Ninh Thuận, mảnh đất đầy nắng và gió của miền Trung, không chỉ nổi tiếng với những bờ biển xanh ngắt, những vườn nho trĩu quả hay những đàn cừu thong dong trên đồng cỏ, mà còn là nơi lưu giữ những di sản văn hóa vô giá của Vương quốc Chăm Pa xưa. Nổi bật trong số đó là cụm tháp Po Klong Garai.
Việc khám phá kiến trúc của Po Klong Garai là hành trình ngược dòng thời gian, tìm hiểu về kỹ thuật xây dựng độc đáo, tư duy thẩm mỹ tinh tế và đời sống tâm linh phong phú của một nền văn hóa đã góp phần làm nên sự đa dạng của lịch sử Việt Nam.
Tổng quan nét kiến trúc của tháp Po Klong Garai
Kiến trúc Chăm Pa truyền thống thường thể hiện sự tôn trọng sâu sắc đối với thiên nhiên và vũ trụ quan Bà La Môn giáo. Các cụm đền tháp thường được xây dựng trên những ngọn đồi cao, thoáng đãng, tạo thế uy nghi và tách biệt với thế giới trần tục. Po Klong Garai cũng không ngoại lệ. Việc chọn Đồi Trầu làm địa điểm xây dựng không chỉ mang ý nghĩa chiến lược về tầm nhìn mà còn thể hiện mong muốn đưa công trình đến gần hơn với thần linh, với bầu trời.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Bố cục mặt bằng của Po Klong Garai tuân thủ theo mô hình phổ biến của một khu đền tháp Chăm Pa, bao gồm các công trình chính được sắp xếp trên một trục Đông - Tây, hướng về phía mặt trời mọc – hướng của thần linh và sự sống. Cụm di tích hiện còn khá nguyên vẹn với ba công trình chính:
Tháp Chính (Kalan Po Klong Garai): Trung tâm của khu di tích, nơi thờ tự vua Po Klong Garai (thường dưới dạng tượng thờ hoặc Mukha-linga). Đây là công trình đồ sộ, tinh xảo và quan trọng nhất.
Tháp Cổng (Gopura): Nằm ở phía Đông, đóng vai trò là cổng chính dẫn vào khu vực linh thiêng của Tháp Chính.
Tháp Lửa (Kosagrha - Tháp Phụ): Nằm ở phía Nam Tháp Chính, có kiến trúc độc đáo với mái hình yên ngựa, được cho là nơi cất giữ lễ vật, kinh sách hoặc nơi chuẩn bị đồ tế lễ của các tu sĩ Bà La Môn (còn gọi là nhà kho hoặc nhà tĩnh tâm).
Sự sắp xếp này tạo nên một tổng thể hài hòa, cân đối, vừa tôn lên vẻ uy nghi của Tháp Chính, vừa đảm bảo các chức năng nghi lễ cần thiết. Con đường lát gạch dẫn lên tháp từ chân đồi cũng góp phần tạo nên sự trang nghiêm và cảm giác hành hương khi tiếp cận khu di tích.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Vật liệu và kỹ thuật xây dựng tháp Po Klong Garai
Một trong những yếu tố làm nên sự kỳ diệu và bí ẩn của kiến trúc Chăm Pa nói chung và Po Klong Garai nói riêng chính là vật liệu và kỹ thuật xây dựng.
Vật liệu chính
Gạch nung màu đỏ sẫm là vật liệu chủ đạo, tạo nên sắc thái ấm áp và vẻ vững chãi đặc trưng cho các công trình. Gạch Chăm được chế tác công phu, có độ cứng cao, kích thước lớn hơn gạch thông thường và khả năng chịu đựng sự khắc nghiệt của thời tiết qua hàng thế kỷ.
Bên cạnh gạch, đá sa thạch cũng được sử dụng cho các bộ phận đòi hỏi sự chi tiết, tinh xảo trong điêu khắc và khả năng chịu lực tốt hơn như trụ cửa, lanh tô (mi cửa), các bức phù điêu trang trí và tượng thờ.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Kỹ thuật xây dựng
Đây là điểm đặc sắc và gây tò mò nhất. Các viên gạch được xếp chồng lên nhau một cách hoàn hảo, khít khao đến mức gần như không nhìn thấy mạch vữa hoặc chỉ để lại một đường chỉ rất mảnh. Bí quyết về chất kết dính của người Chăm đến nay vẫn còn là đề tài nghiên cứu. Các giả thuyết phổ biến bao gồm:
Sử dụng một loại keo đặc biệt chiết xuất từ thực vật trộn với bột gạch hoặc các phụ gia khác.
