông Dương. Ngày 27/10 cùng năm, Nghị định số 1467 chính thức phê duyệt kế hoạch xây dựng Khu điều dưỡng Tam Đảo.
Đến năm 1906, nơi đây được chọn làm vị trí xây khách sạn sang trọng bậc nhất Đông Dương và được mệnh danh là “Hòn ngọc của Đông Dương”, ghi dấu sự ưu ái đặc biệt dành cho vùng đất mát lành giữa núi rừng này.
Sau hơn 60 năm kể từ khi được người Pháp quy hoạch thành khu nghỉ dưỡng, ngày 18/11/1966, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 198-CP, chính thức thành lập thị trấn Tam Đảo trực thuộc tỉnh Vĩnh Phúc. Đến ngày 26/1/1968, theo Nghị quyết 504/NQ-QH của Quốc hội về việc hợp nhất tỉnh Vĩnh Phúc và Phú Thọ thành tỉnh Vĩnh Phú, Tam Đảo trở thành đơn vị hành chính thuộc tỉnh Vĩnh Phú.
Ngày 5/7/1977, theo Quyết định 178-CP, thị trấn Tam Đảo được sáp nhập vào thị xã Vĩnh Yên. Mãi đến ngày 9/12/2023, Chính phủ ban hành Nghị định số 153/NĐ-CP về việc thành lập huyện Tam Đảo mới, qua đó đưa thị trấn Tam Đảo trở lại là một đơn vị hành chính trực thuộc huyện Tam Đảo – đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng trong tiến trình phát triển hành chính của địa phương.
Tam Đảo là điểm đến lý tưởng quanh năm, bởi mỗi mùa nơi đây đều mang một vẻ đẹp riêng. Mùa xuân, thị trấn khoe sắc với muôn loài hoa nở rộ; mùa hè thu hút đông đảo du khách nhờ khí hậu mát mẻ, nhiệt độ thường thấp hơn Hà Nội khoảng 4–5 độ C, hiếm khi vượt quá 28 độ.
Từ tháng 11 đến tháng 1 là thời điểm lý tưởng để săn mây, khi thị trấn chìm trong sương mù dày đặc và không khí trở nên tĩnh lặng, lãng mạn. Theo kinh nghiệm của người địa phương, mây thường xuất hiện vào sáng sớm hoặc khi trời hửng nắng sau một ngày mưa. Hãy theo dõi dự báo thời tiết để không bỏ lỡ khoảnh khắc Tam Đảo bồng bềnh giữa biển mây tuyệt đẹp.
Biểu tượng du lịch nổi tiếng nhất Tam Đảo chính là nhà thờ đá cổ – công trình mang đậm dấu ấn kiến trúc Gothic, nằm trên triền đất cao giữa trung tâm thị trấn. Được xây dựng hoàn toàn bằng đá từ năm 1937, nhà thờ có hai tầng, với tầng dưới là lối đi rộng rãi và các bậc đá dẫn lên khoảng sân tầng hai thoáng đãng.
Tại đây, du khách có thể hóng mát, ngắm hoàng hôn, chụp ảnh giữa những vòm đá cổ kính. Bên trong còn có thánh đường và tháp chuông cổ – nơi lưu giữ giá trị tinh thần của người dân địa phương qua nhiều thế hệ.
Một điểm dừng chân lý tưởng khác là Thác Bạc – dòng thác nằm ngay trong thị trấn, thích hợp cho những ai yêu trekking nhẹ và muốn “giải nhiệt” giữa thiên nhiên. Sau khoảng 400 bậc thang bộ, du khách sẽ bắt gặp dòng thác đổ từ vách đá cao xuống trắng xóa, mát lạnh.
Lưu ý, nếu đi vào ngày mưa, đường sẽ trơn trượt, nên tránh mang giày cao gót. Nếu cần, bạn có thể thuê dép tại các tiệm tạp hóa gần đó với giá khoảng 20.000 đồng. Vào ngày nắng, đây là nơi lý tưởng để thư giãn, vui đùa cùng dòng nước trong veo.
Không thể bỏ qua Cầu Mây – khu chụp ảnh nổi tiếng với tầm nhìn hướng núi và những góc check-in độc đáo. Nằm gần khu nghỉ dưỡng Tam Đảo Belvedere, chỉ cần đi theo biển chỉ dẫn là tới. Vé vào cổng có giá 30.000 đồng/người, gửi xe máy 10.000 đồng, ô tô 20.000 đồng.
Thời điểm đẹp nhất để chụp hình là lúc trời nắng, hoàng hôn hoặc sau cơn mưa, khi mây bay lượn quanh núi tạo khung cảnh mộng mơ. Khu vực này khá rộng, bạn nên dành ít nhất 30 phút để tham quan và săn ảnh trọn vẹn.