Được mệnh danh là "bảo tàng", hang động này mang đến một trải nghiệm độc nhất, nơi du khách vừa chiêm ngưỡng vẻ đẹp tự nhiên, vừa chạm đến những dấu tích của người Việt cổ hàng ngàn năm tuổi.
Khác biệt với nhiều hang động khác trên Vịnh Hạ Long chủ yếu tập trung vào vẻ đẹp thạch nhũ, Hang Tiên Ông nổi bật với vai trò là một di chỉ khảo cổ học quan trọng. Đây không chỉ là một hang động tự nhiên mà còn là một "bảo tàng tại chỗ", nơi các hiện vật và dấu tích khảo cổ được bảo tồn và trưng bày ngay tại nơi chúng được phát hiện. Điều này mang đến cho du khách cơ hội hiếm có để hình dung chân thực nhất về cuộc sống của người tiền sử đã từng cư ngụ tại đây.
Bên cạnh giá trị khảo cổ, Hang Tiên Ông vẫn sở hữu vẻ đẹp huyền ảo của một hang động karst với những khối thạch nhũ, măng đá được kiến tạo qua hàng triệu năm, bao gồm cả một măng đá đặc biệt được cho là giống hình một ông tiên, từ đó hang có tên gọi như ngày nay.
Hang Tiên Ông là nơi lưu giữ dấu ấn của một nền văn hóa thuộc giai đoạn hậu kỳ đá cũ đến trung kỳ đá mới, với niên đại ước tính từ 8.000 đến 10.000 năm cách ngày nay. Các cuộc khai quật khảo cổ học, bắt đầu từ những nghiên cứu của nhà khảo cổ học người Thụy Điển J.G. Andersson vào năm 1938 (khi đó gọi là hang Đục hay Grotte du Ciseau) và sau đó là các nhà khoa học Việt Nam, đã phát hiện nhiều di vật quý giá.
Điểm đặc sắc nhất của Hang Tiên Ông chính là mô hình trưng bày khảo cổ tại chỗ. Thay vì đưa hiện vật về các bảo tàng đất liền, một phần di chỉ và các hố khai quật được giữ lại và bảo tồn nguyên trạng ngay trong lòng hang.

Bên cạnh giá trị lịch sử, Hang Tiên Ông còn sở hữu không gian hang động rộng lớn (khoảng 1000m²), được chia thành hai ngăn chính. Ngăn ngoài rộng rãi, thoáng đãng, đón ánh sáng tự nhiên, là nơi tập trung chính các di chỉ khảo cổ.

Ngăn trong sâu hơn, với nhiều khối thạch nhũ, măng đá, cột đá kỳ ảo được hình thành qua quá trình kiến tạo địa chất lâu dài. Nổi bật là một khối măng đá tự nhiên mang hình dáng một ông tiên râu tóc bạc phơ, mặt hướng ra biển, tạo nên điểm nhấn huyền bí cho tên gọi của hang.

Hang Tiên Ông không chỉ là một điểm dừng chân ngắm cảnh đẹp đơn thuần trên hành trình khám phá Vịnh Hạ Long. Đây là cánh cửa mở về quá khứ, một cuốn sách lịch sử bằng đá và vỏ ốc, kể câu chuyện về những cư dân đầu tiên của vùng vịnh di sản. Trải nghiệm "bảo tàng tại chỗ" độc đáo này chắc chắn sẽ để lại ấn tượng sâu sắc và làm phong phú thêm hiểu biết của bạn.