Kỹ thuật mài láng các viên gạch và xếp chồng lên nhau khi gạch còn ẩm để chúng tự kết dính sau khi khô cứng.
Xây gạch mộc (không vữa) rồi nung toàn bộ khối kiến trúc sau khi xây xong (giả thuyết này ít khả thi với các công trình lớn).
Kỹ thuật xây dựng tài tình này không chỉ tạo nên sự liên kết vững chắc mà còn mang lại vẻ đẹp thẩm mỹ độc đáo, khiến khối kiến trúc như một thể liền mạch, tự nhiên. Bên cạnh đó, kỹ thuật tạo vòm cuốn bằng cách xếp các lớp gạch đua dần vào trong để tạo không gian bên trong lòng tháp và phần mái cũng là một đặc điểm kỹ thuật nổi bật, dù không gian tạo ra thường nhỏ và hẹp.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Kiến trúc từng công trình của Tháp Po Klong Garai
Mỗi công trình trong cụm tháp Po Klong Garai đều mang những đặc điểm kiến trúc riêng biệt nhưng vẫn nằm trong một thể thống nhất về phong cách.
Tháp chính (Kalan Po Klong Garai)
Tháp có bình đồ gần vuông, cấu trúc nhiều tầng vươn cao mạnh mẽ, tượng trưng cho ngọn núi Meru linh thiêng – trung tâm vũ trụ trong thần thoại Ấn Độ giáo. Toàn bộ tháp toát lên vẻ uy nghi, đường bệ nhưng không kém phần thanh thoát.
Đế tháp có phần nền móng vững chắc, thường được giật cấp nhẹ và trang trí bằng các đường gờ chỉ đơn giản, tạo sự chuyển tiếp hài hòa với thân tháp. Trong khi, thân tháp là khối hình trụ vuông vươn cao, bề mặt được tạo nhịp điệu bằng hệ thống các trụ ốp tường chạy dọc, tạo cảm giác khỏe khoắn và phân chia các mảng trang trí.
Phần mái có cấu trúc nhiều tầng (thường là 3 tầng), nhỏ dần về phía đỉnh. Mỗi tầng mái lại mô phỏng cấu trúc của thân tháp thu nhỏ với các cửa giả, trụ ốp và các chi tiết trang trí góc.Bên trong lòng tháp là một không gian nhỏ, hẹp và tối, chỉ đủ chỗ đặt vật thờ chính là tượng vua Po Klong Garai và không gian cho các nghi lễ quan trọng.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Tháp Cổng (Gopura)
Đây là công trình nằm phía trước Tháp Chính, có chức năng như một cổng chào dẫn vào khu vực thiêng liêng. Tháp Cổng có quy mô nhỏ hơn Tháp Chính nhưng cấu trúc kiến trúc khá tương đồng với đế, thân và mái nhiều tầng thu nhỏ.
Trang trí trên Tháp Cổng thường đơn giản hơn, ít phù điêu đá hơn so với Tháp Chính, chủ yếu là các đường nét hoa văn trên gạch và các trụ ốp tường.
Tháp Lửa (Kosagrha / Tháp Phụ)
Công trình này mang một nét kiến trúc rất đặc trưng của giai đoạn muộn trong nghệ thuật Chăm Pa. Tháp có bình đồ hình chữ nhật kéo dài theo trục Bắc - Nam.
Điểm độc đáo nhất là bộ mái có hình dáng cong cong tựa chiếc thuyền hoặc yên ngựa. Loại mái này khác biệt hoàn toàn với cấu trúc mái nhiều tầng của Kalan và Gopura. Các nhà nghiên cứu cho rằng kiểu mái này có thể ảnh hưởng từ kiến trúc dân gian hoặc các nền văn hóa khác trong khu vực.
Giá trị và ý nghĩa của Tháp Po Klong Garai
Kiến trúc của cụm tháp Po Klong Garai mang trong mình những giá trị to lớn và đa dạng:
Giá trị kiến trúc - nghệ thuật: Là một trong những cụm tháp Chăm Pa còn lại nguyên vẹn và đẹp nhất ở Việt Nam, đại diện cho đỉnh cao của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc Chăm giai đoạn thế kỷ 13-14. Nó thể hiện sự tài hoa, óc sáng tạo và trình độ kỹ thuật bậc thầy của người Chăm xưa.
Giá trị lịch sử: Là chứng nhân lịch sử, gắn liền với tên tuổi vị vua Po Klong Garai và một giai đoạn phát triển của Vương quốc Chăm Pa.
