Chùa Ngọa Vân: “Ngôi chùa trên mây” linh thiêng của Quảng Ninh

Đây không chỉ là một ngôi chùa cổ kính mà còn là nơi mang ý nghĩa đặc biệt sâu sắc, bởi đây chính là điểm dừng chân cuối cùng trên con đường tu hành và là nơi Phật hoàng Trần Nhân Tông - vị vua anh minh đã hóa Phật. Sự hòa quyện giữa giá trị lịch sử ngàn năm và vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, nguyên sơ đã tạo nên một Ngọa Vân đầy sức hút, mời gọi bước chân du khách và Phật tử về chiêm bái.

Chùa Ngọa Vân ở đâu?

Chùa Ngọa Vân tọa lạc trên dãy núi Bảo Đài thuộc vùng đất địa linh của thành phố Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh (thuộc địa phận hai xã An Sinh và Bình Khê). Tên gọi "Ngọa Vân" mang một ý nghĩa đầy chất thơ: "ngôi chùa nằm trên mây". 

Quả thực, với độ cao hơn 500 mét so với mực nước biển, chùa tựa lưng vào đỉnh Ngọa Vân quanh năm mây phủ, mở ra một bức tranh sơn thủy hữu tình với núi non trập trùng và dòng sông Cầm uốn lượn phía xa.

Quần thể di tích này thực chất bao gồm 4 khu vực lớn là Ngọa Vân, Đá Chồng, Ba Bạc, và Thông Đàn - Đô Kiệu, với tổng cộng 15 cụm chùa, tháp lớn nhỏ. Trong đó, Am Ngọa Vân nằm ở vị trí trung tâm, là trái tim của toàn bộ khu di tích và là nơi thu hút đông đảo du khách nhất.

Thời điểm lý tưởng để hành hương về Chùa Ngọa Vân

Nhờ vị thế đặc biệt, mỗi mùa tại Ngọa Vân đều mang một vẻ đẹp riêng. Tuy nhiên, thời điểm lý tưởng nhất để thực hiện một chuyến hành hương trọn vẹn là vào những tháng đầu năm, kéo dài từ tháng Giêng đến hết tháng Ba âm lịch.

Vào khoảng thời gian này, tiết trời ôn hòa, trong lành, không quá lạnh cũng không quá nóng, rất thuận lợi cho việc leo núi và vãn cảnh. Đặc biệt, đây cũng là mùa diễn ra Lễ hội Xuân Ngọa Vân, một trong những lễ hội lớn nhất vùng Đông Bắc. Tham gia lễ hội, du khách không chỉ được hòa mình vào không khí trang nghiêm, náo nức mà còn có thể gửi gắm những lời cầu mong cho một năm mới quốc thái dân an, gia đình bình yên.

Ngoài ra, ngày Rằm tháng Bảy âm lịch hàng năm cũng là dịp ý nghĩa để ghé thăm chùa, tham dự Đại lễ Vu Lan Báo Hiếu trong một không gian thanh tịnh và linh thiêng.

Khám phá Chùa Ngọa Vân: Hành trình qua 3 tầng di tích linh thiêng

Hành trình khám phá Chùa Ngọa Vân là một cuộc du ngoạn qua 3 tầng kiến trúc và di tích được phân bố từ chân lên tới đỉnh núi, mỗi tầng lại mở ra một không gian văn hóa - lịch sử khác nhau.

Tầng 1: Con đường hành hương dưới chân núi

Cuộc hành trình bắt đầu từ chân núi với một con đường uốn lượn, kết nối 15 di tích lớn nhỏ. Đây là lớp di tích thấp nhất, bao gồm các địa danh như rừng già Tàn Long, am Thông Đàn, chùa Đô Kiểu, khu vực Ba Bậc và bãi Đá Chồng độc đáo. Dọc theo lối đi này, du khách sẽ được chiêm ngưỡng lần lượt những công trình cổ kính, ẩn mình giữa màu xanh của núi rừng, cảm nhận sự thanh tịnh ngay từ những bước chân đầu tiên.

Tầng 2: Trung tâm kiến trúc và lễ hội

Vượt qua lớp thứ nhất, bạn sẽ đến với trung tâm của khu di tích, tọa lạc trên sườn phía Nam của núi Bảo Đài. Đây là cụm công trình chính của Chùa Ngọa Vân, đã được trùng tu, tôn tạo vào năm 2014 nhưng vẫn giữ được nét cổ kính.

Kiến trúc chùa được phục dựng theo hình chữ Nhị, gồm Tiền đường và Hậu đường, phỏng theo dấu tích từ thời Hậu Lê. Đây cũng là nơi diễn ra các nghi lễ quan trọng trong Lễ hội Xuân, như lễ khai xuân, lễ cầu an, thu hút hàng ngàn Phật tử và du khách tham dự.

Tầng 3: Đỉnh thiêng Ngọa Vân - Nơi Phật hoàng hóa Phật

Lớp cuối cùng cũng là lớp di tích quan trọng và linh thiêng nhất, nằm ở vị trí cao nhất. Nơi đây quanh năm được bao phủ bởi sương mù huyền ảo, tạo nên một không gian thoát tục. Đỉnh thiêng Ngọa Vân lưu giữ những dấu tích thiêng liêng gắn liền với những ngày tháng cuối đời của Đức vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông, bao gồm:

• Am Ngọa Vân: Tương truyền là nơi Phật hoàng đã nhập cõi niết bàn. Ngài đã hóa Phật trong tư thế sư tử nằm an nhiên trên một tảng đá lớn.
• Phật Hoàng Tháp: Nơi lưu giữ một phần xá lị của Ngài sau khi trà tỳ.
• Đỉnh Bàn Cờ: Vị trí cao nhất, nơi du khách có thể phóng tầm mắt bao quát toàn bộ cảnh sắc hùng vĩ của vùng đất thiêng.

Vẻ đẹp giao hòa giữa thiên nhiên và tâm linh

Bên cạnh những giá trị lịch sử vô giá, Chùa Ngọa Vân còn là một tuyệt tác của thiên nhiên. Nằm trong vòng cung Đông Triều, ngôi chùa được bao bọc bởi những cánh rừng nguyên sinh xanh mướt, trập trùng. Thảm thực vật nơi đây vô cùng phong phú với nhiều loài cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi, những rừng trúc, rừng thông bạt ngàn và nhiều loài động vật quý hiếm.

Hành trình đến với Ngọa Vân không chỉ là một chuyến đi tâm linh mà còn là cơ hội để hòa mình vào thiên nhiên trong lành, để tâm hồn được thư thái và tìm lại sự cân bằng sau những bộn bề của cuộc sống. Đó là sự kết hợp hoàn hảo giữa vẻ đẹp uy nghiêm của lịch sử và sự dịu dàng, hùng vĩ của đất trời.