Giá trị văn hóa - tín ngưỡng: Cho đến ngày nay, Po Klong Garai vẫn là trung tâm tín ngưỡng quan trọng của cộng đồng người Chăm Bà La Môn ở Ninh Thuận và Bình Thuận. Lễ hội Katê hàng năm được tổ chức tại đây thu hút đông đảo người Chăm và du khách, thể hiện sức sống mãnh liệt của văn hóa Chăm.
Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)
Tháp Po Klong Garai không chỉ là một di tích kiến trúc cổ đơn thuần. Nó là sự kết tinh của kỹ thuật xây dựng độc đáo, nghệ thuật điêu khắc tinh xảo, tư duy thẩm mỹ đặc sắc và đời sống tâm linh phong phú của người Chăm Pa. Tham quan và tìm hiểu kiến trúc Po Klong Garai là cách để hiểu thêm về một nền văn hóa rực rỡ trong quá khứ, đồng thời thêm trân trọng những di sản quý báu mà cha ông đã để lại trên dải đất hình chữ S này.
Crystal Bay Tourism Group - Cùng trải nghiệm, cùng yêu thương!
Với sứ mệnh mang đến những trải nghiệm du lịch trọn vẹn nhất, chúng tôi không ngừng cập nhật những thông tin du lịch hữu ích và giới thiệu những điểm đến hấp dẫn tại Việt Nam và trên thế giới. Với nhiều năm kinh nghiệm, Crystal Bay tự hào là đơn vị uy tín, luôn đặt sự hài lòng của khách hàng lên hàng đầu. Hãy để chúng tôi giúp bạn lên kế hoạch cho chuyến đi hoàn hảo của mình.
Cao Lãnh, Đồng Tháp cũ (hiện đã sáp nhập với Tiền Giang thành Đồng Tháp mới từ 1/7/2025) không chỉ nổi tiếng với những vườn trái cây trĩu quả và khung cảnh thanh bình, mà còn là nơi quy tụ nhiều khu vui chơi trẻ em hấp dẫn.
Thời gian gần đây, các bảo tàng tại Đà Nẵng thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, khám phá, cho thấy sức hấp dẫn ngày càng tăng của loại hình du lịch văn hóa tại thành phố biển năng động này.
Cơm niêu tại Bình Dương (nay thuộc TP.HCM mới) gây ấn tượng bởi hương vị thơm ngon, hạt cơm cháy giòn hòa quyện cùng món ăn kèm đậm đà, chuẩn vị quê nhà. Không gian ấm cúng, gần gũi, rất thích hợp để sum họp bên mâm cơm cùng người thân và bạn bè.
Yên Bái (hiện đã sáp nhập vào tỉnh Lào Cai mới), mảnh đất của những dãy núi trập trùng và những thửa ruộng bậc thang kỳ vĩ, được thiên nhiên ưu ái ban tặng một kho tàng ẩm thực vô giá: măng rừng.
Bạn đang lên kế hoạch cho một chuyến du ngoạn đảo ngọc và không thể bỏ qua VinWonders Phú Quốc - công viên chủ đề lớn nhất Việt Nam? Để hành trình khám phá "thiên đường giải trí" này được trọn vẹn và suôn sẻ, việc nắm rõ thông tin vé VinWonders Phú Quốc cùng những lưu ý quan trọng là điều kiện tiên quyết.
Ẩn mình ở độ cao gần 2.000m so với mực nước biển, xã Ngọc Chiến, Sơn La là một trong những địa danh còn giữ trọn nét hoang sơ và truyền thống của vùng cao Tây Bắc.
Hà Giang (hiện đã sáp nhập với Tuyên Quang), vẫn luôn là một thỏi nam châm đầy mê hoặc đối với những tâm hồn yêu xê dịch. Nơi đây không chỉ có những cung đường đèo uốn lượn hiểm trở, những bản làng bình yên nép mình bên sườn núi, mà còn sở hữu một vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ đến choáng ngợp.
Chỉ cách trung tâm Hà Nội chừng 40km, khu du lịch sinh thái Bản Rõm (Sóc Sơn) đang dần trở thành điểm đến hấp dẫn cho những ai muốn tìm một không gian xanh, trong lành, gần gũi với thiên nhiên để nghỉ ngơi, vui chơi cuối tuần.
Quy Nhơn, Bình Định (hiện sáp nhập vào tỉnh Gia Lai mới) là điểm đến lý tưởng cho những chuyến đi ngắn ngày, đủ để thư giãn, khám phá và nạp lại năng lượng. Với thời gian 2 ngày 1 đêm, bạn hoàn toàn có thể trải nghiệm trọn vẹn vẻ đẹp biển xanh, ẩm thực đặc sắc và không khí yên bình nơi đây.
Phù Mỹ, Bình Định (tức xã Phù Mỹ, Gia Lai sau sáp nhập) là điểm dừng chân đầy hấp dẫn với sự kết hợp hài hòa giữa biển xanh, núi non và những lớp văn hóa đặc trưng miền Trung. Mỗi địa điểm đều ẩn chứa những trải nghiệm đa sắc từ hoạt động phiêu lưu đến khoảnh khắc yên bình khó quên.
Giữa biển trời mênh mông của Quy Nhơn, Bình Định (hiện đã sáp nhập vào tỉnh Gia Lai mới), hải đăng Cù Lao Xanh hiện lên như một biểu tượng đầy kiêu hãnh. Tựa như “ngọn đuốc” soi sáng giữa đại dương, ngọn hải đăng mang trong mình dấu ấn lịch sử và sự bình yên hiếm có.
Khi cái nắng hè oi ả của tháng 6, tháng 7 bắt đầu lan tỏa khắp các con phố, người ta lại ao ước được tìm về với thiên nhiên để tận hưởng chút không khí trong lành, mát mẻ. Tại Hải Phòng cũng ẩn giấu những tọa độ picnic xanh mướt, bình yên đến không ngờ.
Bình Định (hiện đã sáp nhập vào tỉnh Gia Lai mới) không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hữu tình mà còn là vùng đất thấm đẫm màu sắc tâm linh qua những ngôi chùa cổ kính. Mỗi ngôi chùa nơi đây đều mang trong mình nét kiến trúc riêng và không gian thanh tịnh khiến lòng người lắng lại.
An Toàn Khu (ATK) Định Hoá, Thái Nguyên là một trong những di tích lịch sử cách mạng quan trọng bậc nhất tại Việt Nam. Nơi đây từng là “Thủ đô kháng chiến” trong suốt những năm tháng gian khổ nhưng oanh liệt của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
Du lịch Phan Thiết, Bình Thuận (hiện sáp nhập vào Lâm Đồng mới) 2 ngày 1 đêm là lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn "đổi gió" cuối tuần mà vẫn tiết kiệm chi phí. Với những bãi biển đẹp và ẩm thực hấp dẫn, chuyến đi ngắn này hoàn toàn có thể lên kế hoạch dễ dàng mà không tốn kém.
Nem nắm Giao Thủy khiến người ta nhớ mãi bởi vị ngọt mềm của thịt, giòn sần sật của bì, quyện thính thơm, tỏi, ớt, gừng và nước mắm đậm đà. Ăn kèm lá sung, tất cả tạo nên hương vị dân dã nhưng đầy cuốn hút.
Giữa lòng Cần Thơ, có một căn nhà tím mộng mơ đang trở thành tọa độ “gây sốt” với giới trẻ mê xê dịch. Không gian nơi đây mang đến cảm giác nhẹ nhàng, thư thái như tách biệt khỏi nhịp sống vội vã thường ngày.
Thời tiết đặc trưng và khung cảnh đa dạng ở Phan Thiết, Bình Thuận (hiện đã sáp nhập vào tỉnh Lâm Đồng mới) khiến việc chọn trang phục cho chuyến đi trở nên quan trọng hơn bạn nghĩ. Một lựa chọn phù hợp không chỉ giúp bạn thoải mái di chuyển mà còn dễ dàng ghi lại những khoảnh khắc đẹp.
Bên cạnh những điểm du lịch nổi tiếng Đà Lạt,vẫn còn nhiều nơi đẹp mê hồn nhưng ít người biết đến. Nếu bạn đang muốn tìm nơi yên tĩnh, mới lạ để check-in thì 5 gợi ý dưới đây là lựa chọn đáng để khám phá.
Lễ hội pháo hoa quốc tế Đà Nẵng (DIFF) 2025 vừa khép lại, ghi một dấu son rực rỡ vào lịch sử ngành du lịch thành phố với những con số tăng trưởng kỷ lục. Theo số liệu tổng hợp, thành phố bên sông Hàn đã chào đón gần 2 triệu lượt du khách trong suốt mùa lễ hội, một thành tích chưa từng có.
Từ ngày 1/7/2026, Hà Nội sẽ cấm xe máy xăng trong khu vực vành đai 1. Du khách cần lựa chọn phương tiện di chuyển phù hợp, thuận tiện để có thể tham quan các địa danh nổi tiếng như Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nhà hát Lớn, Nhà thờ Lớn, hồ Hoàn Kiếm...